Ciąża: przed, w trakcie i po – co konieczne i dozwolone, a co niewskazane?

Jedna ciąża, jeden ząb? Nieprawda, ponieważ ciąża – wbrew temu, co sądzono jeszcze kilka dekad temu – nie powoduje demineralizacji kości i szkliwa w uzębieniu przyszłej mamy. Każda kobieta oczekująca dziecka może mieć zęby zdrowe i w komplecie, pod warunkiem jednak, że będzie o nie dbać cały czas, a nie tylko okazyjnie, i że nawyk troszczenia się o zdrowie jamy ustnej wyrobi w sobie na długo przed poczęciem dziecka. Dobrze będzie, jeśli ten sam zdrowy nawyk wykształci u siebie ojciec dziecka –  badania dowodzą, że zdrowe przyzębie sprzyja poczęciu potomka, ponieważ chroni przed spadkiem płodności i jakości nasienia oraz przed obniżeniem się potencjału męskości.

Zdrowe zęby i przyzębie u kobiety mają fundamentalny wpływ na prawidłowy przebieg ciąży oraz sprzyjają rozwojowi płodu. Liczne badania i statystyki wskazują bowiem, że stany zapalne jamy ustnej i choroby przyzębia mogą być przyczyną aż 1/5 wszystkich porodów przedwczesnych i poronień oraz urodzeń dzieci z niską masą.

Przed zajściem w ciążę:

Konieczne są:

• regularne wizyty kontrolne oraz usunięcie kamienia;
• wyleczenie zębów i zapaleń dziąseł i przyzębia;
• jeśli trzeba – również wykonanie ekstrakcji zębów nienadających się do leczenia.

Niewskazane jest przekładanie leczenia małych zmian próchnicowych na czas po ciąży, bo zmiany hormonalne w okresie oczekiwania na dziecko mogą przyspieszać postęp choroby i w ciągu kilku miesięcy plamy na szkliwie ulegną powiększeniu lub może dojść do poważnych, nieodwracalnych zniszczeń w żywych tkankach zęba. Wtedy jedynym rozwiązaniem może okazać się dewitalizacja zęba (zatrucie go) i przeprowadzenie leczenia endodontycznego. Przekładanie leczenia na okres po porodzie jest ryzykowne także z tego powodu, że młoda mama najczęściej jest bardzo zajęta opieką nad maluszkiem i może się zdarzyć, że z braku czasu zaniedba higienę jamy ustnej, a zaplanowane leczenie przesunie na dalszy termin.

Dozwolone jest:

• wybielanie zębów;
• wszczepianie implantów – zabieg implantowania trzeba wykonać odpowiednio wcześnie przed zajściem w ciążę, aby wszczepy mogły silnie zintegrować się z kością, wtedy implant nie będzie się chwiał w dziąsłach rozpulchnionych wpływem hormonów ciążowych.

Podczas ciąży:

Konieczne są:

• współpraca między ginekologiem położnikiem a stomatologiem (ginekolog konsultuje, czy można wykonać określony zabieg podczas ciąży u danej kobiety lub zastosować konkretny lek przeciwbólowy czy antybiotyk);
• kontrole i leczenie stomatologiczne (jeśli to konieczne: z endodontycznym i ekstrakcją zęba włącznie) – aby zminimalizować ryzyko przedostania się bakterii do krwiobiegu, skomplikowania przebiegu ciąży lub jej zakończenia przed planowanym terminem;
• systematyczne i dokładne szczotkowanie, nawet kiedy dziąsła krwawią i bolą – w ciąży używamy miękkich szczoteczek oraz past do zębów dozwolonych dla przyszłych mam i płynów do płukania bez alkoholu.

Niewskazane jest:

• stosowanie jakichkolwiek leków przeciwbólowych lub innych bez konsultacji z ginekologiem lub stomatologiem;
• wszczepianie implantów;
• wybielanie zębów – z uwagi na ryzyko podrażnienia i tak najczęściej już tkliwych dziąseł oraz nieznanego nam, potencjalnego wpływu środków wybielających na płód;
• wykonywanie prześwietleń rentgenowskich – jeśli zachodzi konieczność wykonania zdjęcia rtg, badanie wykonywane jest nowoczesnym aparatem, który emituje niewielką dawkę promieniowania; brzuch można osłonić specjalnym ołowianym fartuchem.

Dozwolone jest:

• znieczulenie miejscowe – stosuje się preparaty pozbawione substancji, które obkurczają naczynia krwionośne;
• leczenie ortodontyczne – dzięki zmianom hormonalnym korekcja wad zgryzu jest prostsza i mniej bolesna, ponieważ rozpulchnione tkanki szybciej poddają się działaniu sił generowanych przez aparat ortodontyczny; zęby szybciej ustawiane są we właściwym szeregu, a szczęka i żuchwa – w fizjologicznych pozycjach.

Po ciąży i w czasie karmienia piersią:

Konieczne są:

• regularne kontrole stomatologiczne;
• leczenie we wszystkich jego formach – panie karmiące piersią powinny zrobić kilkugodzinną przerwę po leczeniu ze znieczuleniem miejscowym.

Niewskazane jest przekładanie leczenia chorób przyzębia lub zębów na później.

Dozwolone są:

• wykonywanie prześwietleń rentgenowskich;
• zabiegi implantologiczne i protetyczne;
• wybielanie zębów – w przypadku karmienia naturalnego lepiej przełożyć zabieg na czas, kiedy niemowlę odstawi się od piersi;
• przyjmowanie leków przeciwbólowych – u pań karmiących tylko po konsultacji ze stomatologiem lub pediatrą.