Niepróchnicowa utrata tkanek zęba

Rodzaje utraty tkanek zęba niezwiązanych z procesem próchnicowym. Nie każdy ubytek w zębie to próchnica, deficyty tkanek twardych zęba mogą mieć podłoże od diety po parafunkcjcje jak np. obgryzanie paznokci.

Demastykacja

– utrata tkanek zęba pod wpływem czynników fizycznych zewnętrznych (żucie i miażdżenie pokarmów). Powstaje wskutek m.in. nieprawidłowego szczotkowania zębów czy stałego spożywania „szorstkich” pokarmów.

Abrazja

– występuje wówczas, gdy tkanka zęba zostaje starta, zazwyczaj na powierzchniach zgryzowych całych łuków zębowych. Do tego stanu rzeczy przyczynia się energiczne szczotkowanie zębów „twardą szczoteczką” oraz używanie nieodpowiednich past zawierających bardzo niskie pH.

Starcie (atrycja)

– występuje w przypadku zgrzytania zębami (bruksizm), a nawet w czasie mowy. Stopień ścierania zębów pogłębia się wraz z wiekiem.

Abfrakcja

– utrata szkliwa na granicy korony i korzenia zęba. Te niepróchnicowego pochodzenia klinowe ubytki powstają na skutek działania sił żucia i objawiają się w postaci mikrozłamań szkliwa i zębiny w okolicy szyjki zęba.

Resorpcja

– proces fizjologiczny lub patologiczny polegający na utracie tkanek zęba w wyniku aktywnej czynności cementoklastów, dentinoklastów i ameloklastów. Resorpcja może dotyczyć korzeni zębów mlecznych (pr. fizjologiczny) lub mieć związek z obecnością torbieli, być wynikiem przebytego urazu, a w najgorszym przypadku choroby nowotworowej.

Erozja zębów

Erozja jest utratą tkanek zęba, którą powodują zachodzące procesy chemiczne – kwasy pochodzenia wewnętrznego (wymioty, zaburzenia przewodu pokarmowego, wrzody żołądka, zgaga, zaparcia) lub zewnętrznego (środowisko pracy, soki owocowe, coca-cola, kwaśne pokarmy).

Powstawanie erozji wiąże się również ze słabym zmineralizowaniem tkanek zęba oraz uszkodzeniami mechanicznymi jak odłamanie brzegu siecznego, czy też spożywanie kwaśnych pokarmów i napojów zaraz po szczotkowaniu zębów. Przyczyniać się również może na przykład przetrzymywanie pokarmów lub napojów w jamie ustnej. Oczywiście nie każda osoba jest narażona w takim samym stopniu, bowiem o wystąpieniu erozji decyduje szereg czynników jak szybkość wydzielania śliny, struktura i anatomia zęba i indywidualna odporność tkanek zęba na działanie kwasów. Nie można nie wspomnieć o nabytych nawykach połykania – zdecydowanie rzadziej borykają się z erozją te osoby, które mają wyrobiony nawyk natychmiastowego połykania, z kolei ci, którzy przetrzymują w jamie ustnej kwaśny napój (np. sok cytrynowy i/lub coca-cole), bądź przed połknięciem „płukają” nim usta, są o wiele bardziej narażeni na wystąpienie erozji.

Rola śliny

• zmniejsza ryzyko wystąpienia erozji (w zależności od szybkości jej wytwarzania)
• neutralizuje kwasy
• pomaga przywrócić właściwy poziom pH w ustach
• chroni zęby przed demineralizacją
• w swoim składzie zawiera fluor i wapń, które biorą udział w procesie remineralizacji

Jak zapobiegać erozji zębów?

Zapobieganie erozji zębów nie wymaga dużych wyrzeczeń. Niestety wiele osób bagatelizuje jakże ważną profilaktykę, a do stomatologa zgłaszają się wtenczas, kiedy zauważają niepokojące objawy i towarzyszący ból, lub co gorsza, ostry stan zapalny. Aby ograniczyć ryzyko wystąpienia erozji wystarczy m.in. ograniczyć do minimum spożywanie kwaśnych napojów i pokarmów, utwardzić powierzchnię szkliwa, dostarczyć chemicznej i mechanicznej ochrony, tuż po szczotkowaniu zębów nie jeść i nie pić, regularnie kontrolować stan uzębienia, używać szczoteczki z miękkim lub średniej twardości włosiem, stosować płyny do płukania jamy ustnej, a także żuć bezcukrowe gumy (zwiększają i stymulują wydzielanie śliny).