Bezdech senny a zdrowie jamy ustnej

Bezdech senny jest zaburzeniem oddychania w trakcie snu. Objawia się powtarzającymi się przerwami w oddychaniu, z których każda trwa dłużej niż 10 sekund. Najczęściej bezdechy trwają 10-20 sekund. Jeśli takich epizodów jest więcej niż 30 w ciągu 8-godzinnego snu, stawiana jest diagnoza bezdechu sennego. Bezdech senny jest często powiązany z chrapaniem; chrapanie natomiast częściej notowane jest u mężczyzn niż u kobiet.

Najczęściej przyczyną bezdechu sennego jest otyłość, a wśród czynników zlokalizowanych w jamie ustnej wymienia się: przerost migdałków podniebiennych, cofnięcie żuchwy, wąskie, wysoko wysklepione podniebienie twarde, język olbrzymi[1],[2].

Zarówno chrapanie, jak i obturacyjny bezdech senny mają daleko idące konsekwencje – zarówno dla zdrowia ogólnego, jak i zdrowia jamy ustnej.

Zdrowie jamy ustnej może ulegać pogorszeniu w wyniku bezdechu sennego bądź chrapania bezpośrednio lub pośrednio.

Pośredni wpływ bezdechu sennego na zdrowie jamy ustnej

• Zakłócenie naturalnego rytmu snu – obniża to jakość snu i wpływa negatywnie na wiele funkcji życiowych. W rezultacie – może narażać na większe ryzyko rozwoju chorób cywilizacyjnych, takich jak na przykład otyłość, demencja, choroba Alzheimera. Otyłość negatywnie wpływa na zdrowie jamy ustnej, ponieważ zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy typu drugiego. Zaburzenia funkcji poznawczych skutkują natomiast pogorszeniem sprawności w utrzymaniu higieny jamy ustnej na odpowiednim poziomie; chory może również notorycznie zapominać o szczotkowaniu zębów czy wyjmowaniu i oczyszczaniu protez stomatologicznych. Konsekwencją tego będą stany zapalne w jamie ustnej i próchnica zębów
• Niedotlenienie – wiąże się z pogorszeniem metabolizmu wewnątrzkomórkowego, a także zwiększa ryzyko wystąpienia stresu oksydacyjnego, co z kolei może podnosić ryzyko rozwoju nowotworów.
• Spadek odporności – może przełożyć się na większą podatność na zakażenia jamy ustnej wirusami, bakteriami, grzybami.
• Stres – wynikający z niedostatku snu może zwiększać ryzyko refluksu żołądkowo-przełykowego, którego skutkiem mogą być stany zapalne śluzówki jamy ustnej i demineralizacja i erozja szkliwa.

Bezpośredni negatywny wpływ bezdechu sennego na zdrowie jamy ustnej

• Kserostomia– suchość jamy ustnej pojawia się w wyniku snu z otwartymi ustami. Doprowadza do wysuszenia śluzówki jamy ustnej i zwiększenia jej podatności na uszkodzenia, zakażenia i stany zapalne. Sprzyja rozwojowi lub pogłębieniu próchnicy zębów.
• Bruksizm – często towarzyszy zaburzeniom snu i chrapaniu[3]. Skutkiem nadmiernego zaciskania szczęk i zgrzytania zębami mogą być dysfunkcje stawów skroniowo-żuchwowych, a także uszkodzenia zębów bądź śluzówki jamy ustnej, spowodowane jej mimowolnym przygryzaniem.

Ryc. 1. Schemat bezdechu sennego

Stomatologia a leczenie bezdechu sennego

Leczeniem bezdechu sennego zasadniczo zajmuje się laryngolog. Stomatolog i/lub ortodonta czy protetyk mogą być członkami wielospecjalistycznego zespołu opiekującego się pacjentem z bezdechem sennym. Specjaliści związani ze stomatologią mogą zaordynować:

• leczenie nazębnymi protezami dentystycznymi, których rolą jest powiększenie przestrzeni gardła;
• leczenie z wykorzystaniem aparatów ortodontycznych, których zadaniem jest poszerzyć zbyt wąskie lub/i mocno wysklepione (gotyckie) podniebienie albo zlikwidować wady zgryzu[4];
• łagodzenie objawów kserostomii – dentysta może zalecić specjalistyczne preparaty wspomagające nawilżenie śluzówki jamy ustnej; z kolei w przypadku zakażeń i stanów zapalnych – preparaty łagodzące, o właściwościach antyseptycznych w postaci żelu, sprayu, płukanki.

Przypisy:
[1]https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6776166/
[2]https://academic.oup.com/ejo/article/31/2/160/467349?login=true
[3]https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0003996900000443
[4]https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/viewFile/19243/15136