Zakrzywione kanały korzeniowe – czy da się przeprowadzić leczenie endodontyczne?
Odpowiedź na tytułowe pytanie brzmi: tak; przy zakrzywionych (zagiętych) kanałach korzeniowych da się przeprowadzić leczenie endodontyczne. Wręcz trzeba je przeprowadzić, jeśli doszło do znacznego zniszczenia miazgi, a proces próchnicowy objął też część korzeniową zęba. Do leczenia kanałowego zagiętych kanałów korzeniowych potrzeba jednak odpowiednich narzędzi i – aby zminimalizować ryzyko wystąpienia powikłań – muszą być przestrzegane określone reguły postępowania medycznego i pozabiegowego.
Zakrzywione kanały zębowe – co to znaczy?
Kanał zakrzywiony to taki, którego przebieg nie jest zgodny z osią korona zębowa – otwór wierzchołkowy. Im większe jest odchylenie od tej osi, tym bardziej zakrzywiony kanał korzeniowy. Stomatolog na podstawie zdjęcia RTG lub obrazu z tomografu potrafi ocenić stopień tej krzywizny i na tej podstawie zakwalifikować kanał korzeniowy do jednej z trzech kategorii:
- typ 1 – o niewielkim, bo nieprzekraczającym 5 stopni zakrzywieniu; takie kanały są łatwe do opracowania;
- typ 2 – zakrzywienie sięga 10-25 stopni; to kanały trudniejsze w opracowywaniu;
- typ 3 – kąt zakrzywienia przekracza 25 stopni; to kanały bardzo trudne do opracowania, ale leczenie ich może zakończyć się sukcesem dzięki zastosowaniu odpowiednich instrumentów oraz wykorzystaniu mikroskopu[1].
Narzędzia do leczenia zakrzywionych kanałów korzeniowych
W leczeniu endodontycznym zakrzywionych kanałów korzeniowych wykorzystywane są:
- obróbka mechaniczna z wykorzystaniem cienkich, giętkich narzędzi ze specjalnego stopu stalowego, tytanu lub stopu niklowo-tytanowego;
- mikroskop zabiegowy i/lub lupa – do powiększania obrazu w polu zabiegowym;
- ultradźwięki – działają bardzo delikatnie, lecz skutecznie wspomagają opracowywanie kanałów w miejscach zagięć lub usuwanie z kanałów ułamanych narzędzi endodontycznych, które tam utknęły.
Ryc. 1. Zakrzywione kanały korzeniowe widoczne na RTG.
Leczenie endodontyczne przy zakrzywionych kanałach – krok po kroku
- Całość procedury rozpoczyna się od diagnostyki obrazowej, dzięki czemu dentysta uzyskuje informacje na temat liczby, długości i przebiegu korzeni zębowych, a także zakrzywień kanałów korzeniowych – w tym stopnia i kierunku zakrzywienia. Najwięcej informacji na temat budowy i liczby kanałów korzeniowych dostarcza obraz z tomografii komputerowej (CBCT), gdyż jest trójwymiarowy. Zdjęcie RTG daje płaski obraz i z tego powodu nie widać na nim niektórych szczegółów budowy zęba.
- Rozpoczyna się standardowe leczenie kanałowe, którego początkiem jest rozwiercenie komory zęba i oczyszczenie części koronowej z próchnicy. Część przykoronowa zęba powinna być opracowana tak, aby uzyskać prostą drogę dojścia do zakrzywionego kanału zębowego.
- Zakrzywiony kanał zębowy jest otwierany przy pomocy specjalnych wierteł gates. Następnie wykorzystuje się delikatne, giętkie narzędzia, zwane poszukiwaczami dróg, dzięki którym ustalany jest przebieg kanału korzeniowego, a także narzędzia do ustalania cech zakrzywienia kanału korzeniowego, czyli kierunku i stopnia tej anomalii. Mierzy się też długość kanału korzeniowego i w oparciu o poznane parametry, wykorzystując kolejne rodzaje i wielkości wierteł i pilników, przeprowadzane jest dokładne opracowanie światła kanału na całej jego długości. Aby narzędzia dobrze wchodziły do światła kanału, stomatolog stosuje lubrykanty – preparaty, które ułatwiają preparację (np. gliceryna, EDTA).
- Dobrze opracowany kanał jest pozbawiony chorej miazgi i ma gładkie ściany wewnętrzne. Tak przygotowana przestrzeń jest wypełniana gutaperką (na zimno lub ciepło) oraz żywicą, która pełni rolę uszczelniacza w kanale wypełnionym gutaperką.
Leczenie endodontyczne zakrzywionych kanałów korzeniowych – powikłania
Leczenie endodontyczne w przypadku kanałów zakrzywionych cechuje większe ryzyko pojawienia się powikłań w porównaniu do leczenia kanałów prostych. Ryzyko to jest tym większe, im silniej zakrzywiony kanał.
Powikłania podczas leczenia kanałów zakrzywionych mogą być różne:
- złamanie narzędzia endodontycznego – w zależności od sytuacji stomatolog może podjąć decyzję o usunięciu narzędzia lub jego pozostawieniu w kanale (kiedy nie zagraża to powodzeniu leczenia i nie stwarza zagrożenia dla zdrowia pacjenta);
- perforacja, czyli przedziurawienie tkanek korony lub korzenia zębowego (punktowe lub – gorsze do leczenia – w formie zdarcia tkanki);
- „fałszywa droga”, czyli wypreparowanie w korzeniu przestrzeni poza właściwym przebiegiem kanału, co kończy się często niedoczyszczeniem właściwego światła kanału i zwiększa ryzyko rozwoju zakażenia, osłabia ścianki właściwego kanału lub może doprowadzić do perforacji;
- nieprawidłowo wypreparowane powierzchnie, stopnie, przewężenia.
Za kluczowe w powodzeniu leczenia endodontycznego zakrzywionych kanałów korzeniowych uznaje się odpowiednio szerokie opracowanie komory korony i wytyczenie pierwotnej drogi zstępnej dla narzędzi[2]. Jeśli preparacja zęba nie będzie w tych punktach właściwa, rośnie ryzyko powikłań[3].
Przypisy:
[1]http://31.186.81.235:8080/api/files/view/313957.pdf
[2]https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/sca.21297
[3]http://endodoncja.pl/old/opracowanie6d.html
Sprawdź się! Darmowy quiz do tekstu:
Wskaż właściwą odpowiedź:
Kanał zębowy wypełniany jest:
Czy ultradźwiękami można opracowywać zakrzywione kanały korzeniowe?
Oceń prawdziwość zdania:
Leczenie endodontyczne w przypadku zakrzywionych kanałów korzeniowych w każdym przypadku jest tak samo trudne.
Wynik:
Sprawdź odpowiedzi
Nie znaleziono wyników
Prosimy rozwiązać quiz ponownie.
Wszystko poprawnie!
Wszystkie pytania zaliczone. Quiz rozwiązany pomyślnie 🙂
PRAWIE poprawnie!
Quiz rozwiązany, jednak nie wszystkie odpowiedzi są poprawne 🙂 Popraw swój wynik...
Wszystko ŹLE!
Albo zrobiłeś to specjalnie, albo... musisz przeczytać artykuł ponownie...