Z koronawirusem pod jednym dachem – higiena jamy ustnej domowników a transmisja SARS-CoV-2

W przekrojowym badaniu obserwacyjnym, którym objęto 302 osoby zakażone COVID-19, naukowcy z Madrytu i Granady przeanalizowali związek higieny jamy ustnej i tzw. codziennych nawyków stomatologicznych z transmisją zakażenia SARS-CoV-2 wśród osób/rodzin mieszkających pod jednym dachem (korzystających ze wspólnej łazienki).

SARS-CoV-2 – drogi zakażenia

Koronawirusy wykazują tropizm głównie do komórek nabłonkowych, które wyścielają drogi oddechowe i układ pokarmowy. W przypadku wirusa SARS-CoV-2 receptorem błonowym na komórce gospodarza jest białko ACE2 (konwertaza angiotensyny II). Obecność receptorów ACE2 stwierdzono m.in. w górnych drogach oddechowych i na komórkach nabłonkowych ślinianek, które stanowią wczesne cele infekcji. Ich duże zagęszczenie występuje też w jamie ustnej, zwłaszcza w nabłonku języka i limfocytach śluzówki.

SARS-CoV-2 przenosi się drogą kropelkową; do zakażenia może dojść nie tylko przez kontakt bezpośredni z nosicielem, ale też przez kontakt pośredni ze skażonymi przedmiotami i powierzchniami.

Według badań prowadzonych na początku pandemii, SARS-CoV-2 może przetrwać do 72 godzin na powierzchni plastikowej lub ze stali nierdzewnej i 4 godziny na powierzchni miedzianej.

Higiena we wspólnej łazience, czyli jak uniknąć COVID-19?

Wyniki wcześniejszych badań wskazywały, że dokładne szczotkowanie zębów, higiena przestrzeni międzyzębowych i czyszczenie języka to podstawowe i niezbędne zabiegi w celu zmniejszenia wiremii w jamie ustnej. Na podstawie uzyskanych dowodów naukowcy odradzają ponadto przechowywanie szczoteczek do zębów we wspólnym pojemniku/kubku. Przybory higieniczne po użyciu ulegają zanieczyszczeniu i – jeśli nie zostaną zdezynfekowane – mogą zwiększać ryzyko transmisji zakażeń. Przeżywalność wirusa SARS-CoV-2 zwiększa ryzyko ponownego wprowadzenia (żywego) patogenu do jamy ustnej lub jego przeniesienia na współmieszkańców.

Z tych samych względów nie powinno się dzielić pastą do zębów (korzystać ze wspólnej tubki). Po myciu zębów szczoteczkę należy ustawiać główką do góry, co skraca czas jej suszenia i utrudnia rozprzestrzenianie się patogenów (wszelkie osłonki na szczoteczkę powinny być wyposażone w otwory ułatwiające suszenie). Po okresie zakaźności zaleca się wymienić szczoteczkę do zębów na nową. Wskazana jest również regularna dezynfekcja główki szczoteczki oraz stosowanie płynu do płukania jamy ustnej preparatami redukującymi wiremię lub ilość wirusa w jamie ustnej (zawierającymi np. powidon-jod lub nadtlenek wodoru).

Naukowcy zalecają traktować toaletę jako potencjalne źródło skażenia wirusowego – zarówno powierzchni, jak i powietrza w pomieszczeniu. Zwłaszcza spłukiwanie muszli generuje dużą liczbę kropli różnej wielkości: większe osadzają się na powierzchniach, a mniejsze mogą być wdychane lub unosić się w powietrzu przez dłuższy czas, co sprzyja rozprzestrzenianiu się wirusów – nie tylko jelitowych, ale i oddechowych, które mogą być wydalane z kałem. Dlatego deskę sedesową należy zawsze opuszczać przed spłukaniem muszli, a szczoteczkę do zębów trzymać z dala od toalety (w odległości minimum 1 m).

Zabiegi higieniczne domowników a transmisja SARS-CoV-2 – badanie hiszpańskich naukowców

Wyniki badania hiszpańskich naukowców potwierdziły wcześniejsze obserwacje, m.in. dzielenie się szczoteczką i pastą do zębów oraz przechowywanie szczoteczki we wspólnym pojemniku sprzyja rozprzestrzenianiu się zakażenia SARS-CoV-2 wśród domowników.

W przypadku nawyków higienicznych – istotne różnice zaobserwowano w grupie regularnie czyszczącej język, w której stwierdzono mniejszą częstość zakażeń współmieszkańców w porównaniu z grupą, która tego nie robiła.

Właściwa higiena jamy ustnej, dezynfekcja przyborów higienicznych i toalety wydają się niezbędną formą profilaktyki zakażeń przez kontakt pośredni wśród domowników. Jednak hiszpańscy naukowcy podkreślają, że – by przerwać łańcuch zakażeń – konieczne jest przestrzeganie wszystkich rekomendowanych (m.in. przez WHO) zasad bezpieczeństwa i higieny, w szczególności należy pamiętać o częstym i prawidłowym myciu rąk.

Źródło:
– González-Olmo MJ, Delgado-Ramos B, Ruiz-Guillén A. et al. Oral hygiene habits and possible transmission of COVID-19 among cohabitants. BMC Oral Health. 2020; 20: 286.