Żucie betelu to większe ryzyko groźnych chorób jamy ustnej

Czerwona ślina i czarne zęby cechują amatora betelu. Jednak żucie betelu ma konsekwencje nie tylko w postaci wymienionych przebarwień (o dość makabrycznej, pasującej do Halloween kolorystyce). Żucie betelu zwiększa bowiem ryzyko rozwoju raka jamy ustnej oraz stanów przedrakowych.

Potwierdzają to wyniki badania przeprowadzonego przez naukowców z placówek medycznych i uniwersyteckich w Tajwanie. Badacze zadali sobie trud przejrzenia wielu prac, których tematyka obejmowała zagrożenia zdrowotne związane z betelem.

Wyniki tego badania są istotne, ponieważ betel uznawany jest za czwartą – po alkoholu, tytoniu i kawie – najbardziej popularną używką na świecie. Szacuje się, że żuje go co 10 mieszkaniec naszej planety. [Więcej o używkach i jamie ustnej przeczytacie tutaj.]

Czym jest betel?

Betel to używka sporządzana z orzechów areki (gatunek palmy), które zawijane są w liście rośliny zwanej pieprzem betelowym. Dodatkowo zawiera ona mleko wapienne, pokruszone muszle małży, dodatki smakowe i aromatyczne. W niektórych krajach używany jest w połączeniu z tytoniem.

Choć przez całe stulecia twierdzono, że betel ma dobroczynne działanie na zdrowie, ponieważ między innymi odkaża przewód pokarmowy i zabija pasożyty, obecnie wiadomo, że może być źródłem wielu poważnych problemów zdrowotnych jamy ustnej. Warto podkreślić, że betel jest niebezpieczny dla zdrowia jamy ustnej niezależnie od tego, czy w jego składzie znajduje się tytoń, czy nie.

Dlaczego żucie betelu powoduje choroby jamy ustnej?

Składniki betelu mogą powodować:

• stany zapalne tkanek;
• proliferację (namnażanie) fibroblastów (komórek wytwarzających kolagen) i odkładanie kolagenu;
• różnicowanie i kurczenie miofibroblastów (zmodyfikowanych fibroblastów zdolnych do kurczenia się);
• sieciowanie kolagenu, co powoduje wzrost jego sztywności i kruchość.

liście betelu (pieprz żuwny)

Betel może także hamować fagocytozę kolagenu. Wszystkie wymienione czynniki mogą prowadzić ostatecznie do rozwoju podśluzówkowego włóknienia jamy ustnej i raka jamy ustnej.

Czynnikami, które podejrzewa się o powodowanie tych szkodliwych zmian, są: sam orzech areki, urazy powodowane grubym grubymi włóknami orzecha arekowego, zawarte w betelu miedź, alkaloidy oraz powstające w wyniku żucia reaktywne formy tlenu (wolne rodniki). Te ostatnie zapoczątkowują stany zapalne w jamie ustnej i działają cytotoksycznie.

żucie betelu (ślina zabarwiona na czerwono)

Za najgroźniejszy składnik betelu, który prowadzi do zwiększonej produkcji kolagenu w wyniku pobudzenia fibroblastów, uznaje się orzechy arekowe. Są groźne, ponieważ zawierają alkaloidy, które uwalniają się podczas żucia używki, co uaktywnia fibroblasty do produkcji kolagenu.

Od żucia betelu do raka jamy ustnej

Nie znamy jeszcze wszystkich mechanizmów, które prowadzą do wywołanych przez żucie betelu podśluzówkowego włóknienia jamy ustnej i raka jamy ustnej. Wiadomo natomiast, że i włóknienie, i rak jamy ustnej są schorzeniami, które mogą mieć bardzo poważne konsekwencje dla zdrowia ogólnego. Rak jamy ustnej jest bowiem jednym z tych nowotworów, które wykrywa się często zbyt późno, aby uzyskać dobrze rokowania w leczeniu. Z kolei podśluzówkowe włóknienie jamy ustnej jest przewlekłą, postępującą chorobą przednowotworową wysokiego ryzyka, która może doprowadzić do rozwoju raka jamy ustnej. Z badań wynika, że nowotwór jamy ustnej rozwija się przeciętnie u co dziesiątej osoby dotkniętej włóknieniem podśluzówkowym. Natomiast samo włóknienie podśluzówkowe może doprowadzić do poważnych problemów z otwieraniem ust, wywołać szczękościsk i utratę ruchomości tkanek.

Źródło: https://www.mdpi.com/1422-0067/21/21/8104/htm