Leczenie endodontyczne zębów z zakrzywionymi kanałami

Zakrzywione kanały korzeniowe – czy da się przeprowadzić leczenie endodontyczne?

Odpowiedź na tytułowe pytanie brzmi: tak; przy zakrzywionych (zagiętych) kanałach korzeniowych da się przeprowadzić leczenie endodontyczne. Wręcz trzeba je przeprowadzić, jeśli doszło do znacznego zniszczenia miazgi, a proces próchnicowy objął też część korzeniową zęba. Do leczenia kanałowego zagiętych kanałów korzeniowych potrzeba jednak odpowiednich narzędzi i – aby zminimalizować ryzyko wystąpienia powikłań – muszą być przestrzegane określone reguły postępowania medycznego i pozabiegowego.

Zakrzywione kanały zębowe – co to znaczy?

Kanał zakrzywiony to taki, którego przebieg nie jest zgodny z osią korona zębowa – otwór wierzchołkowy. Im większe jest odchylenie od tej osi, tym bardziej zakrzywiony kanał korzeniowy. Stomatolog na podstawie zdjęcia RTG lub obrazu z tomografu potrafi ocenić stopień tej krzywizny i na tej podstawie zakwalifikować kanał korzeniowy do jednej z trzech kategorii:

• typ 1 – o niewielkim, bo nieprzekraczającym 5 stopni zakrzywieniu; takie kanały są łatwe do opracowania;
• typ 2 – zakrzywienie sięga 10-25 stopni; to kanały trudniejsze w opracowywaniu;
• typ 3 – kąt zakrzywienia przekracza 25 stopni; to kanały bardzo trudne do opracowania, ale leczenie ich może zakończyć się sukcesem dzięki zastosowaniu odpowiednich instrumentów oraz wykorzystaniu mikroskopu[1].

Narzędzia do leczenia zakrzywionych kanałów korzeniowych

W leczeniu endodontycznym zakrzywionych kanałów korzeniowych wykorzystywane są:

• obróbka mechaniczna z wykorzystaniem cienkich, giętkich narzędzi ze specjalnego stopu stalowego, tytanu lub stopu niklowo-tytanowego;
• mikroskop zabiegowy i/lub lupa – do powiększania obrazu w polu zabiegowym;
• ultradźwięki – działają bardzo delikatnie, lecz skutecznie wspomagają opracowywanie kanałów w miejscach zagięć lub usuwanie z kanałów ułamanych narzędzi endodontycznych, które tam utknęły.

Ryc. 1. Zakrzywione kanały korzeniowe widoczne na RTG.

Leczenie endodontyczne przy zakrzywionych kanałach – krok po kroku

• Całość procedury rozpoczyna się od diagnostyki obrazowej, dzięki czemu dentysta uzyskuje informacje na temat liczby, długości i przebiegu korzeni zębowych, a także zakrzywień kanałów korzeniowych – w tym stopnia i kierunku zakrzywienia. Najwięcej informacji na temat budowy i liczby kanałów korzeniowych dostarcza obraz z tomografii komputerowej (CBCT), gdyż jest trójwymiarowy. Zdjęcie RTG daje płaski obraz i z tego powodu nie widać na nim niektórych szczegółów budowy zęba.
• Rozpoczyna się standardowe leczenie kanałowe, którego początkiem jest rozwiercenie komory zęba i oczyszczenie części koronowej z próchnicy. Część przykoronowa zęba powinna być opracowana tak, aby uzyskać prostą drogę dojścia do zakrzywionego kanału zębowego.
• Zakrzywiony kanał zębowy jest otwierany przy pomocy specjalnych wierteł gates. Następnie wykorzystuje się delikatne, giętkie narzędzia, zwane poszukiwaczami dróg, dzięki którym ustalany jest przebieg kanału korzeniowego, a także narzędzia do ustalania cech zakrzywienia kanału korzeniowego, czyli kierunku i stopnia tej anomalii. Mierzy się też długość kanału korzeniowego i w oparciu o poznane parametry, wykorzystując kolejne rodzaje i wielkości wierteł i pilników, przeprowadzane jest dokładne opracowanie światła kanału na całej jego długości. Aby narzędzia dobrze wchodziły do światła kanału, stomatolog stosuje lubrykanty – preparaty, które ułatwiają preparację (np. gliceryna, EDTA).
• Dobrze opracowany kanał jest pozbawiony chorej miazgi i ma gładkie ściany wewnętrzne. Tak przygotowana przestrzeń jest wypełniana gutaperką (na zimno lub ciepło) oraz żywicą, która pełni rolę uszczelniacza w kanale wypełnionym gutaperką.

Leczenie endodontyczne zakrzywionych kanałów korzeniowych – powikłania

Leczenie endodontyczne w przypadku kanałów zakrzywionych cechuje większe ryzyko pojawienia się powikłań w porównaniu do leczenia kanałów prostych. Ryzyko to jest tym większe, im silniej zakrzywiony kanał.

Powikłania podczas leczenia kanałów zakrzywionych mogą być różne:

• złamanie narzędzia endodontycznego – w zależności od sytuacji stomatolog może podjąć decyzję o usunięciu narzędzia lub jego pozostawieniu w kanale (kiedy nie zagraża to powodzeniu leczenia i nie stwarza zagrożenia dla zdrowia pacjenta);
• perforacja, czyli przedziurawienie tkanek korony lub korzenia zębowego (punktowe lub – gorsze do leczenia – w formie zdarcia tkanki);
• „fałszywa droga”, czyli wypreparowanie w korzeniu przestrzeni poza właściwym przebiegiem kanału, co kończy się często niedoczyszczeniem właściwego światła kanału i zwiększa ryzyko rozwoju zakażenia, osłabia ścianki właściwego kanału lub może doprowadzić do perforacji;
• nieprawidłowo wypreparowane powierzchnie, stopnie, przewężenia.

Za kluczowe w powodzeniu leczenia endodontycznego zakrzywionych kanałów korzeniowych uznaje się odpowiednio szerokie opracowanie komory korony i wytyczenie pierwotnej drogi zstępnej dla narzędzi[2]. Jeśli preparacja zęba nie będzie w tych punktach właściwa, rośnie ryzyko powikłań[3].

Przypisy:

[1]http://31.186.81.235:8080/api/files/view/313957.pdf

[2]https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/sca.21297

[3]http://endodoncja.pl/old/opracowanie6d.html

Sprawdź się! Darmowy quiz do tekstu: