Leczenie endodontyczne z zastosowaniem laserów

Lasery w endodoncji stanowią uzupełnienie metod konwencjonalnych; laseroterapia może zwiększać skuteczność leczenia endodontycznego. Lasery diodowe, erbowe i Nd:YAG (neodymowo-yagowe) stosowane są do odkażania i opracowywania zębiny w leczeniu chorób miazgi i tkanek okw. Własności światła laserowego wykorzystywane są m.in. do odkażania głębokich ubytków tkanek twardych w próchnicy, zabiegów amputacji przyżyciowej miazgi, odkażania i opracowywania kanałów korzeniowych, fotobiomodulacji tkanek okw.

Lasery w biologicznym leczeniu miazgi

W leczeniu biologicznym miazgi wspomagająco stosuje się lasery niskoenergetyczne – biostymulacyjne (promieniowanie pobudza procesy fotofizyczne i fotochemiczne już na poziomie komórkowym). Najczęściej do tego celu wykorzystuje się lasery o długości fali 380-1000 nm.

W procesie biostymulacji dochodzi do aktywacji enzymów komórkowych, zwiększenia aktywności i liczebności populacji limfocytów T. Promieniowanie wykazuje działanie antybakteryjne, stymuluje wytwarzanie kluczowych enzymów, tworzenie nowych naczyń krwionośnych i włókien kolagenowych, pobudza proliferację komórek, nasila produkcję przeciwciał. Zatem: promieniowanie stymuluje procesy immunologiczne i utleniania komórkowego, poprawia ukrwienie i redukuje stężenie mediatorów zapalenia w tkankach. Biostymulacyjny wpływ lasera na tkankę nerwową obejmuje: normalizację potencjału czynnościowego włókien nerwowych, hiperpolaryzację błon komórkowych, pobudzenie wydzielania endorfin i regenerację obwodowych aksonów.

W efekcie biostymulacja i fotobiomodulacja wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwobrzękowe, wpływają stymulująco na procesy odnowy i reparacji w miazdze i tkankach okw.

Przykrycie bezpośrednie i amputacja przyżyciowa wspomagane laserem

W leczeniu odsłoniętej lub amputowanej miazgi zastosowanie znajdują lasery wysokoenergetyczne neodymowo-yagowe, diodowe i erbowe, które zapewniają m.in. szybkie ustąpienie krwawienia. Naświetlanie miazgi powoduje również denaturację białek powierzchownych warstw miazgi odsłoniętej/amputowanej. Podobne zjawisko występuje po użyciu silnie alkalicznych preparatów, które wykorzystywane są standardowo w leczeniu biologicznym miazgi.

Leczenie przyżyciowe miazgi jest korzystne zwłaszcza w przypadku zębów z nieukończonym rozwojem korzeni. Właściwości hemostatyczne należą do kluczowych zalet laserów (skrzep hamuje gojenie i tworzenie mostu zębinowego oraz sprzyja kolonizacji przez bakterie). W wyniku działania lasera tworzy się warstwa martwicy skrzepowej – kompatybilna z tkanką miazgi, która wykazuje działanie ochronne na miazgę i ułatwia gojenie.

Odkażanie i opracowanie kanałów z zastosowaniem laserów

Leczenie kanałowe uzupełnione o odkażanie i opracowanie kanałów korzeniowych z zastosowaniem laserów umożliwia leczenie skomplikowanych przypadków endodontycznych.

Celem leczenia endodontycznego jest usunięcie tkanek zmienionych zapalnie lub zainfekowanych z kanałów korzeniowych i kanalików zębinowych. Do istotnych etapów leczenia kanałowego (prócz usunięcia żywej/martwej miazgi, udrożnienia i poszerzenia kanałów) należy odkażenie i usunięcie warstwy mazistej i szczelne wypełnienie. Etapy te można przeprowadzić z zastosowaniem promieniowania laserowego.

Istnieje wiele technik i protokołów zastosowań światła laserowego w endodoncji, w tym konwencjonalne:

• CLE (conventional laser endodontics) – naświetlanie kanału na długość roboczą krótszą o 1 mm (–1mm);
• aPAD (antibacterial photoactivated disinfection) – fotoaktywna dezynfekcja (PAD) systemu kanałów korzeniowych laserami niskoenergetycznymi lub lampami LED z zastosowaniem fotouczulaczy (błękit toluidyny, błękit metylenowy i in.).

Wprowadzone techniki płuczące:

• LAI (laser-activated irrigation),
• PIPS (photon-induced photoacoustic streaming),
• SWEEPS (shock wave enhanced emission photoacoustic streaming)

z odpowiednimi roztworami irygacyjnymi (17% EDTA i 5% NaOCl) wykazują wyższą skuteczność i minimalizują efekty termiczne w ścianach zębiny[1]. Wywoływana jest kawitacja płynów, inicjowana przez fotoakustyczną energię lasera erbowego, aplikowaną specjalną końcówką dla techniki PIPS i SWEEPS.

Większość niepowodzeń w leczeniu endodontycznym wiąże się z ograniczeniem możliwości całkowitej eradykacji mikroorganizmów ze światła kanału głównego, jego odgałęzień i kanalików zębinowych. Zastosowanie laserów może zwiększyć skuteczność eliminacji bakterii z kanałów korzeniowych i istotnie zredukować ryzyko powikłań infekcyjnych po leczeniu endodontycznym.

Przypisy:
[1] Olivi G, Olivi M. Innovative endodontics using SWEEPS technology. Laser. 2019;4:10-14.