Dzięki zaostrzeniu przepisów, które ograniczają wykorzystanie rtęci również w plombach dentystycznych, pierwiastka tego w jamach ustnych jest coraz mniej. Niemniej jeszcze w wielu ubytkach tkwią amalgamaty stomatologiczne, które mogą być źródłem tego wysoce toksycznego metalu. Ci, którzy jeszcze nie wymienili srebrnych plomb z zębów na nowoczesne wypełnienia dentystyczne, powinni wziąć pod uwagę, że rtęć negatywnie wpływa na odporność.
Choć najczęściej słyszy się o toksycznym wpływie rtęci na układ nerwowy, warto pamiętać, że również układ odpornościowy jest silnie i wielokierunkowo narażony na niekorzystne działanie tego metalu.
Rtęć z amalgamatów dentystycznych – jak bezpośrednio działa na układ odpornościowy?
Rtęć może działać na różne sposoby na odporność:
Rtęć może doprowadzać do zaburzeń w komunikacji pomiędzy komórkami, co z kolei przełoży się na nieskoordynowane działanie układu immunologicznego w starciu z czynnikiem zakaźnym. Może też działać cytotoksycznie względem komórek odpornościowych. W rezultacie zaczną one obumierać z powodu uszkodzenia bądź zaktywowanego procesu apoptozy (programowanej śmierci).
Uwalniająca się z amalgamatów rtęć może też bardzo poważnie zakłócić wytwarzanie i uwalnianie cytokin prozapalnych, Może to z kolei doprowadzić do poważnych zaburzeń w szybkim i sprawnym wytwarzaniu i dojrzewaniu poszczególnych rodzajów komórek odpornościowych lub do zachwiania równowagi w liczbie różnych rodzajów komórek odpornościowych. Każda z tych sytuacji może osłabić lub opóźnić odpowiedź układu odpornościowego na zakażenie. Więcej
Ortognatyką, inaczej chirurgią ortognatyczną, nazywane jest interdyscyplinarne leczenie, realizowane pod czujnym okiem wielu specjalistów medycyny i stomatologii. Dzięki ortognatyce pacjenci, którzy mają poważne deformacje lub rozległe wady w obszarze twarzoczaszki i wymagają wysokospecjalistycznego, wieloetapowego leczenia, mogą uzyskać lub odzyskać możliwość normalnego życia i – nieraz – żucia.
Istnieją wady i deformacje twarzoczaszki, których nie da się wyleczyć jedynie metodami oferowanymi przez współczesną ortodoncję. Wtedy wykorzystuje się możliwości ortognatyki, inaczej chirurgii ortognatycznej. W skład zespołu wielospecjalistycznego wchodzą m.in. stomatolodzy, w tym specjaliści z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej, ortodonci, periodontolodzy, protetycy, a również lekarze medycyny, tacy jak laryngolodzy, anestezjolodzy, interniści, pediatrzy oraz psycholodzy czy logopedzi. Skład zespołu dobierany jest zawsze pod potrzeby konkretnego pacjenta.
W przypadku poważnych wad bądź deformacji twarzoczaszki trzeba podjąć nieraz bardzo skomplikowane leczenie chirurgiczne, które prowadzić będzie między innymi do zmiany położenia elementów kostnych w górnej i dolnej szczęce czy do korekty położenia i ułożenia struktur znajdujących się w środkowej i górnej części twarzoczaszki, takich jak nos, oczodoły czy pokrywa czaszki.
Terapie opracowywane są wspólnie przez specjalistów wchodzących w skład zespołu interdyscyplinarnego, a wszystkie zabiegi są precyzyjnie planowane i monitorowane. Dzięki nowoczesnym systemom do obrazowania trójwymiarowego możliwe jest również korygowanie planów na bieżąco już w trakcie operacji. Powoduje to, że leczenie ortognatyczne cechuje obecnie bardzo wysoki współczynnik powodzenia, a jednocześnie ryzyko powikłań jest bardzo małe. Więcej
Zanikowe zapalenia śluzówki jamy ustnej z reguły stanowią skutek toczących się chorób ogólnoustrojowych. U ich podstaw leżeć mogą choroby niedoborowe, upośledzenie procesów wydzielania śliny, zaburzenia hormonalne. Wczesne objawy zaniku błony śluzowej jamy ustnej obserwuje się najczęściej na języku.
Zapalenie kątów ust (stomatitis angularis), czyli zajady (cheilitis angularis), mogą mieć pochodzenie miejscowe i/lub ogólne. Wśród czynników miejscowych dominują infekcje (paciorkowcowo-gronkowcowe), poza tym bezzębie, nieprawidłowe uzupełnienie protetyczne, zwiotczenie mięśni twarzy, szczególnie u pacjentów w wieku senioralnym. Zmiany obserwowane są po antybiotykoterapii, u kobiet w okresie menopauzy oraz w przebiegu chorób ogólnoustrojowych (cukrzyca, zespół Plummera-Vinsona, niedobory witamin, żelaza, niedokrwistość megaloblastyczna i z niedoboru żelaza).
Zapalenie kątów ust objawia się długo utrzymującymi się pęknięciami i nadżerkami o nacieczonych brzegach, często sączącymi. W postępowaniu należy przede wszystkim ustalić czynnik przyczynowy.
Leczenie zależy od przyczyny. Miejscowo stosuje się łagodne środki odkażające. W okresie występowania zajadów przeciwwskazane jest wykonywanie zabiegów w jamie ustnej. Więcej
Bezdech senny jest zaburzeniem oddychania w trakcie snu. Objawia się powtarzającymi się przerwami w oddychaniu, z których każda trwa dłużej niż 10 sekund. Najczęściej bezdechy trwają 10-20 sekund. Jeśli takich epizodów jest więcej niż 30 w ciągu 8-godzinnego snu, stawiana jest diagnoza bezdechu sennego. Bezdech senny jest często powiązany z chrapaniem; chrapanie natomiast częściej notowane jest u mężczyzn niż u kobiet.
Najczęściej przyczyną bezdechu sennego jest otyłość, a wśród czynników zlokalizowanych w jamie ustnej wymienia się: przerost migdałków podniebiennych, cofnięcie żuchwy, wąskie, wysoko wysklepione podniebienie twarde, język olbrzymi[1],[2].
Zarówno chrapanie, jak i obturacyjny bezdech senny mają daleko idące konsekwencje – zarówno dla zdrowia ogólnego, jak i zdrowia jamy ustnej.
Zdrowie jamy ustnej może ulegać pogorszeniu w wyniku bezdechu sennego bądź chrapania bezpośrednio lub pośrednio.
Jama ustna to pierwszy odcinek przewodu pokarmowego, otwarty od przodu szparą ust, w którym obywa się mechaniczne rozdrabnianie pokarmu, wstępna obróbka chemiczna, kształtowanie kęsa pokarmowego, który następnie jest połykany. Jama ustna (zwłaszcza wargi, policzki, zęby i język) to także rezonator mowy, który (wraz z krtanią) odpowiada za formowanie dźwięków i wpływa na czystość wymowy. W budowie jamy ustnej wyróżnia się przedsionek (między wargami i zębami) i jamę ustną właściwą (przestrzeń za zębami).
Jama ustna dzieli się na jamę ustną właściwą i przedsionek, które są oddzielone dwoma szeregami zębów: górnym i dolnym (łukami zębowymi). Od przodu ogranicza ją szpara ustna, od tyłu – cieśń gardła, granicę górną tworzą podniebienie twarde i miękkie, a dolną – dno jamy ustnej.
Warga górna i warga dolna ograniczają szparę ust; po bokach łączą się, tworząc kąty ust. Wargi zewnętrzne pokrywa skóra, wewnętrzne – błona śluzowa.
Jamę ustną pokrywa błona śluzowa, której charakter różni się zależnie od lokalizacji i funkcji.
Jama ustna jest zaopatrywana w ślinę przez trzy pary gruczołów ślinowych: ślinianki przyuszne, podżuchwowe i podjęzykowe. Ślinę wydzielają także liczne małe gruczoły ślinowe w błonie śluzowej policzków, podniebienia, warg i języka. Sekrecja dzienna wynosi ok. 1500 ml. Od ilości śliny, jej gęstości i lepkości w dużym stopniu zależy proces samooczyszczania jamy ustnej.
Podniebienie, złożone z podniebienia twardego i miękkiego, ogranicza jamę ustną od góry.
Podniebienie pokryte jest błoną śluzową, w przedniej części dobrze zrośniętą z okostną. W części środkowej, za zębami siecznymi, znajduje się brodawka przysieczna zakrywająca ujście kanału przysiecznego. Przez kanał przysieczny przechodzą nerwy i naczynia zaopatrujące (przede wszystkim nerw nosowo-podniebienny i tętnica nosowo-podniebienna). W płaszczyźnie pośrodkowej podniebienia biegnie pasmo łącznotkankowe – szew podniebienny; po jego bokach w części przedniej umiejscowione są fałdy podniebienne (fałdy błony śluzowej). Pod śluzówką części przedniej i tylnej podniebienia twardego znajduje się warstwa tłuszczowa i gruczołowa.
Ryc. 1. Uproszczona anatomia jamy ustnej
Podniebienie miękkie, przyczepione do brzegu podniebienia twardego i odgraniczające część ustną od części nosowej gardła, składa się z dwóch warstw błony śluzowej (górnej i dolnej), rozcięgna, mięśni i gruczołów. Podniebienie miękkie nie ma szkieletu kostnego (w odróżnieniu od podniebienia twardego, którego szkielet składa się z wyrostka podniebiennego szczęki i blaszek poziomych kości podniebiennych). Funkcję szkieletu przejmuje tu rozcięgno podniebienne, zbudowane z tkanki łącznej przeplatanej włóknami mięśniowymi (pod górną warstwą błony śluzowej). Błonę mięśniową podniebienia miękkiego budują mięśnie: mięsień dźwigacz podniebienia miękkiego, mięsień podniebienno-językowy, mięsień podniebienno-gardłowy i mięsień języczka. Więcej
Szacuje się, że kandydoza to choroba, która pod różnymi odmianami dotyka nawet 20% Polaków. Brak działań w kierunku jej leczenia może doprowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Dowiedzmy się zatem jakie są objawy kandydozy oraz jak można radzić sobie z nią domowymi sposobami.
Kandydoza powodowana jest przez grzyby ze szczepu Candida. Są one naturalnie obecne w organizmie każdego człowieka, jednak problem pojawia się w momencie, gdy dojdzie do ich nadmiernego rozrostu.
Na kandydozę często cierpią osoby o obniżonej odporności oraz osoby zaniedbujące prawidłową higienę jamy ustnej. Często dotyka ona również pacjentów, u których stwierdzono otyłość, cukrzycę czy też braki witamin z grupy B.
Częste są przypadki, w których przerost Candida występuje jedynie w jamie ustnej, powodując grzybicę jamy ustnej. Zdarza się także, że grzyb atakuje uszy, jamę nosową czy też jelita.
Grzybica jamy ustnej może dawać o sobie znać poprzez następujące objawy:
Problemy ze zdrowiem jamy ustnej mogą zdecydowanie pogorszyć jakość życia – to już wiedzieliśmy. Koreańczycy teraz udowodnili, że sprawność narządu żucia może być użytecznym wskaźnikiem długości życia osób dorosłych w średnim wieku.
Z wieloletniego badania, w którym uczestniczyło ponad 10 tys. osób, wynika, że problemy z narządem żucia i dyskomfort w trakcie żucia były czynnikami wpływającymi na zwiększoną śmiertelność u osób w średnim wieku. Warto podkreślić, że uczestnikami badania były osoby, które dbały o swój ogólny stan zdrowia, ponieważ regularnie ćwiczyły – przynajmniej raz w tygodniu.
Badacze z Korei odkryli, że większe ryzyko śmierci miały osoby używające protez stomatologicznych w porównaniu do osób, które uzupełnień nie miały. Ponadto wskaźnik śmiertelności był także wyższy u osób ze słabą zdolnością żucia i u tych, którzy raczej kiepsko oceniali swoje zdrowie.
Utrata zębów to krótsze i bardziej skomplikowane życie
U osób starszych utrata zębów, spowodowana zazwyczaj chorobami przewlekłymi jamy ustnej, takimi jak próchnica czy choroby przyzębia, uważana jest za wczesny wskaźnik pogorszenia sprawności fizycznej, a także pogłębianie się starości. Ponadto utrata zębów bądź zęba stanowi źródło obciążeń finansowych już do końca życia seniora – z powodu konieczności okresowego odwiedzania stomatologa i nierzadko kosztownego leczenia protetycznego. Utrata zębów jest także potwierdzonym naukowo przyczynkiem do pogorszenia stanu zdrowia wynikającego z chorób układu krążenia. Ponadto osoby z mniejszą liczbą zębów lub słabszą zdolnością żucia z powodu utraty zębów i wynikającą z tego koniecznością noszenia protezy częściej narażone są na wystąpienie zaburzeń poznawczych, takich jak demencja, w porównaniu do osób, które mają minimum 20 swoich zębów i dobrą zdolność żucia. Więcej
Muzycy narażeni są na dysfunkcje stawów skroniowo-żuchwowych (DSSŻ). Problemy wynikające z tych nieprawidłowości potęgowane są dodatkowo przez stres przed występem. Wszystko to powoduje, że DSSŻ mogą ulegać pogłębieniu i w rezultacie zakłócić aktywność zawodową muzyka.
Więcej na temat DSSŻ pisaliśmy w tym artykule, natomiast czynniki, które mają wpływ na powstanie zaburzeń skroniowo-żuchwowych u muzyków są rozmaite, ale należą do dwóch grup: wynikają z obsługi instrumentu lub są konsekwencją stresu przez występem. Do czynników, które mogą doprowadzić do powstania DSSŻ, zalicza się:
Gra na instrumentach a objawy zaburzeń w stawach skroniowo-żuchwowych
DSSŻ najczęściej mają nawracający lub chroniczny charakter. Muzyk, który zmaga się z tymi dysfunkcjami, może odczuwać:
20 marca to szczególna data w kalendarzu stomatologów. Właśnie w tym dniu co roku obchodzony jest Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej. Biorąc pod uwagę, że – według danych Światowej Federacji Dentystycznej – aż 90% populacji cierpi na schorzenia w obrębie jamy ustnej, dzień poświęcony zdrowiu jamy ustnej może okazać się pomocny w zwróceniu uwagi na ten problem.
Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej to doskonała okazja do przypomnienia o znaczeniu higieny jamy ustnej oraz do zorganizowania związanych z tym happeningów. Najlepszym przykładem jest akcja charytatywna podjęta w 2015 roku przez organizację National Dental Foundation (NDF). W ramach tego wydarzenia zaangażowano ogromną liczbę stomatologów, którzy nieodpłatnie dokonywali przeglądów uzębienia u osób najbardziej potrzebujących. Misją NDF jest bowiem ułatwianie dostępu do bezpłatnego leczenia stomatologicznego osobom, które z różnych powodów nie mają zapewnionej opieki dentystycznej. Więcej
Olejek cynamonowy hamuje namnażanie się trzech najgroźniejszych dla zdrowia jamy ustnej drobnoustrojów:
Choć szczotkowanie zębów jest najważniejszą i podstawową czynnością, dzięki której z jamy ustnej usuwa się zanieczyszczenia, a także w znacznej części biofilm tworzący się na śluzówce jamy ustnej i szkliwie zębów, to szkodliwy nalot nie jest usuwany w 100%. Z tego powodu zaleca się, aby również wykonywać nitkowanie zębów i stosować płukanki o działaniu antyseptycznym – pomagają w likwidacji resztek biofilmu nieusuniętego podczas szczotkowania.
Podstawowym składnikiem płynów do płukania jamy ustnej o działaniu przeciwdrobnoustrojowym są pochodne chlorheksydyny. Ponieważ jednak wykazują one wiele skutków ubocznych w przypadku długotrwałego stosowania, poszukuje się bezpieczniejszych, zdrowszych i naturalnych alternatyw. Jedną z bardziej obiecujących okazał się olejek cynamonowy. Więcej