Rewaskularyzacja miazgi zęba

Mianem rewaskularyzacji określa się proces przywrócenia krążenia i odbudowy zniszczonych naczyń krwionośnych w tkance. Proces ten ma duże znaczenie w odniesieniu do zachowania lub przywrócenia żywotności miazgi, a przez to – zachowania żywotności zęba. Dzięki rewaskularyzacji miazgi – pomimo uprzedniego uszkodzenia unaczynienia tej tkanki – ząb może nadal pełnić przypisane mu biologiczne funkcje.

Miazga zęba jest tkanką silnie unaczynioną. Dzięki temu ząb ma zapewnione odpowiednie natlenienie, odżywienie i odbiór dwutlenku węgla oraz toksyn. Unaczynienie jest więc fundamentalnym elementem żywotności miazgi, a przez to – zdrowia całego zęba. Kiedy wskutek zmian patologicznych, choroby lub urazu zęba dochodzi do zniszczenia lub poważnego uszkodzenia systemu krążenia w miazdze, komórkom tej tkanki grozi obumarcie, a ząb czeka leczenie kanałowe lub ekstrakcja.

Konsekwencją leczenia kanałowego jest martwy ząb, który przez pewien czas pozostanie jeszcze osadzony w łuku zębowym, ale jest to czas ograniczony. Z kolei rezultatem ekstrakcji jest utrata zęba, luka po nim i konieczność szybkiej odbudowy protetycznej.

Utrata zęba lub jego śmierć jest zawsze niepowetowaną stratą dla organizmu – szczególnie, gdy przytrafia się osobom młodym; dlatego nowoczesna stomatologia dąży do zachowania zęba – w dodatku zęba żywego, który przez długie lata może wypełniać przypisane mu biologiczne zadania.

Zalety rewaskularyzacji miazgi zęba

Przywrócenie krążenia w miazdze zęba (rewaskularyzacja) jest możliwe dzięki potencjałowi regeneracyjnemu organizmu. Choć w stomatologii przywrócenie żywotności miazgi tą metodą jest znane od lat 60. XX wieku, to sukcesy zaczęto odnosić dopiero na przełomie XX i XXI wieku.

Obecnie rewaskularyzację wykorzystuje się do leczenia zębów niedojrzałych z martwą i zainfekowaną miazgą (z tego powodu nazywa się ten proces także rewitalizacją miazgi).

Rewaskularyzacja wykorzystywana jest więc głównie podczas leczenia zębów u dzieci i młodzieży, z zakażeniem tkanek okołowierzchołkowych lub bez zakażenia.

Istnieją też doniesienia o wykorzystaniu tej metody terapii miazgi w sytuacji, kiedy leczenie antybiotykami kanałów zainfekowanych w zębach z nieukształtowanym wierzchołkiem nie przynosi efektu. Rewaskularyzacja ma też znaczenie dla zapewnienia sukcesu w replantacji zęba – kiedy od zwichnięcia lub wybicia zęba minęła nie więcej niż jedna godzina.

Dzięki tej metodzie uzyskuje się wiele korzyści dla uzębienia, jak i dla całego organizmu:

• ząb pozostaje żywy i możliwy jest dalszy rozwój jego korzenia;
• możliwe jest uformowanie się wierzchołka korzenia zęba;
• uzyskuje się wzrost grubości ścian kanału korzeniowego i zwężenie jego światła.
• możliwe jest uzyskanie i utrzymanie prawidłowego stanu tkanek przyzębia okołowierzchołkowego i brzeżnego[1].

Na czym polega rewaskularyzacja miazgi zęba?

W ramach rewaskularyzacji do komory zęba wrasta unaczyniona tkanka łączna lub też przywrócenie krążenia następuje dzięki wytworzeniu połączeń (anastomoz) między naczyniami miazgi oraz naczyniami ozębnej[2]. Ponieważ jednak sprawne działanie bogatego unaczynienia miazgi jest precyzyjnie sterowane impulsami nerwowymi, zatem nieodzownym elementem towarzyszącym rewaskularyzacji i przywracaniu żywotności miazgi jest odbudowa unerwienia tej tkanki, czyli odtworzenie sieci włókien nerwowych naczynioruchowo – współczulnych, ponieważ są one odpowiedzialne za regulację krążenia w zębie i w jego bezpośrednim sąsiedztwie.

Elementem decydującym o powodzeniu rewaskularyzacji i przywracania żywotności miazgi jest odpowiednio szeroki otwór wierzchołkowy w zębie – bo tędy będą wnikać nowe naczynia krwionośne do komory zęba. Jego średnica powinna być nie mniejsza niż 1 mm[3].

W trakcie rewaskularyzacji mechanicznie stymuluje się krwawienie z tkanek okołowierzchołkowych, aby uzyskać skrzep, który stanie się rusztowaniem do odbudowy tkanki w miejsce chorej, usuniętej miazgi zęba, i przysłuży się jej unaczynieniu, a także zapewni czynniki stymulujące wzrost nowej tkanki.

Przebieg rewaskularyzacji miazgi

Opracowano wiele schematów postępowania terapeutycznego, którego efektem jest przywrócenie krążenia w martwej miazdze zęba. Stosowana obecnie procedura rewaskularyzacji miazgi obejmuje:

• dezynfekcję kanałów korzeniowych poprzez ich płukanie podchlorynem sodu, wodą utlenioną lub chlorheksydyną;
• osuszenie kanałów specjalnymi papierowymi i jałowymi sączkami;
• wypełnienie światła kanałów korzeniowych mieszaniną trzech antybiotyków i pozostawienie tej masy na okres 2-4 tygodni (ubytek w zębie jest zamykany na ten czas tymczasowym wypełnieniem);
• otwarcie zęba i usunięcie mieszaniny antybiotyków z kanału korzeniowego oraz dezynfekcja leczonego obszaru;
• podanie znieczulenia miejscowego i mechaniczne podrażnienie tkanek okołowierzchołkowych w celu sprowokowania krwawienia i wytworzenia skrzepu – rusztowania dla odtwarzanych naczyń;
• załadowanie do kanałów materiałów, które wspomagają regenerację wnętrza zęba, a następnie nałożenie wypełnienia zamykającego ząb.

Jak długo trwa rewaskularyzacja miazgi?

Na regenerację unaczynienia i przywrócenie krążenia w miazdze zęba trzeba czekać kilka miesięcy. W tym czasie regularnie trzeba zgłaszać się do stomatologa na wizyty kontrolne, aby ocenić prawidłowość przebiegu rewaskularyzacji. Podczas spotkań dentysta przeprowadzi wywiad medyczny, badanie fizykalne, wykona zdjęcie RTG, przeprowadzi testy termiczne i elektryczne, a w uzasadnionych przypadkach zleci wykonanie innych badań obrazowych. Jeżeli po 3 miesiącach od początku rewaskularyzacji nie pojawiły się korzystne zmiany w miazdze, zostanie przeprowadzone standardowe leczenie kanałowe ze wszystkimi jego konsekwencjami[4].

Jeśli natomiast wszystko pójdzie zgodnie z planem, nie tylko uda się uratować życie zęba, ale możliwe będzie również zakończenie rozwoju i uformowanie się dojrzałych korzeni zęba.

[1]https://www.magazyn-stomatologiczny.pl/a729/Leczenie-endodontyczne-zebow-stalych-niedojrzalych.html

[2]http://www.nstomatologia.pl/wp-content/uploads/2014/10/ns_2014_037-040.pdf

[3]https://www.magazyn-stomatologiczny.pl/a729/Leczenie-endodontyczne-zebow-stalych-niedojrzalych.html

[4]https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5421106/

Bezpłatny quiz do artykułu: