Zdrowie jamy ustnej a układ ruchu

Zdarza się, że lekarz rodzinny albo specjalista medycyny ogólnej odsyłają pacjenta skarżącego się na ból kręgosłupa lub ból stawów na konsultację ze stomatologiem. I odwrotnie: stomatolog, szukając przyczyn dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych i wad zgryzu, pyta o prawidłowość postawy i działanie układu ruchu. Jeśli podejrzewa, że tam właśnie należy szukać powodów schorzenia aparatu żującego, kieruje na wizytę do lekarza medycyny, aby ten prowadził terapię usprawniającą funkcjonowanie układu ruchu równolegle z leczeniem dentystycznym lub ortodontycznym. Współpraca między stomatologiem a specjalistą medycyny jest w niektórych przypadkach konieczna, aby pacjent powrócił do zdrowia.

Jak działają współzależności na linii aparat żujący – układ ruchu?

Chore zęby i wady zgryzu silnie wpływają na pogorszenie sprawności układu ruchu. Zależność ta działa także w drugą stronę: niedomagania w układzie kostno-stawowo-mięśniowym przekładają się na złe funkcjonowanie aparatu żującego.

• Aparat żujący jako przyczyna nieprawidłowości w układzie ruchu – najwięcej szkód wyrządzają: próchnica, zaawansowane zapalenia przyzębia z paradontozą włącznie i wady zgryzu. Próchnica skutkuje powstaniem w zębach ubytków, a w łukach zębowych – luk po usuniętych zębach. Ubytki i luki przyczyniają się do powstania nieprawidłowych naprężeń i ucisków w układzie stomatognatycznym i/lub do asymetryczności. Nieuzupełnione luki po zębach są zaś przyczyną przemieszczania się i wykoślawiania pozostałych zębów w łuku zębowym. Prowadzi to do niewłaściwego rozkładu sił pojawiających się podczas pracy mięśni twarzoczaszki i do nieprawidłowych obciążeń stawów skroniowo-żuchwowych. Zjawisko powstawania przeciążeń i naprężeń w układzie stomatognatycznym obserwuje się też u osób mających wady zgryzu. Z kolei w nieleczonym zaawansowanym zapaleniu przyzębia zęby tracą stabilność osadzenia w kościach szczęk, zwiększa się ich ruchomość i rośnie ryzyko ich wypadania – nawet, jeśli nie są zniszczone przez próchnicę. Nieprawidłowy rozkład sił w obrębie twarzoczaszki wywołuje następstwa w innych odcinkach szkieletu (z kręgosłupem włącznie), a to z kolei prowadzi do przeciążeń w stawach. W stawach może rozwinąć się też choroba odogniskowa – powodują ją bakterie z chorych zębów i przyzębia, które przedostają się do układu krążenia i, przemieszczając się z krwią, docierają do odległych części ciała, osiadają w nich i niszczą je.
• Wady postawy jako przyczyna kłopotów ze zdrowiem jamy ustnej – wady postawy uruchamiają mechanizm nieprawidłowego rozkładu sił: w układzie kostno-mięśniowo-stawowym powstają naprężenia i przeciążenia, które przekładają się na działanie struktur w twarzoczaszce i problemy ze zgryzem. Wady zgryzu z kolei przyczyniają się do rozwoju próchnicy i paradontozy.