ARTYKUŁY

Biżuteria w jamie ustnej może zdobić, ale jednocześnie może być niebezpieczna. Bezpieczne ozdoby zakupimy tylko u stomatologa – to naklejane na zęby naturalne, implanty lub protezy dentystyczne maleńkie jubilerskie precjoza – z kamieni szlachetnych lub syntetycznych, które nie ranią i nie podrażniają tkanek ani nie uszkadzają zębów. Kolczyk na języku lub wbity w wewnętrzną ścianę policzka jest wprawdzie uznawany za trendy, niektórzy uważają, że dodaje szyku, a nawet bywa postrzegany jak seksualny wabik, ale tkanki jamy ustnej zawsze reagują na taką ozdobę negatywnie.

Piercing (jak nazywa się sztuka umieszczania kolczyków w nietypowych obszarach ciała) jest wyjątkowo niebezpieczny dla delikatnej śluzówki jamy ustnej i zębów. Nie ma znaczenia, czy kolczyki umieszczane są na języku, na wargach, w policzku, podobnie jak to, czy ozdoba wykonana jest z metalu lub z syntetyku W każdym przypadku mogą pojawić się:

• Ułamania zębów i uszkodzenie szkliwa – wynikają z systematycznego uderzania biżuterią o powierzchnię zęba lub pocierania po niej. Po pewnym czasie może dojść do miejscowego osłabienia zewnętrznej warstwy mineralnej zęba, pęknięć szkliwa (konsekwencją jest rozwój próchnicy w tych mikroszczelinach) i odłamania fragmentu zęba.
• Nadwrażliwość zębów – pocieranie kolczykiem po zębach ściera szkliwo i odsłania ujścia kanalików zębinowych. Skutkiem jest nadmierne odczuwanie bodźców fizycznych i chemicznych (ciepła, zimna, smaku kwaśnego, słodkiego).
• Uszkodzenie dziąseł, obniżenie się ich linii i paradontoza – uszkodzenie delikatnej tkanki dziąsłowej powoduje stan zapalny, który – o ile drażnienie kolczykiem jest stałe – nie ulega zagojeniu, ale może się powiększać, obejmując coraz głębiej położone tkanki. Jeśli dojdzie do obniżenia się linii dziąseł, odsłonięte zostają wrażliwe i pozbawione ochrony szyjki zębowe. Pojawiają się wtedy: nadwrażliwość zębów i zmiany próchnicze. Nieleczone stany zapalne w dziąsłach i obniżająca się linia dziąseł mogą skutkować pogłębianiem się kieszonek dziąsłowych i zmianami chorobowymi w przyzębiu – z paradontozą włącznie.
• Ostre i przewlekłe stany zapalne śluzówki jamy ustnej z nowotworem włącznie – permanentne drażnienie wyściółki jamy ustnej w jednym miejscu i niedający się zaleczyć stan zapalny wokół miejsca przekłucia na języku mogą być czynnikami uruchamiającymi transformację zdrowych komórek w nowotworowe. Skutkiem ostatecznym może być zatem rak jamy ustnej lub języka.

Więcej

Menopauza, uznawana za okres szczególny dla każdej kobiety, przez stomatologów postrzegana jest jako jeden z tych momentów życia przedstawicielek płci pięknej, kiedy to każda z nich powinna silnie skupić swoją uwagę na zdrowiu jamy ustnej. Spadek poziomu estrogenów w okresie okołomenopauzalnym i stały, obniżony poziom tych hormonów po menopauzie powodują, że warunki fizjologiczne panujące w jamie ustnej zmieniają się znacząco i – niestety – niekorzystnie. W efekcie obszar ten staje się bardziej podatny na zakażenia i powstawanie stanów zapalnych. Negatywne następstwa hormonalnej rewolucji, jaka zachodzi w tym czasie w organizmie kobiety, dotyczą tkanek twardych i miękkich jamy ustnej, ale najbardziej narażona na zmiany w sekrecji estrogenów jest wrażliwa błona śluzowa tego obszaru ciała.

Objawy towarzyszące menopauzie dotyczą:

• tkanek miękkich jamy ustnej:
  • kserostomia (suchość błony śluzowej jamy ustnej) – rzeczywista lub odczuwana subiektywnie
  • zespół piekących ust
  • zaburzenia smaku
  • pieczenie śluzówki
  • zmiana tolerancji na ból
  • głębsze kieszonki dziąsłowe
  • utrata więzadeł przyzębia
• tkanki kostnej i zębów:
  • mniejsza gęstość kości i osteoporoza
  • pojawienie się nadwrażliwości zębów
  • zmiany w mikrobudowie kości
  • zmiany w wyrostkach zębodołowych szczęk i zaniki tych struktur
  • zwiększona aktywność próchnicy
  • rozchwianie zębów.

Zmiany w tkankach miękkich jamy ustnej w okresie menopauzy bywają dokuczliwe, ponieważ błona śluzowa tego obszaru jest bardzo wrażliwa. W śluzówce jamy ustnej zlokalizowane są ponadto receptory estrogenowe, zatem tkanka ta bardzo szybko reaguje na zmiany hormonalne. Podobnie szybko na hormonalną rewolucję reagują ślinianki – ponieważ w nich także znajdują się receptory estrogenowe. Więcej

Mądrze żuć gumę to prawdziwa sztuka – bo od tego zależy nie tylko zdrowie zębów, ale całego układu stomatognatycznego. Wkładając małą pastylkę lub pasek gumy do żucia do buzi, zastanawiamy się najczęściej nad tym, czy guma jest zdrowa dla zębów, natomiast rzadko kto myśli o tym, JAK żuć, aby było zdrowo. Tymczasem technika żucia jest tak samo istotna, jak skład samej gumy i czas żucia.

Jak zatem mądrze żuć gumę, aby czerpać z tego jak najwięcej korzyści zdrowotnych?

• Kupując, patrz na skład – dla zębów zdrowa jest tylko bezcukrowa guma do żucia. Jeśli dbasz o zęby, to jakakolwiek ilość cukru czy syropu glukozowo-fruktozowego w produkcie jest niewskazana. Kupuj zatem tylko gumę bezcukrową, która smak zawdzięcza słodzikom – najlepiej naturalnym, takim jak sorbitol czy ksylitol. Bezcukrowa guma do żucia przywraca właściwe pH w jamie ustnej, zapobiegając wystąpieniu tzw. fazy kwaśnej, która pojawia się już w 20 minut po zakończeniu posiłku wskutek przekształcenia przez bakterie bytujące w jamie ustnej cukrów zawartych w pokarmie w kwasy organiczne. Szczególnie korzystne dla zdrowia zębów jest, jeśli guma zawiera ksylitol (tzw. cukier brzozowy, który z chemicznego punktu widzenia jest polialkoholem), ponieważ:
  • zwiększa się ilość wytwarzanej śliny, co przyspiesza usuwanie resztek pokarmowych z jamy ustnej;
  • zmienia się aktywność enzymatyczna śliny: poprawia działanie laktoperoksydazy (enzymu, który hamuje glikolizę u bakterii próchnicy i uniemożliwia rozwój tych drobnoustrojów) oraz zmniejsza aktywność amylazy (enzymu hydrolizującego węglowodany złożone do prostych, a więc w łatwo dostępne dla bakterii próchnicy).

Więcej

Biała dieta oparta jest na niebarwiących produktach spożywczych. Zaleca się stosować ją po wybielaniu zębów lub usunięciu kamienia nazębnego oraz osadów, ponieważ szkliwo po tych zabiegach staje się przejściowo bardziej podatne na działanie barwników spożywczych – naturalnych oraz syntetycznych.

Zalety białej diety:

• jasną barwą zębów będziemy cieszyć się dłużej;
• nie pojawią się nieestetyczne plamy na szkliwie wybielonym lub oczyszczonym z kamienia nazębnego;
• ponieważ menu takie jest oparte na nabiale, do ustroju trafia spora ilość cennych dla zdrowia zębów i kości przyzębia składników mineralnych, takich jak wapń i fosfor.

Jak i kiedy stosować białą dietę?

• Przez dwie godziny po wybieleniu zębów lub usunięciu kamienia nazębnego wstrzymaj się od spożywania jakichkolwiek posiłków i wypijania napojów. Jedynym dozwolonym napojem jest zwykła woda – koniecznie niegazowana.
• Przez 48 godzin od zabiegów wybielania lub likwidacji kamienia nazębnego nie przyjmuj żadnych produktów spożywczych o intensywnym zabarwieniu – bez względu na to, czy ich kolor wynika z zawartości barwników naturalnych lub sztucznych. Inaczej pojawią się miejscowe brzydkie przebarwienia szkliwa. Pamiętaj, że pigmenty naturalne (szczególnie ciemne, oparte na antocyjanach, zawarte np. w sokach z owoców jagodowych) barwią tak samo skutecznie, jak koloranty syntetyczne.
• Jeśli stosujesz wybielanie nakładkowe w warunkach domowych, białą dietę należy stosować przez cały czas trwania kuracji i 3 dni po jej zakończeniu.
• Jeśli zależy ci, aby zachować jak najdłużej olśniewający efekt wybielania wykonanego na kilka tygodni przed wielkim wydarzeniem w twoim życiu, stosuj białą dietę dłużej. Zyskasz gwarancję, że szkliwo zachowa jaśniejszy odcień aż do nadejścia ważnej dla ciebie daty.

Więcej

Implanty i tradycyjne protezy stomatologiczne jako struktury sztuczne nie są niszczone przez bakterie próchnicy. Wydawać by się zatem mogło, że skoro drobnoustroje się ich nie imają, to każdy implant i każda proteza dentystyczna są świetnie zabezpieczone przed utratą swej funkcjonalności i ich destrukcja może wynikać co najwyżej z braku ostrożności użytkownika. Nic podobnego.

Podajemy kilka sposobów na to, jak szybko doprowadzić do zniszczenia każdego uzupełnienia protetycznego.

Uwaga: nasz antyporadnik przyda się tylko tym, którzy chcą dołączyć do grona osób bezzębnych lub – w najlepszym wypadku – do rzeszy mocno szczerbatych. Ci, którym zależy na zachowaniu zdrowia jamy ustnej i posiadanych uzupełnień protetycznych, powinni postępować dokładnie odwrotnie, jak zostało wymienione punktach znajdujących się poniżej.  Więcej

Raczej trudno uwierzyć, że luka po zębie może być przyczyną zwyrodnień w dolnych partiach kręgosłupa, a jednak to prawda. Zęby są jak rusztowanie, na którym utrzymują się mięśnie i pozostałe tkanki miękkie twarzy, ale też kompletny łuk zębowy jest podstawą równowagi czynnościowej i funkcjonalnej w jamie ustnej oraz fundamentem prawidłowej pracy stawów skroniowo-żuchwowych i innych elementów układu kostno-stawowego. Usunięcie zęba lub jego utrata zawsze prowadzą do przerwania ciągłości łuku zębowego oraz utraty kontaktu z zębem przeciwstawnym (leżącym w drugim łuku zębowym) i pociągają za sobą szereg konsekwencji dla wyglądu twarzy i działania układu stomatognatycznego. Każda luka wymaga więc jak najszybszego uzupełnienia, ponieważ jeśli miejsce po usuniętym zębie pozostanie wolne, traci na tym nie tylko estetyka uśmiechu, ale także funkcjonalność narządów jamy ustnej.

Oto, co się dzieje po usunięciu zęba i pozostawieniu luki niewypełnionej protezą:
Więcej

Oględziny języka stanowią jeden z elementów wywiadu medycznego przeprowadzanego rutynowo podczas każdej wizyty u stomatologa. Oceniane są: wielkość, kolor, ruchomość, obecność nalotu lub guzków, wielkość i wygląd brodawek, bolesność języka. To szczegółowe badanie, które może dostarczyć szeregu informacji na temat funkcjonowania układów i organów wewnętrznych, dlatego też może się zdarzyć, że od dentysty usłyszy się, iż ze zdrowiem jamy ustnej wszystko jest w najlepszym porządku, ale warto byłoby wybrać się na spotkanie z diabetologiem czy gastrologiem.

Język stanowi bowiem kopalnię informacji o stanie zdrowia ogólnego lub poszczególnych narządów. Bywa, że obraz choroby szybciej ujawnia się na języku niż pojawiają się inne symptomy świadczące o rozwijającym się schorzeniu. Obraz choroby na języku może manifestować się zmianami w każdej z wymienionych wyżej cech tego organu – tylko w jednej lub w kilku naraz, czyli np. zmianom koloru może towarzyszyć spękanie czy wykwity. Modyfikacjom w wyglądzie języka mogą też towarzyszyć symptomy pojawiające się na innych strukturach jamy ustnej lub w nucie zapachowej oddechu.

Choroby infekcyjne

• Płonica (szkarlatyna) – początkowo język jest obrzęknięty, pokryty grubym nalotem. Następnie przez nalot zaczynają prześwitywać zaczerwienione brodawki grzybowate – jest to język poziomkowy. Po 2-3 dniach nalot ulega złuszczeniu, a tam, gdzie prześwituje tkanka języka, widać pas tkanki o żywej malinowej barwie i z uniesionymi brodawkami grzybowatymi.
• Zakażenia paciorkowcami – u dzieci mogą objawiać się białoszarym nalotem błoniczym na języku. Wyraźną wskazówką do podejrzenia tego typu zapaleń jest biały nalot z obrzękiem brodawek smakowych. W zakażeniu liszajcowatym czasem pojawiają się drobne wykwity, zamieniające się w pęcherzyki wypełnione płynem, które szybko pękają i tworzą krwawiące nadżerki.
• Zespół wstrząsu toksycznego (spowodowany np. toksyną gronkowcową) – język przybiera żywo czerwony lub malinowy kolor.
• Posocznica – język staje się ciemnosiny z powodu krwistych wylewów pojawiających się pod śluzówką jamy ustnej.
• Błonica – język z charakterystycznym nalotem ułożonym w kształty przypominające draperie. Widać m.in. zmiany wysiękowe, zwłóknienia, martwy nabłonek.
• Gruźlica – na języku pojawia się charakterystyczny podłużny lub nieregularny kształt.
• Krztusiec – występują wylewy i wybroczyny w okolicach języczka, a wędzidełko języka może być owrzodzone.
• Zakażenia układu pokarmowego – pojawia się wyraźny nalot na języku: biały lub żółtawy, czasem wybroczyny, spękania.
• Infekcje wirusowe – początkowo widać zmiany rumieniowe, które przekształcają się dość szybko w żółtawe pęcherzyki wypełnione surowiczym płynem, pękające i pozostawiające bolesne nadżerki. Przy odrze język pokryty jest grubym nalotem, który po usunięciu odsłania obrzęknięte brodawki i żywy malinowy kolor tkanki.
• Kandydozy – język pokrywa się białym nalotem lub nieregularnymi plamami w kolorze białym. Przy pleśniawkach nalot przypomina kożuch mleczny.

Więcej

Informacji o kondycji języka dostarczają jego: kolor, wielkość, ruchomość, wilgotność, kształt powierzchni, a także wielkość i wygląd brodawek, obecność i wygląd nalotu czy wielkość, kształt i barwa naczyń znajdujących się po spodniej stronie tego organu.

Trzeba pamiętać, że wymienione wyżej właściwości języka dostarczają również cennych wskazówek dotyczących zdrowia ogólnego i często stanowią wytyczne wskazujące kierunek diagnozowania.

Lepszy do oceny medycznej jest język dziecka niż dorosłego: ponieważ najczęściej jest gładki, bez blizn i bez zmian strukturalnych. Najczęściej też podczas choroby lub gorączki szybciej zmienia kolor i wyraźniej widać na nim zmiany w wyglądzie i wielkości brodawek.

Kiedy język jest zdrowy…

… jest ruchomy, niebolesny, giętki, w kolorze różowo-czerwonym, bez nalotu, plam, nadżerek, stwardnień, guzków czy uwypuklonych i powiększonych brodawek smakowych. Na spodniej stronie widać siateczkę unaczynienia bez uwypukleń i poszerzeń, a na bocznych powierzchniach, które stykają się z zębami, nie widać spękań, plam czy owrzodzeń. Więcej

Nasze emocje nie pozostają bez wpływu na zdrowie naszego uzębienia i struktur z nim związanych, a więc stawów skroniowo-żuchwowych czy śluzówki jamy ustnej. Dzieje się tak, ponieważ wszystko, co odczuwamy, manifestuje się w obszarze jamy ustnej, na przykład w postaci szczerego, pięknego uśmiechu (tzw. od ucha do ucha), bezwiednego czasem zaciskania zębów lub zgrzytania nimi, wpychania języka między zęby czy przygryzania wewnętrznej strony policzków.

Zazwyczaj nie zastanawiamy się nad tym, jak emocje mogą kształtować zdrowie jamy ustnej. A szkoda, ponieważ wpływ tego, co odczuwamy, może mieć dalekosiężne skutki również dla innych rejonów ciała – bo, jak można przeczytać w innych artykułach w naszym portalu, zdrowie jamy ustnej wpływa na całokształt kondycji organizmu: od głowy (w której rodzą się emocje), aż do stóp (które z powodu wpływu emocji na zęby mogą chorować). Więcej

Mioterapia to ćwiczenia mięśni. W stomatologii i ortodoncji gimnastyka ta dotyczy mięśni narządu żucia. Odgrywają one zasadniczą rolę podczas rozdrabniania pokarmu, ale są także aktywne w czasie mówienia, ziewania czy wyrażania emocji. Od sprawnego ich działania zależy ponadto poprawne funkcjonowanie reszty elementów układu stomatognatycznego, a w przypadku dzieci i jeszcze rosnącej młodzieży – również prawidłowy rozwój układu zgryzowego. Zaburzenia czynności mięśni narządu żucia mogą więc być przyczyną powstawania wady zgryzu. Zależność ta działa także w drugą stronę, czyli istniejąca wada zgryzu może prowadzić do nieprawidłowości w pracy tych mięśni.

Jako że czynność mięśni narządu żucia jest powiązana wieloma zależnościami z innymi elementami układu żującego, a przez to – z funkcjonowaniem całego organizmu, utrzymanie lub przywrócenie prawidłowego działania tych struktur ma duże znaczenie dla osiągnięcia sukcesu w leczeniu ortodontycznym oraz w protetyce, profilaktyce i rehabilitacji stomatologicznej.

Mioterapia może stanowić:

• przygotowanie do właściwego leczenia ortodontycznego z wykorzystaniem aparatów;
• wyłączną metodę leczenia niewielkich wad zgryzu;
• element wspomagający leczenie (np. bruksizmu) lub łączący terapie (np. w przypadku leczenia wad wymowy wynikających z wad zgryzu czy w przygotowaniu do rehabilitacji po leczeniu onkologicznym w obrębie narządu żucia);
• element utrwalający wyniki terapii z wykorzystaniem aparatów ortodontycznych.

Więcej