Endokorona czy wkład koronowo-korzeniowy?

Endokorony czy wkłady koronowo-korzeniowe – które i kiedy po leczeniu kanałowym   zębów?

Leczenie endodontyczne osłabia strukturę zęba. Z punktu widzenia stomatologa zainteresowanego przede wszystkim osiągnięciem celu, jakim jest utrzymanie wyleczonego kanałowo zęba w jamie ustnej pacjenta, najważniejszą właściwością, jaką cechować muszą się elementy wykorzystywane do odbudowy koron zębowych, jest odpowiednia ich wytrzymałość. Pacjent będzie dodatkowo mocno zainteresowany wykonaniem pracy na odpowiednim poziomie estetycznym. Elementami, które charakteryzują się zarówno dużą wytrzymałością oraz wysokim poziomem estetyki, są endokorony oraz wkłady koronowo-korzeniowe. Pod kątem estetycznym pod uwagę bierze się endokorony kompozytowe lub ceramiczne, natomiast wśród wkładów koronowo-korzeniowych – wypełnienia wykonane z kompozytu i wzmocnione włóknem szklanym.

Endokorona a wkład koronowo-korzeniowy – co je różni?

Endokorona to adhezyjne, jednobryłowe (monolityczne) uzupełnienie protetyczne, które nakładane jest na ząb po leczeniu kanałowym i odpowiednim opracowaniu pozostałych tkanek zęba. Opracowanie to ma na celu usunięcie elementów uszkodzonych, pękniętych, ukruszonych lub zagrożonych takimi uszkodzeniami. Na tak przygotowany kikut zęba przeleczonego kanałowo dentysta osadza endokoronę – obecnie najczęściej wykonaną z kompozytu lub ceramiki. Każdy z tych materiałów ma swoje zalety i wady. Stwierdzono bowiem, że elementy kompozytowe w porównaniu do ceramicznych są mniej szczelne i wytrzymałe[1], ale z kolei większa elastyczność kompozytów chroni lepiej tkanki zęba przed mechanicznymi uszkodzeniami[2].

Endokorona powstaje w pracowni protetycznej na indywidualne zamówienie. Tworzy się ją pod warunki panujące w jamie ustnej konkretnego pacjenta w oparciu o wycisk rzeczywisty lub wirtualny (skan) – dzięki temu jest idealnie dopasowana do konkretnego zęba. Ponieważ pokrywa całą powierzchnię zęba, a nie tylko łata ubytek, dlatego też zdecydowanie lepiej zabezpiecza przed próchnicą pozostałe po leczeniu kanałowym tkanki zęba. Z badań wynika, że przy dobrze dopasowanej, szczelnej endokoronie, nawet przy niedopełnionych wierzchołkach korzeni zębowych, sukces leczenia kanałowego jest bardziej prawdopodobny, niż w sytuacji, kiedy kanały zębowe są przeleczone prawidłowo, ale uzupełnienie protetyczne jest nieszczelne[3].

Wkład koronowo-korzeniowy jest z kolei elementem wzmacniającym, osadzanym w oczyszczonym i wyleczonym kanale korzeniowym. Może być lany indywidualnie lub standardowy. Stosuje się go najczęściej do wzmocnienia zęba silnie zniszczonego, z którego wskutek choroby i koniecznej obróbki stomatologicznej pozostała jedynie część korzeniowa. Wkłady pokrywa się następnie koroną protetyczną i w ten sposób uzyskuje się solidne, trwałe, mocne i estetyczne odtworzenie zęba, a jednocześnie przywraca się funkcjonalność zęba – pomimo całkowitego zniszczenia jego naturalnej części koronowej.

Kiedy endokorona a kiedy wkład koronowo-korzeniowy?

Stomatolog podczas planowania odbudowy korony zęba po leczeniu endodontycznym dobiera odpowiedni rodzaj rekonstrukcji przede wszystkim w oparciu o ilość i jakość tkanek, które pozostały w zębie po leczeniu endodontycznym – ponieważ ubytki mineralnych tkanek zęba mogą być różnej wielkości, głębokości i obejmować różne powierzchnie zęba. Ważny jest także typ zęba (siekacz, kieł, trzonowiec lub przedtrzonowiec).

Jeśli po leczeniu kanałowym i opracowaniu zęba pozostał fragment korony, stomatolog najczęściej zastosuje tylko endokoronę, która uchroni ząb przed dalszym niszczeniem przez próchnicę. Jeśli jednak pozostała jedynie część korzeniowa zęba, wówczas wykorzystane zostaną wkłady koronowo-korzeniowe, na których osadzona zostanie korona protetyczna. To znacznie wzmocni konstrukcję. Badania potwierdzają, że zastosowanie wkładów koronowo-korzeniowych pod koronę protetyczną wzmacnia całą strukturę.

O ile zęby trzonowe (z uwagi na swoją wielkość i naturalną wytrzymałość) mogą być odbudowywane bez użycia wkładów, o tyle już w zębach przedtrzonowych wkłady są zalecane.

Wkłady lane indywidualne są zalecane do wzmacniania zębów o prawie całkowicie zniszczonej naddziąsłowej części albo do zębów narażonych na duże obciążenia, przeznaczonych na filary protetyczne. Stosuje się je też do wzmacniania zębów, w których wcześniej zastosowano wkłady z włókna szklanego, ale konstrukcje te uległy zniszczeniu.

Właściwy dobór odpowiedniej obudowy protetycznej po leczeniu kanałowym ma zasadnicze znaczenie dla utrzymania zęba w przyzębiu i uniknięcia powikłań w postaci uszkodzeń typu złamanie, ukruszenie czy pękanie korony zęba. Warto tu podkreślić, że choć istnieją pewne ogólne zalecenia postępowania, to stomatolodzy – w oparciu o własne doświadczenia, a także mając na uwadze cechy i nawyki konkretnego pacjenta – dokonują indywidualnego wyboru sposobu odbudowy zęba po leczeniu kanałowym.

Przypisy:

[1]http://www.protetstomatol.pl/-Wybor-odbudowy-protetycznej-zebow-po-leczeniu-endodontycznym-w-zaleznosci-od-ilosci,100245,0,2.html

[2]https://pdfs.semanticscholar.org/0a4c/b0dd4875ca092a98b9782be1b83f96208740.pdf

[3]https://www.researchgate.net/profile/Danuta_Nowakowska/publication/311867172_Selection_of_prosthetic_reconstruction_after_endodontic_treatment_dependent_on_the_amount_of_tissue_loss_in_patients’_own_teeth_A_literature_review/links/59c3e2800f7e9b07cbb9cd44/Selection-of-prosthetic-reconstruction-after-endodontic-treatment-dependent-on-the-amount-of-tissue-loss-in-patients-own-teeth-A-literature-review.pdf

Sprawdź się! Darmowy quiz do artykułu: