Ból zęba w odmianach

Kiedy zgłaszamy się do stomatologa, bo narzekamy na ból zęba, dentysta podczas przeprowadzania wywiadu dopytuje o to, jak scharakteryzowalibyśmy odczuwane doznania. Drążenie tematu właściwości bólu nie wynika bynajmniej z chęci zaspokojenia osobistej ciekawości stomatologa, lecz z czysto medycznych przesłanek. To, że ząb boli, jest tylko maleńkim fragmentem informacji; najwięcej danych dostarcza określenie, JAK boli. Dentystę będą interesować:

• nasilenie bólu
• ciągłości i/lub przerwy w atakach bólu
• charakter bólu.

Trafne nakreślenie charakteru i natężenia bólu zęba pomaga stomatologowi w sprawniejszym diagnozowaniu przyczyny przykrych doznań.

• Ból zęba pojawia się najczęściej w zapaleniach miazgi i innych procesach zapalnych toczących się w okolicy zęba, szczególnie w stanach ostrych. Samoistny zanik bólu zęba zawsze powinien wzbudzić nasze podejrzenia i skłonić do spotkania z dentystą, bo może to oznaczać, że dotychczasowy stan ostry nabrał charakteru przewlekłego – co oznacza, że proces zapalny toczy się w utajeniu, ale skutecznie niszczy tkanki. Bywa, że po okresie ciszy ból powraca – czasem z innym natężeniem i o innym charakterze. Wtedy podejrzewać należy zaostrzenie stanu przewlekłego.
• Jeśli ból zęba pojawia się po raz pierwszy, nazywany jest świeżym. Zazwyczaj trwa krótko (ok. 2 dni), znika i jest symptomem ostrych odwracalnych zapaleń. Jeśli po przerwie ból pojawi się ponownie, określany bywa jako dawny i może sygnalizować zaostrzenie się stanów przewlekłych.
• Ból zęba może być samoistny lub sprowokowany. Ten drugi jest wynikiem działania określonego bodźca fizycznego lub chemicznego (np. silnym naciskiem, niską temperaturą lub kwaśnym smakiem). Jeśli mija po odstawieniu bodźca, nie trzeba się nim przejmować. Co innego, jeśli ból sprowokowany utrzymuje się przez jakiś czas po ustąpieniu działania bodźca – np. kilka minut po zakończeniu słodkiego posiłku. Może to wykazywać na choroby miazgi.

Ból samoistny pojawia się w zapaleniach miazgi ostrych i zaostrzonych. Najczęściej jest silniejszy przy komorze zęba zamkniętej lub zapchanej resztkami pokarmowymi. Dzieje się tak, ponieważ spowodowane zapaleniem przekrwienie tkanek, rosnące ich napięcie i gromadzenie się wysięku lub ropy wywołują na ograniczonej przestrzeni wzrost ciśnienia i ucisk na nerwy czuciowe.

• Jeśli ból samoistny trwa długo i jest silny (czasem trudny do wytrzymania), podejrzewać trzeba zaawansowany stan zapalny miazgi. Ząb, który pobolewa na krótko, a przykre odczucia da się wytrzymać, trzeba wziąć pod obserwację, bo prawdopodobnie w jego miazdze może rozpoczynać się dopiero zapalenie.
• Jeśli czujemy, że boli ząb lub zęby, ale nie potrafimy określić dokładnie czy w szczęce, czy w żuchwie, natomiast ból ma charakter promieniujący w kierunku oka i skroni lub ku uchu czy szyi, wtedy dentysta będzie podejrzewał poważny, nieodwracalny stan zapalny miazgi odpowiednio w szczęce górnej lub w żuchwie.
• Kiedy ból zęba jest charakterystycznie tętniący/pulsujący, najprawdopodobniej w tkankach istnieje wysięk ropny, a zapalenie obejmuje spory obszar. Tego typu bóle o dużym nasileniu i trwające długo są dla dentysty wskazówką, że wysięk jest obfity, a w miazdze pojawiły się ogniska martwicy.

Warto też zapamiętać, czy ból zęba pojawia się w ciągu dnia, przy nocnym odpoczynku, czy nasila się np. po zmianie pozycji ciała lub tylko głowy i umieć określić, czy ból promieniujący ma źródło w zębie lub też odwrotnie: promieniuje w jego kierunku. To ważne wskaźniki diagnostyczne, które mogą skłonić dentystę do odesłania pacjenta w trybie pilnym np. do kardiologa z powodu podejrzenia zawału.