Otyłość i cukrzyca a choroby przyzębia

Otyłość jest chorobą, która może doprowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2. Cukrzyca z kolei w wielu badaniach uznana została za czynnik, który modyfikuje nasilenie i postęp choroby przyzębia. Powoduje też, że toczące się w tkankach zapalenie jest bardziej agresywne i oporne na leczenie. Odsłaniamy tajemnice złożonych powiązań między chorobami przyzębia, zaburzeniami glikemii i otyłością

Wprawdzie pacjenci z cukrzycą nie wykazują żadnych specyficznych cech przyzębia, które ułatwiałyby rozwój stanów zapalnych tego obszaru, niemniej, udowodniono, że przewlekła niekontrolowana hiperglikemia przyczynia się do rozwoju zapalenia przyzębia[1]. Z kolei u podstaw negatywnego wpływu otyłości lub nadwagi na tkanki przyzębia leży większa produkcja cytokin prozapalnych w tkance tłuszczowej[2].

Związki między otyłością, cukrzycą a chorobami przyzębia

Otyłość i cukrzyca typu 2 to przykłady schorzeń notowanych w zespole metabolicznym. W badaniach wykazano, że pacjenci z umiarkowanym lub ciężkim zapaleniem przyzębia częściej mają zespół metaboliczny w porównaniu z osobami, które zapalenia przyzębia nie miały lub miały, ale przebiegało ono łagodnie[3]. Z kolei przy długotrwałym narażeniu na zespół metaboliczny dochodzi do utraty ważnego elementu przyzębia – kości wyrostka zębodołowego.

Hiperglikemia towarzysząca cukrzycy typu 2 szkodzi przyzębiu na kilka sposobów:

• zmienia metabolizm fibroblastów oraz upośledza równowagę pomiędzy procesami przebudowy tkanki kostnej – konsekwencją tego jest słabsza regeneracja i gorsze gojenie się kości przyzębia;
• doprowadza do pogrubienia błony podstawnej znajdującej się w przyzębiu, upośledzenia wymiany gazowej tkankach i pogorszenia sprawności usuwania toksyn z komórek i przestrzeni pomiędzy nimi;
• wiąże się ze zjawiskiem glikacji, a to powoduje uwalnianie coraz większej ilości prozapalnych cytokin – związki te doprowadzają do postępującego niszczenia tkanek przyzębia.

Cukrzyca osłabia także sprawność neutrofili, a to powoduje, że dochodzi do osłabienia mechanizmu obronnego organizmu i sprzyja rozwojowi bakterii chorobotwórczych w przyzębiu. Konsekwencją ich aktywności jest rozwój lub pogłębianie się stanu zapalnego w tym obszarze, co – w przypadku niepodjęcia leczenia – może prowadzić do utraty nawet zdrowych zębów[4].

Na tkanki przyzębia negatywnie wpływa także związany z otyłością i cukrzycą stres oksydacyjny. Podejrzewa się, że może on być istotnym dwukierunkowym łącznikiem pomiędzy zapaleniem przyzębia a zespołem metabolicznym, insulinoopornością oraz wywołanym przez cukrzycę osłabieniem zdolności organizmu do neutralizowania wolnych rodników. Otyłość – poprzez związek z insulinoopornością i stresem oksydacyjnym – może zaostrzać przebieg chorób przyzębia[5].

[1] https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1034/j.1600-0528.2002.300304.x

[2] https://academic.oup.com/ajcn/article-abstract/83/2/461S/4650268

[3] https://academic.oup.com/jcem/article-abstract/93/10/3989/2627379

[4] https://ijmbs.info/index.php/ijmbs/article/view/736

[5] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5813989/