Mineralny fundament zdrowia jamy ustnej

Mineralny fundament zdrowia jamy ustnej zależy od określonej ilości i właściwych proporcji szeregu różnych mikroelementów, ale jego zasadniczą część tworzą trzy pierwiastki: wapń, fosfor, fluor. To one są najważniejszymi elementami tworzącymi strukturę twardych tkanek: szkliwa i kości.

Prawidłowe wykorzystanie zasobów mineralnych ustroju zależy od obecności substancji ułatwiających ich przyswojenie i wbudowanie w tkanki – głównie witamin, dlatego w diecie nie może zabraknąć również ich, szczególnie w okresach intensywnego rozwoju i wzrostu organizmu, mających miejsce w czasie życia płodowego i już poza organizmem matki.

Co należy wiedzieć o najważniejszych minerałach warunkujących zdrowie jamy ustnej?

• Wapń – w organizmie dorosłego człowieka tego pierwiastka jest ok. 1,2 kg, z czego aż 99% ulokowane jest w kościach i zębach, gdzie razem z fosforem, węglanami i fluorem tworzy kryształy hydroksyapatytu, a reszta znajduje się w tkankach miękkich i w płynach, krążąc po ustroju i biorąc udział w wielu procesach życiowych – w tym w pracy układu mięśniowego i nerwowego. Z uwagi na to, że minerał ten odpowiedzialny jest za przebieg istotnych dla życia funkcji, musi go być pod dostatkiem w ustroju. Niedobór wapnia we krwi uruchamia proces jego pozyskiwania z tkanek twardych, co prowadzi do ich demineralizacji i w konsekwencji do osłabienia kości i szkliwa. Zęby stają się wtedy bardziej podatne na ataki bakterii próchnicy, a w kościach szczęk przyspieszają procesy resorpcji. Do dobrego przyswajania wapnia z pożywienia niezbędna jest witamina D. Witamina ta razem z witaminą K bierze udział w syntezie białka, które wiąże i transportuje wapń do miejsc wytarzania hydroksyapatytu. Warto wiedzieć, że przyswajanie tego minerału utrudniają występujące w roślinach naturalne kwasy: szczawiowy i fitynowy. Najlepiej przyswajalny wapń znajduje się w serach żółtych i w sardynkach (ryby te należy zjadać z ośćmi).

• Fosfor – w ustroju występuje w postaci związków organicznych i nieorganicznych. U dorosłego człowieka jest go przeciętnie ok. 650 gramów, z czego ponad 80% tworzy tkanki twarde: kostną i szkliwo. Razem z wapniem i innymi minerałami współtworzy kryształy hydroksyapatytu. Znajduje się w każdej komórce ciała, jest składnikiem kwasów nukleinowych (DNA, RNA) i bierze udział w procesach metabolicznych związanych z tworzeniem i dystrybucją energii. Do jego wchłaniania potrzebna jest witamina D, która reguluje całą gospodarkę fosforowo-wapniową. Jeśli fosforu jest za dużo, zaburzeniu ulega wchłanianie wapnia.

• Fluor – to pierwiastek wzmacniający szkliwo: utwardza je poprzez przebudowę kryształów hydroksyapatytu. Ostatnie badania dowiodły, że fluor zmniejsza także siłę adhezji, z jaką bakterie przyczepiają się do powierzchni zębów, redukując tym samym możliwość tworzenia się nalotu nazębnego i zmniejszając ryzyko rozwoju próchnicy.

• Magnez – to regulator pracy parathormonu, hormonu wydzielanego przez przytarczyce i kontrolującego gospodarkę wapniem i fosforem. Jeśli magnezu w ustroju jest za mało, hamuje to wydzielanie parathormonu i prowadzi do powstania niedoboru wapnia w organizmie. Magnez zapewnia prawidłowe przewodnictwo nerwowe i działanie mięśni i stawów.