Karmienie piersią chroni przed wadami zgryzu?

Noworodek rodzi się z tzw. tyłożuchwiem fizjologicznym (z żuchwą ustawioną dotylnie w stosunku do szczęki). Tyłożuchwie fizjologiczne powinno ulec wyrównaniu w ciągu 4 pierwszych miesięcy życia, w wyniku intensywnego wzrostu żuchwy. Kluczowy wpływ na przebieg tego procesu wywiera karmienie piersią, kkarmienie piersią a wady zgryzutóre stymuluje harmonijny wzrost narządu żucia, m.in. wspiera prawidłowy doprzedni wzrost żuchwy i jej właściwy rozwój. 

Włoscy naukowcy postanowili zbadać, jak karmienie naturalne wpływa na wystąpienie różnych typów wad zgryzu w uzębieniu mlecznym i mieszanym. Przeprowadzono w tym celu przegląd systematyczny piśmiennictwa indeksowanego w bazach MEDLINE, PubMed, Evidence-Based Medicine Reviews (EBMR), Cochrane Library, Embase, Web of Science i Ovid; pierwotnie wybrano 279 artykułów, z czego – po pogłębionej weryfikacji – do analizy jakościowej włączono 18 prac. Uzyskane wyniki sugerują, że istnieje związek między liczbą miesięcy karmienia piersią a redukcją ryzyka wad zgryzu. Karmienie naturalne jest korzystnym czynnikiem, który może zmniejszać częstość występowania niektórych wad zgryzu u dzieci.

Karmienie piersią a rozwój szczękowo-twarzowy u dzieci

Wyłączne karmienie piersią co najmniej przez 6 pierwszych miesięcy życia dziecka jest zalecane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) jako element profilaktyki zdrowotnej  (m.in. zmniejsza ryzyko infekcji układu oddechowego i pokarmowego). Karmienie naturalne jest również jednym z filarów prawidłowego wzrostu szkieletu szczękowo-twarzowego i rozwoju mięśni twarzy; wspiera doprzedni ruch żuchwy oraz uczy pionizacji języka (właściwej spoczynkowej pozycji języka).

Karmienie piersią działa zapobiegawczo na powstawanie wad zgryzu, ponieważ sprzyja prawidłowemu wzrostowi kości i mięśni, wspomaga też rozwój łuków zębowych. Karmienie naturalne w okresie noworodkowym wspiera ponadto fizjologiczne oddychanie przez nos przy zamkniętych ustach dziecka (w czasie karmienia i po nim), stanowiąc tym samym profilaktykę wad zgryzu.

W badaniach analizowanych przez włoskich naukowców oceniano m.in. związek między wadami zgryzu klasy II a karmieniem piersią – wyniki wykazały, że u dzieci karmionych piersią przez dłuższy czas rzadziej występowały takie wady w uzębieniu mlecznym i mieszanym.

Karmienie piersią a ryzyko wad zgryzu i parafunkcji u dziecka

W piśmiennictwie dostępne są liczne dowody, że karmienie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia dziecka lub dłużej stanowi czynnik ochronny przed rozwojem parafunkcji. W szczególności podkreśla się profilaktyczne znaczenie emocjonalnej więzi z matką, poczucia stabilności i bezpieczeństwa, które sprzyjają prawidłowemu rozwojowi psychicznemu dziecka. Wielu autorów wskazuje również na bezpośredni związek między czasem karmienia naturalnego krótszym niż 6 miesięcy a rozwojem parafunkcji, przy czym ryzyko wystąpienia szkodliwych nawyków jest szczególnie wysokie u dzieci niekarmionych piersią.

Wyniki dużych badań klinicznych potwierdzają, że karmienie butelką, stosowane jako metoda alternatywna do karmienia piersią, predysponuje do rozwoju wad zgryzu. Mniejszy wysiłek mięśniowy dziecka podczas karmienia butelką może powodować niedostateczny rozwój żuchwy i szczęki oraz przyczyniać się do wystąpienia wad zgryzu. Wyniki części badań sugerują korzyści z karmienia kubeczkiem w porównaniu do karmienia butelką – odpowiednia aktywność mięśni żwaczy podczas karmienia kubeczkiem może sprzyjać prawidłowemu rozwojowi układu stomatognatycznego u dzieci.

W jednym z badań wykazano istotny statystycznie wyższy odsetek dzieci z prawidłową okluzją w grupie karmionej piersią w pierwszych miesiącach życia (w porównaniu do grupy karmionej sztucznie). Ponadto zaobserwowano, że zgryz krzyżowy występował u niemal 17% dzieci karmionych butelką oraz tylko u 1,9% dzieci karmionych mlekiem matki.

Na podstawie przeprowadzonego przeglądu systematycznego włoscy naukowcy sformułowali wniosek, że karmienie piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia dziecka lub dłużej zmniejsza ryzyko zgryzu krzyżowego tylnego i wad zgryzu II klasy w uzębieniu mlecznym i mieszanym.

Źródło:

Abate A, Cavagnetto D, Fama A et al. Relationship between Breastfeeding and Malocclusion: A Systematic Review of the Literature. Nutrients. 2020; 12(12): 3688.