Nieinwazyjna diagnostyka raka jamy ustnej z wykorzystaniem światła

Rak jamy ustnej został sklasyfikowany jako 16. najczęściej występujący na świecie rak. Choruje na niego coraz więcej ludzi – szczególnie osób młodych i kobiet. To bardzo niebezpieczny nowotwór, ponieważ całkowity wskaźnik przeżycia pięcioletniego wynosi tutaj zaledwie około 50%. Związane jest to z faktem, że większość przypadków raka jamy ustnej rozpoznaje się w zaawansowanym stadium. Wczesne wykrycie raka jamy ustnej znacząco podnosi wskaźniki przeżywalności – nawet do 90%. Z tego powodu wszystkie metody diagnostyczne, dzięki którym można szybko, a w szczególności nieinwazyjnie wykryć to schorzenie oraz stany przedrakowe, znajdują się w centrum uwagi stomatologów.

Nieinwazyjne wykrywanie raka jamy ustnej – technologie oparte o światło

We wczesnej, nieinwazyjnej diagnostyce raka jamy ustnej wykorzystywane są między innymi następujące metody nieinwazyjne oparte o fale świetlne:

• Badanie z wykorzystaniem chemiluminescencji – stosuje się tutaj jednorazowe źródła światła, które przed badaniem zgina się. Powoduje to uszkodzenie znajdującej się w świetlówce delikatnej fiolki wypełnionej reagentem. Wchodzi on w rekreację ze składnikiem wypełniającym świetlówkę, a efektem tego będzie niebiesko-biała luminescencja. Pacjent płucze jamę ustną 1% roztworem kwasu octowego, aby usunąć z niej zanieczyszczenia, a następnie dentysta ogląda śluzówkę jamy ustnej w niebiesko-białym świetle chemiluminescencyjnym. Prawidłowo zbudowana błona śluzowa ma odcień ciemnoniebieski, z kolei zmiany nowotworowe jarzą się charakterystycznym jasnym światłem.
• Obrazowanie autofluorescencyjne – wykorzystuje się tutaj zjawisko autofluorescencji tkanek, które związane jest z obecnością w komórkach tzw. fluoroforów – cząstek mających zdolność do fluorescencji. Są to cząstki związane z reakcjami oddychania toczącego się na poziomie komórek w mitochondriach. W autofluorescencji wykorzystuje się fakt, że reakcje biochemiczne, jakie zachodzą w komórkach to reakcje utleniania i redukcji (redoks). Dla diagnostyki znaczenie ma tzw. stosunek redoks. To parametr, dzięki któremu można określić, czy reakcje metaboliczne bardziej są fosforylacją oksydacyjną czy glikolizą. Fosforylacja oksydacyjna dominuje bowiem w normalnych komórkach, natomiast glikoliza jest charakterystyczna dla komórek rakowych. Podczas badania zdrowe obszary tkanek będą świecić na zielono, natomiast zmiany złośliwe nie będą widoczne, ponieważ m.in. z powodu niskiego stosunku redoks utraciły one zdolność do autofluorescencji.
• Diagnostyka fotodynamiczna – dzięki tej technologii można zidentyfikować zmiany nowotworowe jako obszary wykazujące fluorescencję po podaniu fotouczulacza – miejscowo lub ogólnoustrojowo. Związek ten wbudowywany jest po wstrzyknięciu w mitochondria komórek. W normalnych komórkach fotouczulacz jest szybko metabolizowany. Natomiast w komórkach nowotworowych – kumuluje się. Naświetlanie tkanki światłem o długości fali, dzięki której dojdzie do fluorescencji fotouczulacza, powoduje, że dentysta może zobaczyć obszary zmienione nowotworowo w postaci barwnych plam.

laserowa terapia nowotworów

Rozwój technologii diagnostycznych wykorzystujących fale świetlne trwa. Należy mieć nadzieję, że kolejne generacje urządzeń do nieinwazyjnego diagnozowania raka jamy ustnej, które oparte są o zjawiska świetlne, umożliwią jeszcze lepsze i dokładniejsze wykrywanie zmian nowotworowych w jamie ustnej na wczesnym etapie rozwoju. Oznacza to więcej nadziei dla chorych na raka jamy ustnej i lepsze rokowania.

Źródło: https://www.mdpi.com/2072-6694/12/11/3185/htm