Nowoczesne metody diagnozowania próchnicy

Próchnica zębów (łac. caries) jest to wieloprzyczynowa i przewlekła choroba infekcyjna twardych tkanek zęba wywołana przez czynniki pochodzenia zewnętrznego, które doprowadzają do odwapnienia i proteolizy podatnych na ich działanie tkanek.

Istnieje wiele metod diagnozowania tego schorzenia i coraz to bardziej stawia się na nowoczesne rozwiązania odchodząc m.in. od używania jako metody diagnostycznej zgłębnika, gdyż może to jeszcze pogorszyć już istniejący proces patologiczny. Oto kilka z nowoczesnych metod, z które coraz to powszechniej są wykorzystywane w polskich gabinetach stomatologicznych:

• TRANSLUMINACJA OPTYCZNA I CYFROWA-inaczej DIAFANOSKOPIA.
Badanie przeprowadza się w gabinecie przy zgaszonym reflektorze stomatologicznym. Końcówkę światłowodu umieszcza się w okolicy szyjki badanego zęba. Światło przechodząc przez prawidłowe tkanki daje ich zarys równy i jasny. Jeżeli natomiast mamy do czynienia z jakąkolwiek zmianą w tkankach lub w ich najbliższym otoczeniu skutkuje to zaburzeniem przewodzenia światła, co z kolei ujawnia się w postaci cienia o różnej wielkości i kształcie.

• KAMERA WEWNĄTRZUSTNA
Stanowi narzędzie pomocnicze wykorzystywane w diagnostyce wczesnych zmian próchnicowych, szczególnie w bruzdach na poziomie próchnicy początkowej i powierzchownej. Co jest istotne dla lekarza, pozwala na tworzenie dokumentacji fotograficznej obejmującej rejestrację stanu początkowego i stanów podlegających dalszemu monitoringowi. Pełni także rolę w uświadamianiu pacjenta (demonstracja problemu na monitorze).

• POMIAR NATĘŻENIA FLUORESCENCJI
Metodę tą można podzielić na dwie osobne w zależności od tego jakiego źródła światła użyjemy.
• Pierwsza metoda zakłada użycie kamery wewnątrzustnej w rękojeści której znajduje się 6 diod elektroluminescencyjnych. Światło niebieskie stąd pochodzące, oświetla biały obiekt (ząb). Odbite przechodzi przez filtr odcinający falę światła niebieskiego i na ekranie monitora ukazuje obraz . (BARWA ZIELONA – szkliwo zdrowe, BARWA od ŻÓŁTEJ, przez POMARAŃCZOWĄ, aż do CZERWONEJ – zmiany bakteryjne).
• Druga z metod wykorzystuje fluorescencję wzbudzoną światłem laserowym. Urządzeniem wykorzystującym tę metodę jest aparat DIAGNOdent. Zasada działania opiera się na tym, że system generuje wiązkę światła laserowego, która jest absorbowana przez składniki szkliwa i zębiny. Następnie fluorescencja może być analizowana przez mikroprocesor, a wynik podawany jest w postaci wartości liczbowej i sygnału akustycznego. Badanie odbywa się za pomocą skaningu powierzchni zębów oraz porcelanowego wzorca znajdującego się w zestawie.

• RADIOGRAFIA CYFROWA
Jest alternatywą do konwencjonalnych zdjęć rentgenowskich, które wykorzystywane są diagnozowania próchnicy ale także do oceny całego układu stomatognatycznego.
System radiowizjograficzny używany w tej metodzie składa się z następujących części:
-części wytwarzającej promieniowanie rtg. ;
-części wizyjnej, służącej do rejestrowania obrazu ;
-części graficznej, umożliwiającej obróbkę zarejestrowanego obrazu ;
Do zalet tej metody należy zaliczyć przede wszystkim możliwość archiwizacji danych, która pozwala na stały monitoring postępu w leczeniu pacjenta jak i ocenę po zakończeniu leczenia i porównaniu go ze stanem pierwotnym. Technika ta umożliwia także wyeliminowanie błędów, które mogą wynikać z nieprawidłowej obróbki filmu w ciemni, co zdarza się w przypadku klasycznych zdjęć rentgenowskich.

• METODY WYKORZYSTUJĄCE OPÓR ELEKTRYCZNY
Urządzeniem wykorzystywanym w tej metodzie jest miernik przewodnictwa elektrycznego (ECM/LODE BV Diagnostic). Zasada działania pomiarów opiera się na tym, iż w skutek postępującego procesu próchnicowego (demineralizacji) dochodzi do wzrostu porowatości struktury zębów. W wyniku tego procesu tworzą się wolne przestrzenie, gdzie gromadzi się płyn jamy ustnej bogaty w jony. Czego w końcu skutkiem jest wzrost przewodnictwa elektrycznego, a tym samym spadek oporności. Do badania wykorzystuje się dwie elektrody, końcówkę jednej umieszcza się np. w bruździe powierzchni żującej badanego zęba, a drugą na podłożu cechującym się dużym przewodnictwem elektrycznym np. na błonie śluzowej jamy ustnej. Przewodnictwo jest mierzone pomiędzy końcami elektrod. Przyjmuje się, że wartość oporu elektrycznego w prawidłowym szkliwie zawiera się w granicach 2,6-20 MΩ, a w szkliwie objętym procesem próchnicowym – od 0 MΩ do 4,4 MΩ.

Bibliografia:
Marta Tanasiewicz, „Próchnica zębów. Wybrane problemy diagnostyki, leczenia i zapobiegania.” Wydawnictwo ELAMED. Katowice 2009