Implanty – wszystko co warto wiedzieć

Wszczepianie zawiązków zębów?!

Implanty zyskują sobie coraz większe grono zwolenników zarówno wśród lekarzy, jak i pacjentów. Nowoczesne technologie zapewniają coraz lepsze dopasowanie wszczepów do ludzkiego organizmu w zakresie biozgodności i funkcjonalności – dzięki temu przypadki odrzucania implantów są coraz rzadsze, a pacjent nie odczuwa różnicy pomiędzy zębami naturalnymi a wszczepem, czego nie da się osiągnąć stosując protezy. Ponadto na implantach można opierać konstrukcje protetyczne, takie jak korony, mosty czy protezy wyjmowane. Zastosowanie wszczepów znacznie poprawia funkcje żucia, wygląd, samopoczucie, wymowę co prowadzi do podniesienia jakości życia pacjentów.

Czego pacjent może oczekiwać od stomatologa
Osoby, którym wszczepiono implanty zyskują trwały efekt kosmetyczny i funkcjonalny – dobrze wykonany wszczep wraz z odbudową jest bardzo trudny do odróżnienia od zębów naturalnych, ponadto nie wypada – zapewnia poczucie komfortu w trakcie jedzenia, nie zmienia smaku potraw. Pacjent udający się na konsultację ma prawo oczekiwać wyczerpujących informacji co do szacunkowych kosztów wszczepienia implantu, rokowania, przeciwwskazań, przebiegu zabiegu oraz możliwych zagrożeń w trakcie i po procedurze. Kosztów leczenia nie da się niestety określić co do złotówki – koszt końcowy zwykle różni się od szacowanego w granicach 5-10% na korzyść lub niekorzyść pacjenta. Niestety nie u każdej osoby można stosować wszczepy; przed przystąpieniem do końcowej oceny konieczne jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu lekarskiego  oraz  wykonanie badań radiologicznych na podstawie których można określić gęstość kości oraz rozmieszczenie poszczególnych struktur. Wykonanie badań oraz przestudiowanie historii chorób daje realne możliwości określenia szans na powodzenie zabiegu – niestety nigdy nie am stuprocentowej gwarancji, ponieważ każdy organizm jest inny i jego reakcja na implant może odbiegać od reakcji zaobserwowanych u większości pacjentów. Pomimo to u ponad 92% leczonych osób implanty przyjmują się bez większych problemów. Zabiegi implantologiczne przeprowadzane są przez wykwalifikowanych specjalistów w atestowanych gabinetach / klinikach stomatologicznych. Przeważająca większość tych instytucji daje gwarancję skuteczności leczenia. Dobrze wykonane implanty zapewniają komfortowe samopoczucie i charakteryzują się wysoką trwałością – około 80% z założonych wszczepów utrzymuje zespolenie z kością ponad 10-15 lat i dłużej.

Wskazania i przeciwwskazania do stosowania implantów

Wskazania:
•    bezzębie – całkowity brak uzębienia, zarówno w przypadku utraty zębów stałych, jak i brak zębów stałych na podłożu genetycznym (nieobecność zawiązków zębów stałych)– na implantach można osadzać różne konstrukcje protetyczne, takie jak korony, mosty czy protezy
•    występowanie przerw pomiędzy zębami spowodowanych utratą zębów stałych (poprawa funkcjonowania i estetyki aparatu żucia)
•    nietolerancja typowych protez

Przeciwwskazania miejscowe:
•    niewystarczające wymiary i stan wyrostka kostnego – np. kość nie jest wystarczająco gruba i gęsta – obecnie można korygować niektóre z takich przypadków poprzez zabiegi regeneracji kości
•    brak miejsca pomiędzy zębami górnymi i dolnymi lub między zębami sąsiednimi
•    nieprawidłowa błona śluzowa w planowanym miejscu umieszczenia wszczepu, np. zbyt cienka lub niewystarczająco ukrwiona błona śluzowa (często występująca u palaczy)

Przeciwwskazania ogólne bezwzględne:
•    obecność chorób wyniszczających organizm, takich jak nowotwory, AIDS, sepsa, alkoholizm, narkomania
•    zły stan higieny jamy ustnej – obecność ubytków próchnicowych, kamienia nazębnego, zły stan dziąseł itp.
•    cukrzyca
•    choroby psychiczne
•    ciąża
•    wiek: mniej niż 16 a więcej niż 65 lat – u osób przed 16. rokiem życia nie zakończył się proces wzrostu kości, u osób po 65. roku życia zdolność do regeneracji kości jest mniejsza, także ich wytrzymałość maleje

Przeciwwskazania ogólne względne:
•    zaawansowane parodontopatie
•    zapalenia przyzębia lub błony śluzowej
•    bruksizm – nawykowe zgrzytanie zębami
•    zapalenia kości
•    osteoporoza
•    choroby reumatyczne
•    nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, wrodzone wady serca, oraz schorzenia choroby układu krążenia  obecność protez zastawek sercowych
•    choroba Parkinsona
•    choroby szpiku kostnego
•    astma, przewlekłe zapalenie oskrzeli, przebyta gruźlica oraz inne schorzenia układu oddechowego
•    choroby psychiczne
•    choroby nerek
•    schorzenia wątroby
•    alergie
•    terapia niektórymi lekami

Ile trwa wszczepienie implantu?
Czas leczenia zależny jest od wybranej techniki – wszczepienie implantu oraz osadzenie na nim odbudowy – korony lub mostu – może trwać łącznie od kilku godzin do kilku miesięcy, ponieważ w jednych systemach procedura odbywa się w ciągu jednej wizyty, natomiast w innych kilka wizyt rozłożonych jest w czasie. Czas potrzebny do całkowitego zagojenia się rany oraz zrośnięcia się zewnętrznych powierzchni implantu z kością (osteointegracji) jest różny dla szczęki (5-6 miesięcy) i żuchwy (2-3 miesiące). Osteointegracja możliwa jest dzięki pokryciu powierzchni wszczepu plazmą tytanową lub hydroksyapatytem. Obydwie substancje są porowate, co umożliwia wrastanie w nie komórek kostnych. Dzięki osteointegracji implanty są stabilne, tzn. nie chwieją się i nie wypadają, a ich usunięcie wymaga usunięcie fragmentu kości, w którym są zakotwiczone.
Implanty można podzielić ze względu na sposób ich osadzania w kości na:

Implanty natychmiastowe (jednofazowe)
•    wszczep umieszcza się w kości natychmiast po usunięciu zęba (ekstrakcji)
•    usunięty ząb nie może być w stanie zapalnym
•    otaczające zębodół tkanki muszą także być zdrowe
•    wyrostek kostny, w którym wszczepia się implant musi mieć wystarczającą grubość i gęstość
•    otwór powstały w wyniku ekstrakcji zęba musi być dość niewielki, tak, aby można było poszerzać go stopniowo za pomocą wiertła kalibrowanego
•    ingerencja w tkanki otaczające implant jest jednorazowa
•    pacjent wychodzi z gabinetu od razu z nowymi zębami
•    zwolennicy tej metody uważają, że natychmiastowe obciążenie implantu odbudową stymuluje szybszą integrację filaru z kością wyrostka zębodołowego
•    zabieg jest trudniejszy do wykonania, w przypadku niepowodzenia – np. nieodpowiedniego ustawienia filaru implantu – pacjent narażony jest na dodatkowe wysokie koszty leczenia
•    metoda ta nie jest odpowiednia dla każdego pacjenta; implanty jednofazowe są zakładane tylko w przypadku korzystnych warunków w jamie ustnej, to jest występowania kości wyrostka zębodołowego o odpowiedniej gęstości i grubości, które umożliwiają prawidłowe zakotwiczenie implantu wraz z odbudową
•    podczas procesu gojenia elementy zewnętrzne wszczepu są widoczne – do momentu otoczenia ich przez błonę śluzową dziąseł
•    w przypadku uszkodzenia górnej części implantu konieczne jest usunięcie jego całości

Implanty odroczone (dwufazowe)
•    wszczep jest najpierw osadzany w kości bez zakładania korony protetycznej lub innej odbudowy, np. mostu czy protezy
•    dopiero po zagojeniu się rany i osseointegracji obciąża się implant odbudową protetyczną – zwykle trwa to od 2-6 miesięcy
•    pacjent w czasie gojenia się ran używa tymczasowej odbudowy protetycznej, np. mostu
•    odbudowa przymocowywana jest do filaru za pomocą specjalnych śrub – w większości przypadków można ją po jakimś czasie odkręcić, np. w celu założenia innej odbudowy p w implantach jednofazowych nie ma takiej możliwości
•    jest to obecnie najchętniej wybierana technika, uważana jest za łatwiejszą i bezpieczniejszą, szczególnie, jeżeli chodzi o gwarancję efektów estetycznych
•    polecana dla osób, które nie mają wystarczająco gęstej lub grubej kości, ponieważ możliwa jest jej odbudowa przed zabiegiem
•    podczas gojenia elementy metalowe implantu są otoczone błoną śluzową dziąseł, która jest formowana przez śrubę gojącą do kształtu zaplanowanej korony
•    na implantach dwufazowych można opierać większe konstrukcje protetyczne, takie jak mosty i protezy zdejmowane

Zabiegi dostosowujące wyrostki kostne do implantów
Dla osób, u których występują niekorzystne warunki kostne w jamie ustnej istnieje możliwość ich poprawienia, co umożliwia zwykle późniejsze umieszczenie w nich implantów. Podstawowymi zabiegami, które są pomocne w osiągnięciu odpowiedniej grubości i gęstości wyrostka zębodołowego są sterowana regeneracja (augmentacja) kości oraz  podniesienie dna zatoki szczękowej. Ponadto stosowanie odpowiednich narzędzi chirurgicznych, które powodują zagęszczanie tkanki kostnej, takich jak expandery pozwala na ustabilizowanie implantu nawet w trudnych warunkach.

Podniesienie dna zatoki szczękowej (sinus lift)
Zabieg ten stosuje się, gdy nie ma wystarczająco miejsca dla wszczepienia implantów zębów górnych. Brak miejsca spowodowany jest zbyt cienką warstwą kości pomiędzy zębami górnymi, a zatoką szczękową, która leży nad korzeniami zębów górnych. Zdarza się całkiem często, że części korzeni zębów trzonowych górnych znajdują się już w obrębie zatoki szczękowej. Podniesienie dna zatoki pozwala osiągnąć grubszą warstwę kostną, w której można prawidłowo zakotwiczyć implant – końcówki wszczepów nie mogą znajdować się w świetle zatoki szczękowej. Zabieg ten można przeprowadzić na dwa sposoby; metodą otwartą oraz zamkniętą.
W metodzie otwartej dostaję się do wnętrza zatoki szczękowej z otworu bocznego i umieszcza się na jej dnie materiał kościozastępczy, stosując tą procedurę uzyskuje się grubszą warstwę kostną niż przy zastosowaniu metody zamkniętej. Jeżeli dno zatoki podnoszone jest tylko w niewielkim zakresie to można w trakcie trwania zabiegu zakotwiczyć implanty, jeżeli natomiast warstwa kostna jest zbyt cienka z zakotwiczeniem implantów trzeba się wstrzymać.
Metoda osteotomowa (zamknięta) polega na wprowadzeniu materiału kościozastepczego przez wywiercone otwory przygotowane pod implanty. Ten rodzaj zabiegu jest stosowany, gdy podnosi się dno zatoki w niewielkim stopniu. Niewątpliwą zaletą metody zamkniętej jest mniejsza inwazyjność w porównaniu do metody otwartej, przyspieszone gojenie się rany, oraz możliwość wprowadzenia implantów podczas tego samego zabiegu chirurgicznego. Wada tej metody jest ryzyko niezamierzonej perforacji zatoki – wówczas konieczne jest wykonanie  procedury metodą otwartą.

Augmentacja kości
Brak zęba spowodowany jego utrata prowadzi także do utraty części wyrostka kostnego, w którym był on zakotwiczony. Kości ulegają nieustannej przebudowie w ciągu całego życia – proces ten stymulowany jest przez siły wywierana na kość. W kościach wyrostków zębodołowych siły te działają głównie przez korzeń zęba, gdy go zabraknie znika także stymulacja i kości ubywa, w myśl zasady organ nieużywany zanika.
Sterowana regeneracja kości umożliwia jej odbudowę. W zabiegu stosuje się preparat kostny, którym podsypuje się ubytki w kości, całość pokrywana jest specjalną błonką. Po kilku miesiącach materiał kostny przylegający do wyrostka zamienia się w kość, która stanowi pełnowartościowy materiał do zakotwiczenia wszczepów.
Augmentacja kości może być przeprowadzana zarówno przed implantacją jak i w jej trakcie – wszystko zależy od konkretnego przypadku. U osób, u których ubytek jest niewielki preferuje się podsypywanie kości w trakcie wszczepiania implantów, natomiast u osób z dalej posuniętym zanikiem wyrostków zębodołowych augmentację przeprowadza się na kilka miesięcy przed umieszczeniem wszczepów.

Rokowanie
Powodzenie terapii zależne jest od stanu zdrowia pacjenta, indywidualnych predyspozycji jego organizmu, jego samodyscypliny, utrzymywania dobrej higieny jamy ustnej zarówno przed jak i po zabiegu oraz od precyzji wykonania wszczepu. Lekarz decyduje o możliwości lub jej braku umiejscowienia implantu w kości na podstawie wykonanych zdjęć pantomograficznych oraz tomografii komputerowej. Nie bez znaczenia są także wyniki laboratoryjnego badania krwi. Szacuje się, że około 90-95% wszystkich przypadków leczenia implantologicznego zakończonych jest sukcesem. Czynnikami sprzyjającymi przyjęciu się wszczepu są gęstość i grubość wyrostka zębodołowego, prawidłowa i dobrze ukrwiona błona śluzowa jamy ustnej, co pozwala na jej szybką regenerację, przestrzeganie właściwej higieny jamy ustnej (minimalizuje to zagrożenie procesami zapalnymi) oraz zaleconej diety –  m. in. unikanie spożywania twardych pokarmów do czasu zagojenia się ran pozabiegowych.
W statystykach odnotowano powikłania pozabiegowe jedynie u niewielkiego odsetka badanych – około 1%. Uważa się, że 80% sukcesu w utrzymaniu właściwego stanu implantów zależy od pacjenta – jego samodyscypliny w utrzymywaniu higieny jamy ustnej oraz regularnym zgłaszaniu się na kontrole – pacjent pisemnie zobowiązuje się do wizyt kontrolnych. W czasie wizyt kontrolnych lekarz bada miejsca sąsiadujące z implantem, wykonuje się także zdjęcia radiologiczne.

Możliwe urazy zabiegowe
Do urazów zabiegowych przy wszczepianiu implantu w szczęce należy perforacja dna zatoki szczękowej, co spowodowane jest źle zaplanowaną długością wszczepu. Jeżeli chodzi o zabiegi w obrębie żuchwy to dochodzi czasem do uszkodzenia nerwu zębodołowego dolnego, uszkodzenie może być trzystopniowe- lekkie, średnie lub ciężkie. Głównymi objawami uszkodzenia nerwu zębodołowego dolnego jest zmniejszenie odczuwania bólu, czucia dotyku a przy cięższych uszkodzeniach także uczucie mrowienia kłucia i drętwienia w wardze dolnej i dziąsłach.  W przypadku uszkodzenia lekkiego i średniego objawy zwykle ustają odpowiednio po 2. i około 40-45 dniach, u niektórych pacjentów, aczkolwiek rzadko rekonwalescencja może przedłużyć się nawet do 10 miesięcy.

Ryzyko wystąpienie innych zmian
Wszczepienie implantów pociąga może pociągać za sobą wystąpienie niekorzystnych zmian. Po umieszczeniu wszczepu w kości wyrostka zębodołowego następuje ubytek kości – jest to zjawisko normalne. Ubytek ten jest największy w pierwszym roku po zakotwiczeniu wszczepu – obecnie próbuje się zmniejszać wielkość utraty tkanki kostnej poprzez zastosowanie implantu z paraboliczną powierzchnia nośną, jednak w każdym przypadku ubytek kości występuje.
Założenie wszczepu wymaga od pacjenta dużej samodyscypliny, szczególnie jeśli chodzi o utrzymywanie higieny jamy ustnej oraz zgłaszanie się na regularne kontrole. W przypadku złej higieny jamy ustnej może dojść do infekcji i zapaleń tkanek wokół implantu – periimplantitis. Zapalenie tkanek wokół implantu sprzyja ich rozsuwaniu – dotyczy to zarówno błony śluzowej, jak i kości, odsuwanie się kości od implantu (zanik osseointegracji) powoduje, że traci on stabilność i może się chwiać. Zapalenia zwykle spowodowane są atakiem bakterii żyjących w płytce nazębnej, która nie jest wystarczająco efektywnie usuwana. Z badań wynika, że niewystarczająca higiena jamy ustnej jest głównym powodem utraty implantów.
Resorpcja (zanik) tkanki kostnej wokół implantu może być także wynikiem nieprawidłowego wykonania odbudowy protetycznej – niewłaściwy rozkład sił działających w trakcie żucia wraz z występowaniem niedostatecznej higieny prowadzi do infekcji w rejonie brzegów implantu i resorpcji kości.

Systemy
Na rynku ogólnoświatowym funkcjonuje obecnie około 30000 różnych systemów implantologicznych. Tak duża ilość systemów niesie ze sobą zarówno zalety jak i wady. Różnorodność systemów daje możliwość dobranie odpowiedniego systemu dla konkretnego pacjenta uwzględniając zarówno warunki panujące w jamie ustnej jak i koszty zabiegu – jak wiadomo założenie wszczepów nie należy do najtańszych procedur. Wada tak szerokiego spektrum oferowanych systemów jest konieczność zapoznania się metodami stosowania każdego z nich. Z tego względu większość stomatologów wybiera sobie tylko kilka z nich – ograniczenie liczby stosowanych systemów pozwala na dokładne poznanie metod pracy i dokładne jej wykonywanie, a co za tym idzie uzyskanie wysokiej jakości, trwałości i estetyki implantów.

Do najpopularniejszych systemów na rynku należą rozwiązania firm:
•    Straumann
•    Nobel Biocare
•    Astra Tech
•    BioHorizon
•    Intralock
•    Biomet 3i
•    Zimmer
•    Biocon

Systemy można podzielić ze względu na zastosowanie:
•    implanty stabilizujące rozchwiane zęby
•    implanty służące do ponownego zakotwiczania wybitych z zębodołu zębów
•    implanty wewnątrzkostne, które służą odbudowie protetycznej utraconych zębów stałych

oraz ze względu na metodę przeprowadzenia zabiegu:
•    systemy do zabiegów wykonywanych natychmiast po ekstrakcji (usunięciu) zęba
•    systemy do zabiegów odroczonych – to znaczy wykonywanych po pewnym czasie od usunięcia zęba, dzieli się je na zabiegi jednoczasowe, w czasie których filar implantu obciąża się koroną protetyczną lub inną odbudową bezpośrednio po jego założeniu; oraz zabiegi wieloczasowe – filar obciąża się uzupełnieniem protetycznym dopiero po zagojeniu ran pozabiegowych oraz zakończonej osseointegracji – zrośnięciu się filaru implantu z kością wyrostka zębodołowego.

Dobry system implantologiczny zapewnia nie tylko same materiały w postaci filarów, łączników i innych elementów do mocowania, ale także oferuje narzędzia służące do przygotowania łożyska kostnego (tunelu w wyrostku zębodołowym, w którym implant zostanie osadzony).

Budowa implantu (dotyczy implantu wewnątrzkostnego)
Implant składa się z korony protetycznej (sztucznego zęba), łącznika, który stanowi połączenie pomiędzy koroną a filarem, oraz filara, który wszczepiony jest w kość – imituje on korzeń zęba. Filar wykonany jest zwykle z tytanu lub jego stopu bądź też cyrkonu – istnieją także filary z innych materiałów, np. porcelany czy polimerów, ale nie są aż tak rozpowszechnione. Materiał, z którego wykonany jest filar musi być biozgodny – to znaczy nie może być odbierany przez tkanki organizmu jako ciało obce, nie może też korodować (rdzewieć) ani być toksycznym, ponadto musi on być wystarczająco silny, aby wytrzymywać obciążenia mechaniczne spowodowane przede wszystkim żuciem (nie może pękać czy wyginać się). Aby umożliwić obrośnięcie filaru kością pokrywa się jego zewnętrzną powierzchnię plazma tytanową, lub hydroksyapatytem – obie te substancje są porowate, dzięki czemu kość może obrastać implant i zapewnia mu stabilność (prawidłowo zakotwiczony implant nie chwieje się).
Zarówno filary jak i łączniki mają różne kształty – naukowcy nie są zgodni, który z proponowanych kształtów jest najlepszy. Istotnym czynnikiem wpływającym zarówno na kształt wyrostka kostnego po implantacji jak i na wygląd dziąsła wokół sztucznego zęba jest kształt powierzchni nośnej filaru. Uważa się, że płaski kształt powierzchni nośnej sprzyja zanikowi kości wyrostka wokół implantu, co prowadzi do obniżenia się powierzchni błony śluzowej i odsłonięcie metalowych części implantu, co nie wygląda dobrze. Dlatego też zaprojektowano implanty o panewkowato ukształtowanej powierzchni nośnej, co zapewnia półokrągły kształt linii dziąseł wokół korony protetycznej – taki jak przebieg naturalny. Powierzchnia filarów implantu nie jest gładka, jest podobna do śruby – ma powierzchnię gwintowaną. Odległość pomiędzy gwintami jest zależna od producenta. Filar ma kształt zbliżony do korzenia zęba; cylindryczny lub stożkowaty, zapewnia to odpowiednią wytrzymałość i trwałość całej konstrukcji. Kształt łączników i jego właściwości także nie są bez znaczenia; łącznik pełni rolę szyjki anatomicznej zęba i otoczony jest dziąsłem – niektóre z oferowanych obecnie łączników wspomagają gojenie się rany i mają zapobiegać zapaleniom. Przy zabiegu dwufazowym na filar przed założeniem łącznika zakłada się śrubę gojącą – kształtuje ona dziąsło tak, że tworzy ono rodzaj tunelu dostosowanego pod przyszłą koronę – pozwala to uzyskać pożądany efekt estetyczny.
W zależności od rodzaju przeprowadzonego zabiegu korona zakładana jest od razu lub po pewnym czasie; w przypadku metody jednoczasowej wykonuje się odbudowę tymczasową  na podstawie wycisku pobranego wcześniej od pacjenta. W implantach zwykle stosuje się korony porcelanowe jako uzupełnienie stałe, natomiast do odbudowy tymczasowej zazwyczaj wykorzystuje się akryl, który dopiero po zagojeniu rany zastępuje się odbudową ceramiczną. Zabiegi implantologiczne mają zapewnić lepszą funkcjonalność i estetykę, dlatego kluczowe znaczenie ma budowa implantu oraz jego umiejscowienie w kości.

Źródła:
Taschenbuch der zahnärztlichen Werkstoffkunde: Vom Defekt zur Restauration, Reinhard Marxkors, Jürgen Geis-Gerstorfer, Hermann Meiners
Implantatprothetik, Almut Rech
Implantat-Prothetik, Wolfram Bücking,Ralf Suckert
Implantology, Hubertus Spiekermann
http://www.impl.pl/implanty/implanty1.html
http://www.implamed.pl/
http://www.e-implanty.com/index.php/implanty-plusy-i-minusy-
http://implantyzebow.info.pl/
http://www.bangkokdentalimplant.com
http://moutyclinic.com/index.php?option=com_content&view=article&id=3&Itemid=4&lang=en
http://www.holidaydentistry.com/Natural-holistic-dentistry—metal-free-implants—Zirconium-dental-implants—Zirconia-implants—ceramic-implants-sid44-page0-b1.htm

http://www.anident.pl/implanty.html