Kserostomia jest jednostką chorobową tudzież zespołem objawów wywołanych poprzez brak wydzielania śliny lub wydzielania jej w znikomej ilości.

Kserostomia – suchość w jamie ustnej

Ta uciążliwa dolegliwość w znacznym stopniu przyczynia się do powstawania próchnicy, a także zaburzeń smaku, owrzodzeń występujących w obrębie jamy ustnej, problemów ze spożywaniem pokarmów, oraz problemów z mówieniem, a w skrajnych przypadkach prowadzi do rozwoju grzybicy.

Działanie i funkcje śliny:

• działanie bakteriobójcze i grzybobójcze
• poprzez działanie nawilżające ułatwia mówienie
• ułatwia formowanie kęsów i przełykanie pokarmów
• utrzymuje odpowiednie pH w obrębie jamy ustnej
• ma właściwości oczyszczające usta (np. z resztek pokarmów)
• chroni przed powstawaniem próchnicy
• uczestniczy w procesach regeneracji nabłonka błony śluzowej

Przyczyny powstawania kserostomii

Kserostomia najczęściej jest przyczyną szeregu chorób, do których zaliczają się m.in. reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca, problemy z nadczynnością tarczycy, niedobory witamin, a także ostra niewydolność nerek. Kserostomia wynikać może również z tymczasowego stanu pacjenta – o suchości w ustach świadczy również wysoka gorączka, odwodnienie i zatkany nos – wówczas oddychamy ustami. Ponadto wśród przyczyn możemy wyróżnić m.in.:

• palenie papierosów
• zaburzenia ślinianek
• stres
• w przypadku kobiet klimakterium popularnie nazywane przekwitem
• odwodnienie
• stosowanie leków (m.in. moczopędnych, przeciwhistaminowych, rozkurczowych czy psychotropowych)

Objawy

Objawy kserostomii są podobne we wszystkich przypadkach i charakteryzują się suchością błony śluzowej jamy ustnej, popękanym językiem, na którym nierzadko brak brodawek, a także pęknięciami w kącikach ust potocznie nazywanych zajadami. Schorzenie to dotyka przede wszystkim ludzi w średnim wieku, którzy ukończyli 50 rok życia, aczkolwiek jak wykazują badania, z kserostomią boryka się więcej kobiet aniżeli mężczyzn.

Warto nadmienić, iż osoby chorujące na nowotwory głowy i jednocześnie poddawane naświetlaniom (radioterapia) dodatkowo borykają się nawet i z całkowitym zanikiem pracy ślinianek, tym samym w ich przypadku ślina nie jest w ogóle wydzielana.

Leczenie 

Aby zapobiegnąć kserostomii niezwykle ważna jest profilaktyka, która opiera się przede wszystkim na regularnej higienie jamy ustnej i zębów. Oprócz szczotkowania zębów ważne jest również oczyszczanie języka – wszak to na nim gromadzi się największa ilość bakterii, a także stosowanie płynów do płukania ust. Kolejnym sposobem uniknięcia nie tylko kserostomii, ale także i innych problemów jamy ustnej i zębów, są regularne przeglądy stomatologiczne.

Niemniej, jeżeli ta przykra dolegliwość zostanie już potwierdzona zalecane jest żucie bezcukrowych gum, które pobudzają produkcje ślinianek, picie wody, ssanie cukierków, a nawet kostek lodu. W poważniejszych przypadkach wskazana jest farmakoterapia, w której stosowane są przede wszystkim leki pobudzające układ przywspółczulny i/lub na bazie karboksymetylocelulozy. Preparaty te stymulują wydzielanie śliny tym samym zmniejszając suchość w obrębie jamy ustnej.