Oswajanie lęku przed dentystą u dzieci

Strach przed dentystą, a czasem i dentofobia, to uczucia, których doznaje większość dzieci. Lęk ten najczęściej wynika z obawy przed nieznanym i przed obcymi osobami w gabinecie lub jest wynikiem nastawienia do dentysty i leczenia zębów wypracowanego na bazie informacji zasłyszanych przez dziecko o spotkaniach ze stomatologiem od dorosłych lub od swoich – niekoniecznie dobrze poinformowanych –  rówieśników. Strach może też być skutkiem osobistej traumy, jaką przeżyło dziecko, kiedy jego pierwsza wizyta była sprowokowana silnym bólem w jamie ustnej i okazała się przykrym spotkaniem, podczas którego trzeba było usunąć zniszczone zęby.

Psychika dziecka to materiał chłonny i dający się łatwo kształtować, dlatego idealnym rozwiązaniem jest nie dopuścić do rozwoju strachu przed dentystą poprzez przyzwyczajanie od najmłodszych lat do regularnych spotkań w gabinecie i wypracowanie przez to w dziecku silnego przekonania, że każda wizyta u stomatologa jest niczym innym, jak tylko jednym ze zdrowych nawyków.

Jeśli jednak u malutkiego dziecka występuje obawa przed wizytą w gabinecie jako naturalny lęk przed nieznanym albo jeśli u starszego malca pojawił się strach na skutek zasłyszanych informacji czy osobistych przeżyć, w oswajaniu tych negatywnych uczuć mogą pomóc:

• Rozmowy z dzieckiem na temat czekającego je spotkania ze stomatologiem – powinni przeprowadzać je rodzice, opiekunowie lub inne osoby, którym maluch ufa – w tym dentysta, o ile udało się już zdobyć zaufanie na wcześniejszych wizytach. Trzeba dziecku wyjaśnić cel spotkań ze stomatologiem, opowiedzieć o tym, jak groźne może być zaniedbanie zdrowia zębów oraz podkreślać, że regularne wizyty kontrolne zabezpieczają przed koniecznością borowania i wyrywania zepsutych zębów. Trzeba też przekonać malca, że jeśli trzeba będzie leczyć chore zęby, dentysta zrobi to tak, aby zabieg był jak najmniej przykry, bo może zastosować skuteczne znieczulenie albo gaz rozweselający. Warto też wspomnieć o możliwości leczenia próchnicy początkowej bez borowania: przy użyciu żelu lub ozonu.
• Kolorowe i wesołe materiały edukacyjne przystosowane do wieku dziecka. Brzdącom i dzieciom młodszym warto podsuwać książeczki, których bohaterowie dbają o zęby, dzielnie maszerują na regularne spotkania z dentystą i bez obaw poddają się zabiegom leczniczym.
• Wybór gabinetu przystosowanego do pracy z dziećmi i dentysty, który ma dobre podejście do małych pacjentów, oraz odbycie wizyt adaptacyjnych – nawet kilku, jeśli zajdzie taka potrzeba. Im bardziej kolorowo i wesoło w gabinecie i im więcej dziecku poświęci się uwagi i cierpliwości w poznawaniu pomieszczenia i personelu, tym większa szansa na to, że malec na kolejnej wizycie nie będzie się obawiał znajomych już twarzy i głosów oraz poznanego wcześniej otoczenia. Etapu oswajania lęku przed dentystą i gabinetem nie należy nadmiernie skracać; ani przedłużać, bo dziecko musi mieć świadomość, że to tylko wstęp do koniecznej kontroli zdrowia jamy ustnej i ewentualnego leczenia.
• Prezentacja narzędzi i sprzętu na życzenie dziecka – kiedy mały pacjent np. na skórze własnego palca przekona się, że końcówką wiertła dentystycznego można poruszać bardzo delikatnie, pozbędzie się lęku przed wyimaginowanym, ogromnym bólem. Podobnie: jeśli zobaczy, że podczas zabiegu będzie mógł oglądać ulubioną bajkę, szybko zapomni o strachu.
• Swobodna, życzliwa postawa personelu w gabinecie, wyluzowani opiekunowie i traktowanie małego pacjenta jak partnera – takie zachowanie informuje dziecko, że lęk przed wizytą jest niepotrzebny, bo wszystko będzie dobrze, a ono nie będzie się czuło bezsilne wobec zdarzeń, które nastąpią. Poczuje się pewnie, kiedy będzie mogło samodzielnie zdecydować np. o kolorze plomby czy łańcuszków mocowanych na zębach podczas leczenia ortodontycznego, albo o tym, kiedy dentysta przerwie na chwilę leczenie – na podstawie ustalonego wcześniej znaku.
• Zabieranie dziecka na wizyty do stomatologa, kiedy to opiekun jest pacjentem. Dorosły może nawet powiedzieć dziecku, że też się trochę boi dentysty. Później jednak opiekun musi bez mrugnięcia okiem usiąść na fotelu i poddać się badaniu lub leczeniu, a na zakończenie wizyty powinien stwierdzić, że bał się niepotrzebnie i podkreślić, że teraz ma zdrowe zęby.
• Stosowanie zachęt w postaci pochwał i drobnych gadżetów ofiarowanych na koniec wizyty: naklejki dla dzielnego pacjenta, próbki past. W ten sposób buduje się w dziecku poczucie zadowolenia po wizycie. O tych drobnych prezentach warto przypomnieć, kiedy przed kolejnym badaniem kontrolnym malec znów będzie się bał.