O tym, że muzyka łagodzi obyczaje wiadomo nie od dziś, ale czy potrafi wyleczyć? Okazuje się, że tak. I to nie tylko ze złego nastroju, stresu, depresji, ale także z niektórych chorób.

Muzykoteriapia

Często nie zdajemy sobie sprawy z tego jak duży wpływ wywierają na nas dźwięki. Oddziałują one nie tylko na korę mózgu, ale także na twór siatkowaty i podwzgórze, bez względu na to czy czuwamy czy też śpimy. Twór siatkowaty odpowiada za pracę naszych mięśni, skoro, więc dźwięki oddziałują na niego, muszą również mieć wpływ na stan naszych mięśni. Podwzgórze zaś ma bezpośredni wpływ na pracę przysadki mózgowej, która stymuluje wydzielanie prawie wszystkich hormonów w gruczołach dokrewnych. Wystarczy krótkotrwałe słuchanie muzyki (ok.20 minut), aby spowodować znaczący wzrost stężenia immunoglobulin A. Stwierdzono również, że muzyka ma działanie psychotropowe: aktywizujące i poprawiające nastrój, uspokajające i nasenne, a także antydepresyjne. Wpływ muzyki na ośrodkowy układ nerwowy polega na pobudzaniu bądź hamowaniu wzgórza, podwzgórza i układu limbicznego, czyli ośrodków odpowiadających za stany emocjonalne. Dochodzi do wzmożonego uwalniania endorfin i do immunostymulacji, czyli pobudzenia układu immunologicznego. Muzyka zmienia, więc aktywność układu nerwowego, napięcie mięśni, przyspiesza przemianę materii, szybkość krążenia krwi, zmienia siłę i szybkość tętna, obniża próg wrażliwości zmysłów, wpływa na wydzielanie wewnętrzne, modyfikuje oddychanie i zmienia czynność układu immunologicznego.

Muzyka:
• zmienia, więc aktywność układu nerwowego,
• napięcie mięśni,
• przyspiesza przemianę materii,
• szybkość krążenia krwi, zmienia siłę i szybkość tętna,
• obniża próg wrażliwości zmysłów,
• wpływa na wydzielanie wewnętrzne,
• modyfikuje oddychanie
• zmienia czynność układu immunologicznego.

Muzykoterapia może być cudownym wsparciem w trakcie leczenia. Umożliwia pacjentowi odreagowanie negatywnych emocji związanych z chorobą, poprawia komunikację międzyludzką, a także odwraca uwagę od choroby i obniża poziom lęku. Muzyka może działać uspokajająco lub aktywizująco, w zależności od jej tempa, głośności, rytmu itd.

Muzyka od wieków stosowana była do leczenia niektórych stanów chorobowych, szczególnie mających podłoże psychiczne i emocjonalne. Wprowadzony po raz pierwszy w literaturze anglosaskiej termin Music Medicine określający dziedzinę medycyny, której środkiem terapeutycznym jest muzyka, istnieje do dzisiaj, jako oddzielna gałąź wiedzy na temat terapii w medycynie alternatywnej i nieinwazyjnej. Jedną z gałęzi Music Medicine jest terapia akustyczno-wibracyjna a w niej Musica Medica. Jest to wyjątkowa metoda leczenia za pomocą muzyki, która odbierana jest przez organizm człowieka dwoma zmysłami – słuchu (za pomocą słuchawek) oraz dotyku (za pomocą przetworników wibracyjnych przekazujących drgania muzyki do wybranych części ciała pacjenta). Dotychczasowe badania i obserwacje wskazują, że dużo większe oddziaływanie na organizm człowieka ma jednoczesne stosowanie terapii akustycznej (słuchanie muzyki) i somatosensorycznej.

Obecnie muzyki używa się w szerszym spektrum zastosowań jak np. w gabinetach stomatologicznych, jako element gwarantujący komfort osobie poddawanej zabiegowi. Rzekomo zabieg, podczas, gdy w tle słyszymy muzykę poważną łagodzi poczucie bólu.
Jednak to już nie „rzekomo”, gdyż przeprowadzono odpowiednie badania, zmierzające do udowodnienia, jaki to dobroczynny wpływ ma muzyka na pacjentów gabinetów stomatologicznych.
Celem pracy było zbadanie wpływu systemu Musica Medica i terapii akustyczno-wibracyjnej na odczuwanie lęku przez pacjentów przed zabiegiem stomatologicznym, oraz w jego trakcie.
Badanymi byli zarówno kobiety jak i mężczyźni w różnym wieku, poddawani zabiegom od protetycznych po te czysto zachowawcze.

W przeprowadzanych badaniach wykorzystano aparat systemu Musica Medica.
Aparat jest urządzeniem elektronicznym transmitującym dźwięki oraz posiadającym funkcje przetwarzanie ich na drgania przekazywane do organizmu za pomocą dwóch przetworników bezpośrednio przykładanych do ciała. Aparat wzmacnia i rozdziela muzyczne sygnały dźwiękowe:
• do dwóch kanałów stereofonicznych (słuchawki);
• dwóch przetworników wibracyjnych (umieszczonych bezpośrednio na mostku: jeden na wysokości wyrostka mieczykowatego, drugi pod wcięciem mostka).

Aparat posiada funkcje płynnej regulacji natężenia siły dźwięku oraz natężenia wibracji. Oprócz aparatu, niezbędny jest także odtwarzacz CD lub magnetofon. Do opisywanej terapii stosowano muzykę Mozarta, Vivaldiego, Bacha, ale także muzykę ludową, rockową oraz jazz. Badani pacjenci określali odczuwanie lęku i strachu w skali od 0 do 10 (im wiesza cyfra skali tym większe negatywne odczucia pacjenta). Otrzymano zadziwiające wyniki. W grupie osób poddawanych terapii, zarówno przed zabiegiem jak i w trakcie zabiegu w porównaniu z grupą kontrolną, czyli tą niepoddawaną terapii stwierdzono aż pięciokrotną różnicę w odczuwaniu negatywnych emocji związanych z bólem odczuwanym podczas zabiegu, jak i z samym faktem przebywania na fotelu, widokiem białego fartucha, słyszanym dźwiękiem wiertła itp.

Przed zastosowaniem tej jakże korzystnej metody, warto wiedzieć, że kluczową rolę spełnia tutaj dobór odpowiedniej muzyki. Należy pamiętać, aby rodzaj muzyki był wybierany indywidualnie przez samego pacjenta, gdyż niewłaściwy dobór może spowodować odwrotny efekt i jeszcze zwiększyć dyskomfort pacjenta i spotęgować odczuwanie bólu. Najlepiej nosząc się z zamiarem wykorzystania tej formy przeciwdziałania stresom w gabinecie skonsultować się z muzykoterapeutą, który na pewno udzieli wielu cennych wskazówek i pouczy jak właściwe zastosować terapię, aby przyniosła pożądany efekt.

Bibliografia:
Jadwiga Jośko, „Skrypt z medycyny i epidemiologii środowiskowej”, Katowice 2005
Czasopismo Nowa Stomatologia 2/2005