ARTYKUŁY

Przychodzi pacjent do stomatologa i ogłasza, że przybył z Afryki lub miał kontakt z osobami, które niedawno przebywały na terenie objętym epidemią eboli. Brać nogi za pas i uciekać jak najdalej w trosce o swoje życie, czy – pozostając wiernym misji medyka – przyjąć pacjenta i leczyć?

Ryzyko zawleczenia eboli do Polski jest znikome, ale jednak istnieje. Z uwagi na właściwości zakaźne wirusa oraz gwałtowny i ciężki przebieg choroby znajomość zasad postępowania oraz możliwości zapobiegania przeniesienia zakażenia stoją u podstaw bezpieczeństwa zdrowotnego personelu gabinetu i pozostałych pacjentów, a w konsekwencji stanowią fundament zapobiegania rozwojowi epidemii.

Co zatem warto wiedzieć na temat wizyty pacjenta z ebolą w gabinecie stomatologicznym?

Z powodu wysokiej zakaźności wirusa i wzrastającej w miarę rozwoju choroby możliwości przeniesienia patogenu na innych oraz – na chwilę obecną – brak jakichkolwiek skutecznych środków i metod leczenia przyczynowego, priorytetami stają się prewencja i izolacja. U osób zakażonych stosuje się leczenie objawowe, które – w przypadkach hospitalizowanych – obniża śmiertelność.

Prewencja zakażeń wirusem ebola odgrywa istotną rolę z kilku powodów:

• choroba ma bardzo ciężki przebieg i powoduje wysoką śmiertelność
• okres jej inkubacji wynosi od 2 do 21 dni, co powoduje, że w ciągu trzech tygodni istnieje potencjalne niebezpieczeństwo nieświadomego narażenia na zakażenie wirusem wielu osób z otoczenia nosiciela i ryzyko dalszego rozprzestrzeniania się choroby
• objawy początkowe zakażenia są nieswoiste i mogą przypominać przeziębienie lub początek grypy – dlatego zanim odkryje się prawdziwą przyczynę choroby, na ekspozycję i zainfekowanie wirusem ebola mogą być narażone dziesiątki osób.

Więcej

Szacuje się, że ok. 90% wszystkich zakażeń odogniskowych ma swoje źródło w okolicy głowy, zatem chore zęby (niekoniecznie z bólem) i stany zapalne przyzębia są jak bomby z opóźnionym zapłonem i stanowią potencjalne pierwotne ognisko zakażenia dla całego organizmu. Powodem są bakterie znajdujące się w zmienionych chorobowo tkankach. Niektóre drobnoustroje mogą okazać się niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia, jeśli przedostaną się do tkanek sąsiadujących z zainfekowanym miejscem lub do krwiobiegu, powodując bakteriemię. Ta druga sytuacja jest szczególnie groźna, ponieważ bakterie, wędrując z krwią, mogą docierać do wszystkich tkanek i narządów ciała i wywoływać odogniskowe zakażenia wewnątrzustrojowe, których konsekwencją może być np. sepsa lub zawał. Choroba odogniskowa jest trudna do wyleczenia, ponieważ sukces terapii zależy nie tylko od zastosowania właściwego leku bakteriobójczego, ale także od zlokalizowania i wygaszenia pierwotnego ogniska zakażenia.

Skutkami nieleczonych chorób jamy ustnej mogą być schorzenia o charakterze przewlekłym lub ostrym: Więcej

Pierwsze ząbkowanie przeżywamy, kiedy pojawiają się zęby mleczne, drugie – gdy wychodzą zęby stałe. Są i tacy, którzy wyrzynanie zębów przeżywają po raz kolejny – ale już po wielu latach od chwili pojawienia się drugiego garnituru uzębienia, bo przy okazji wyrastania ósemek, znanych jako zęby mądrości. Jeśli ząbkowanie przebiega prawidłowo, ząb wydostaje się ponad powierzchnię dziąsła bez dokuczliwych objawów ze strony okolicznych tkanek. Bywa jednak, że wyrastanie zębów, niezależnie od tego, czy dotyczy dziecka, czy dorosłego, może solidnie dokuczyć. Pojawiają się wtedy: ból dziąseł, ich opuchlizna, tkliwość, przekrwienie. Mogą też wystąpić: podwyższona temperatura ciała, brak apetytu, pobudliwość nerwowa i zmienność nastroju, ślinienie się, infekcje i reakcje skórne o charakterze osutkowym.

Najbardziej dokuczliwym objawem podczas ząbkowania jest ból i tkliwość dziąseł. Najczęściej przyczyną bolesności podczas ząbkowania jest stan zapalny w dziąsłach. Może być wywołany przez wyrzynanie zębów utrudnione ich budową, lokalizacją i kierunkiem wychodzenia, a w niektórych przypadkach może dotyczyć zakażenia i rozwijającego się na jego bazie zapalenia mieszka zębowego. Warto bolesne ząbkowanie skonsultować z dentystą.

O ile nie ma powodu do niepokoju, ból podczas ząbkowania trzeba po prostu przeżyć, ale aby mniej on dokuczał, warto skorzystać z pomocy doraźnej, czyli:

Więcej

Choroby miazgi zęba albo też nieprawidłowo lub niedokładnie przeprowadzone leczenie kanałowe czy leczenie próchnicy mogą doprowadzić do rozwoju stanu zapalnego w okolicy wierzchołka korzenia zęba. Jeśli stan ten trwa długo, rozwija się przewlekłe zapalenie tkanek okołowierzchołkowych zęba. Zapalenie to może mieć różny charakter. Jedną z jego postaci jest zapalenie ziarninowe, którego konsekwencją jest powstanie ziarniniaków, czyli skupisk komórek obronnych organizmu i macierzy komórkowej. Komórki układu odpornościowego pojawiają się w okolicy wierzchołkowej korzenia zęba w odpowiedzi na obecność bakterii próchnicotwórczych i wydzielanych przez nie toksyn. Mikroorganizmy wywołujące zapalenie miazgi, w miarę niszczenia tej tkanki, przemieszczają się bowiem w głąb zęba, w kierunku kanału korzeniowego. Wydzielane przez nie toksyny rozpuszczają kość przyzębia. W powstałej przestrzeni pojawiają się bakterie, a w ślad za nimi – walczące z drobnoustrojami komórki układu odpornościowego. Tak właśnie powstaje ziarniniak (określany czasem błędnie nazwą ziarniak).

Ziarniniaki mogą powstawać:

• w okolicy wierzchołka korzenia zęba – najczęściej,
• wzdłuż korzeni zębowych – do takiego rozmieszczenia dochodzi w sytuacji, kiedy korzeń uległ perforacji lub też istnieją kanały boczne odchodzące od kanału głównego,
• na rozwidleniu korzeni w zębach wielokorzeniowych.

Więcej

Holizm to filozoficzny nurt, według którego rzeczywistość, świat i wszystkie jego elementy tworzą spójną całość, a teraźniejszość jest wynikiem przeszłości i ma wpływ na przyszłe zdarzenia. Tę całościową koncepcję pojmowania przyjmuje się coraz częściej w medycynie i stomatologii, traktując człowieka nie jak zlepek różnych części ciała, lecz jak organizm, którego prawidłowe funkcjonowanie zapewnione jest przez sprawne działanie istniejących w nim układów i narządów, a zakłócenie pracy w jednym obszarze wpływa na funkcjonowanie innych rejonów czy struktur. Zatem jeśli pacjent zgłasza problem, stomatolog ujmujący zjawisko holistycznie przeanalizuje wpływ czynników przeszłych na powstanie problemu i zajmie się leczeniem, które będzie optymalnym rozwiązaniem problemów obecnych i tych, które mogłyby się pojawić za kilka czy kilkanaście lat.

W praktyce oznacza to, że dentysta:

• zwróci uwagę na ścisłe związki między trybem życia, nawykami, zdrowiem jamy ustnej i zębów a resztą układów i narządów w organizmie, oraz na powiązania odwrotne, czyli wpływ chorób ogólnoustrojowych lub układowych na zdrowie jamy ustnej, przykład: korelacja między trybem życia, dietą, cukrzycą, próchnicą i zwiększoną podatnością na zakażenia jamy ustnej przy zaburzeniach glikemii,
• dostrzeże powiązania między zdarzeniami zaszłymi np. we wczesnym niemowlęctwie a sytuacją obecną, przykład: bóle głowy osoby dojrzałej wywołane wadą zgryzu, która powstała na skutek złego układania w łóżeczku,
• zastosuje leczenie, które zapobiegnie problemom w przyszłości, przykład: lecząc zęby zniszczone bruksizmem nie tylko zlikwiduje uszkodzenia szkliwa, ale zaleci noszenie szyny relaksacyjnej i terapię leczącą stres – aby zapobiec pogłębianiu się uszkodzeń w jamie ustnej, rozwojowi wady zgryzu, dysfunkcjom stawów skroniowo-żuchwowych i deformacjom rysów twarzy z powodu przerostu mięśni policzkowych. 

Więcej

Strach przed dentystą może mieć charakter lęku pierwotnego lub nabytego. Ten pierwszy objawia się jako obawa przed czymś nieznanym lub przez bólem czy zranieniem i najczęściej obserwuje się go u małych dzieci oraz u mężczyzn; drugiego – uczymy się, stykając się w swoim życiu z różnymi sytuacjami, które wywołują w nas negatywne, przykre emocje. Dentofobia, jako szczególnie silna wersja strachu przed dentystą, może być wynikiem nałożenia na siebie kilku czynników: własnej osobowości (ktoś jest bardziej lękliwy lub skłonny do postrzegania rzeczywistości w ponurych barwach), wychowania i wpojenia negatywnych wzorców zachowania, wpływu otoczenia, osobistych wspomnień i przeżytych przykrych zdarzeń lub bólu związanych z leczeniem zębów. Przyczyny, dla których leczenie zębów i wizyta u stomatologa stają się dla niektórych traumatycznym przeżyciem, zmieniają się z biegiem lat i na przestrzeni dziejów: to, czego obawiali się pacjenci dentystów jeszcze kilka dekad wstecz, obecnie może budzić uśmiech u przedstawicieli młodszego pokolenia.

Z badań przeprowadzonych w 2011 r. (respondenci głównie z Polski) wynika, że strach przed dentystą wywoływany jest głównie przez konkretne zdarzenie z przeszłości. Do najczęstszych przyczyn lęku przed wizytą u stomatologa zalicza się: Więcej

Nie ma lepszego i przyjemniejszego sposobu na pozbycie się napięcia nerwowego, jakie wywołuje strach przed dentystą lub dentofobia, niż porządna dawka śmiechu. Śmiech rozluźnia napięte nerwy i atmosferę, odpręża, likwiduje lub łagodzi stres, powoduje, że stajemy się przyjaźniej nastawieni do otoczenia i topi lody formalne pomiędzy ludźmi. Terapia śmiechem ma udokumentowaną skuteczność – pod warunkiem, że będzie to śmiech: autentycznie szczery, a nie tylko rozbawienie. Pozytywne działanie śmiechu na ciało i nastrój wypływa z intensywnych ruchów przepony, które działają jak rozluźniający masaż, oraz z silnego dotlenienia organizmu i pobudzenia krążenia krwi. Dotleniony mózg wydziela więcej endorfin – tzw. hormonów szczęścia. Wykazano też, że śmiech pobudza pracę układu odpornościowego.

Śmiechoterapia może być wykorzystywana w samej lecznicy lub poza nią do walki ze strachem, jaki budzi w nas perspektywa spotkania ze stomatologiem. Jej formy mogą być różne: Więcej

Informatyzacja polskiej służby zdrowia to jedno z największych i najbardziej skomplikowanych działań ostatnich lat dotyczących tak służb medycznych, jak i pacjentów, którego efektem ma być usprawnienie pracy placówek zdrowotnych, lekarzy, farmaceutów i poprawa komfortu obsługi pacjenta. Z uwagi na głębokość zmian czekających wszystkie strony zaangażowane w ochronę zdrowia i procesy diagnozowania chorób i ich leczenia, przedsięwzięcie to porównuje się do krajowej rewolucji. I słusznie, ponieważ po uruchomieniu wszystkich planowanych modułów, czeka nas szereg zmian:

• zniknie tradycyjna dokumentacja medyczna i pojawi się jej elektroniczna wersja,
• lekarze będą wystawiać e-recepty, e-skierowania, e-zlecenia i e-zwolnienia, czyli elektroniczne wersje dotychczas wystawianych papierowych dokumentów,
• pacjenci i lekarze otrzymają dostęp do baz danych medycznych, co ułatwi wymianę informacji, przyspieszy i usprawni proces leczenia oraz umożliwi monitorowanie prawidłowości zapisów umieszczanych na kontach pacjentów.

Co należy wiedzieć o czekających nas zmianach i elektronicznej dokumentacji medycznej?

Więcej

Terminem nadwrażliwość zębów określa się stan, w którym zęby reagują przesadnie mocno na docierające do nich bodźce zewnętrzne. Zęby nadwrażliwe silnie reagują na zmiany temperatury, smaki (szczególnie kwaśny i słodki) czy dotyk. Uzębienie normalnie reaguje dyskomfortem na ekstremalnie działające bodźce, na przykład kiedy zaraz po zjedzeniu lodów skusimy się na wypicie gorącej herbaty. Ból zębów w nadwrażliwości pojawia się natomiast już po kontakcie z bodźcem o  natężeniu umiarkowanym lub nawet słabym: gdy wypije się słodki sok czy zje lekko kwaśny cukierek. Bólu i nadwrażliwości nie należy lekceważyć, ale o tym, czy jest powód do niepokoju, decyduje przyczyna nadmiernie gwałtownej reakcji zębów.

Ból zębów o charakterze nadwrażliwości może pojawiać się z powodu: Więcej

Kiedy dokucza nam uporczywy ból głowy, szwankuje słuch czy wzrok nie zawsze kojarzymy te dysfunkcje ze zdrowiem jamy ustnej. A powinniśmy. Jama ustna, z kolei, nie jest obszarem istniejącym w oderwaniu funkcjonalnym i strukturalnym od reszty głowy, dlatego problemy zdrowotne pojawiające się w obrębie twarzoczaszki mogą dawać reperkusje w jamie ustnej. Z tego powodu specjaliści różnych dziedzin medycyny i stomatologii współpracują ze sobą, a dzięki tej kooperacji uzyskuje się korzyść trojakiego rodzaju:

• udaje się znaleźć pierwotne przyczyny problemów,

• po trafnej diagnozie można podjąć właściwe i przede wszystkim skuteczne leczenie problemów, które w skrajnych przypadkach, z powodu błędnego rozpoznania, mogą rujnować życie pacjentom,

• dzięki trafnej diagnozie i właściwemu leczeniu udaje się zapobiec problemom stomatologicznym i innym, które mogłyby pojawić się w przyszłości.

Powiązania zdrowotne, jakie mogą istnieć między głową a zębami i resztą układu żującego to: Więcej