Trudności i komplikacje w endodoncji

Leczenie endodontyczne zębów, zwłaszcza zębów wielokanałowych, bywa trudne i pracochłonne, wymaga cierpliwości, zdolności manualnych i doświadczenia; powinno być precyzyjnie zaplanowane i starannie wykonane. Problemy mogą pojawić się na różnych jego etapach – pierwotnego lub powtórnego leczenia kanałowego, podczas dostępu do kanału, usuwania wypełnień, materiału wypełniającego kanał, w trakcie opracowywania kanałów, wypełniania systemu kanałowego i in.

Współczesna endodoncja ma do dyspozycji szeroki wachlarz możliwości i metod leczenia chorób miazgi, tkanek okołowierzchołkowych i rozwiązywania skomplikowanych problemów terapeutycznych, jednak wciąż odnotowuje się przypadki niepowodzenia leczenia endodontycznego. prowadząc do powikłania w endoddoncji.

Od czego zależy wynik leczenia endodontycznego?

Stosowanie procedur endodontycznych opartych na aktualnej wiedzy i rygorystyczne przestrzeganie procedur klinicznych umożliwiają uzyskanie zadowalających wyników terapeutycznych z dobrą prognozą długoterminową.

Przed leczeniem endodontycznym należy poinformować pacjenta o możliwości wystąpienia komplikacji oraz uzyskać pisemną zgodę na leczenie i potwierdzenie, że pacjent jest świadom ryzyka powikłań.

Na wynik leczenia endodontycznego wpływa wiele czynników, m.in. stan ogólny pacjenta, interpretacja zdjęcia RTG, anatomia jam zębowych, stan miazgi i tkanek okołowierzchołkowych, skrupulatne przestrzeganie zasad aseptyki podczas leczenia. Niepowodzenia w endodoncji zależeć mogą również od stanu przyzębia, perforacji komory lub kanału, złamania instrumentów kanałowych, złamania korony lub korzenia czy zwapnienia kanałów korzeniowych. W niektórych przypadkach pewne znaczenie może mieć wiek pacjenta, lokalizacja zęba w łuku, przyczyna uszkodzenia miazgi.

Wyznaczniki powodzenia i niepowodzenia w endodoncji

Kliniczny sukces leczenia endodontycznego oznacza:

• niewystępowanie bólu samoistnego
• brak bolesności w trakcie opukiwania i obmacywania
• brak ruchomości zęba
• brak przetoki
• prawidłową lub nieznacznie poszerzoną przestrzeń ozębnej
• brak znamion stanu zapalnego/obrzęku
• zagojenie zmian okołowierzchołkowych
• szczelne wypełnienie jamy zęba.

O wątpliwym powodzeniu leczenia endodontycznego świadczą:

• niewielkie dolegliwości podczas opukiwania lub nagryzania
• sporadyczne występowanie bólu samoistnego
• podejrzenie zapalenia zatoki szczękowej pochodzenia zębowego
• zmiany okołowierzchołkowe podobnej wielkości/nieznaczne objawy gojenia
• resorpcja korzenia
• umiarkowane poszerzenie przestrzeni ozębnej.

Na niepowodzenie leczenia endodontycznego wskazuje:

• utrzymywanie się samoistnych objawów bólowych
• aktywna przetoka lub obrzęk
• bolesność przy opukiwaniu i obmacywaniu
• niemożność nagryzania, żucia
• ruchomość zęba
• znaczne poszerzenie przestrzeni ozębnej
• powiększenie zmian okołowierzchołkowych/obecność zmian nowych.

Powikłania w trakcie leczenia endodontycznego

Wśród możliwych komplikacji podczas leczenia endodontycznego wymienia się:

• problemy związane z dostępem do jamy zęba, np. dostęp niewłaściwy (najczęściej za mały), pozostawienie próchnicy na ścianach zęba, nieszczelne wypełnienie, złamanie korony, perforacja w rowku dziąsłowym
• komplikacje związane z chemomechanicznym opracowaniem kanałów korzeniowych, w tym:
• utrata długości roboczej (odległość od brzegu siecznego do otworu fizjologicznego) – jej utrata (skrócenie/wydłużenie) uniemożliwia dokładne wypełnienie korzenia zęba
• poszerzenie otworu fizjologicznego – związane z ryzykiem przepchnięcia zawartości kanału, płynów płuczących, past uszczelniających i in. do ozębnej i kości (w efekcie może rozwinąć się ostry stan zapalny tkanek okołowierzchołkowych)
• zmiana przebiegu kanału
• niedostateczne oczyszczenie kanału
• perforacja kanału
• złamanie instrumentów (np. igieł Lentulo)
• zwapnienia kanałów
• powikłania związane z wypełnieniem kanałów korzeniowych:
• problemy wynikające z niedopełnienia/przepełnienia kanałów korzeniowych
• pionowe złamanie korzenia zęba (poważne powikłanie, które może prowadzić do ekstrakcji ); ryzyko złamania korzeni zębów wzrasta w przypadku zgryzu urazowego zęba lub chorób przyzębia ze znaczną utratą kości
• parestezje
• perforacje przy preparacji pod wkłady koronowo-korzeniowe
• inne powikłania, np. połknięcie/zaaspirowanie do dróg oddechowych drobnych narzędzi endodontycznych.