Estetyczna odbudowa zębów przednich

Do problemów klinicznych wymagających procedur z zakresu stomatologii estetycznej należą nie tylko ubytki tkanek twardych zęba pochodzenia próchnicowego, ale też ubytki pochodzenia niepróchnicowego (erozja, abrazja, atrycja, abfrakcja).

W estetycznej rekonstrukcji zębów przednich powszechnie wykorzystywane są kompozyty umożliwiające oszczędną adhezyjną preparację ubytków, uzyskanie dobrych efektów estetycznych oraz zapewniające akceptowalną trwałość. Adhezyjne odbudowy estetyczne w odcinku przednim stosowane są do odbudowy utraconych tkanek zęba, korekty kształtu i licowania powierzchni zęba.

Bezpośrednie odbudowy kompozytowe

Rekomendowanym postępowaniem w przypadku estetycznej rekonstrukcji utraconych tkanek twardych zęba są bezpośrednie rekonstrukcje adhezyjne z zastosowaniem materiałów kompozytowych, które umożliwiają niewielką utratę tkanek i wykorzystanie małoinwazyjnej metody preparacji ubytków.

Technika adhezyjnego łączenia materiałów kompozytowych z tkankami zęba obejmuje (wcześniejsze) wytrawienie szkliwa i wykorzystanie specjalnego systemu łączącego. Jej zastosowanie nie wymaga rozległego opracowywania tkanek zęba i tworzenia dodatkowych przestrzeni retencyjnych dla materiału wypełniającego.

Bezpośrednie odbudowy kompozytowe można wykorzystywać również w innych celach, takich jak:

• zmiana kształtu zębów
• usuwanie przebarwień
• leczenie recesji dziąsłowych i „czarnych trójkątów”
• zamykanie diastem i przemodelowanie stłoczonych/nieprawidłowo położonych zębów (jako alternatywa dla leczenia ortodontycznego).

Wypełnienia bezpośrednie i odbudowy próbne

Przy bezpośredniej odbudowie kompozytowej rekomenduje się wykonywanie „mock-up”– wstępnej odbudowy diagnostycznej i zastosowanie techniki warstwowej (zakładającej warstwowe stosowanie materiałów), która umożliwia odtworzenie naturalnego koloru zęba.

Bezpośrednią odbudowę kompozytową w technice warstwowej rozpoczyna dobór koloru, stworzenie mapy koloru zęba i ustalenie odcienia szkliwa i zębiny. Kolejnym krokiem jest określenie (w odcinku przednim) prawidłowego zwarcia centralnego i dyskluzji oraz kształtowanie obramowania pod odbudowę. Wykonuje się matrycę silikonową (indeks silikonowy) odtwarzającą powierzchnię językową do brzegu siecznego. Ostatnie etapy wykonywania wypełnienia obejmują kształtowanie powierzchni, opracowanie i polerowanie.

Wstępna wizualizacja wypełnienia ma szczególne znaczenie w przypadku bezpośredniej odbudowy kompozytowej; np. na podstawie odbudowy próbnej z kompozytu wykonanej przed leczeniem (mock-up) można zweryfikować przyszłe wypełnienie – jego rozmiar, barwę, kształt, wychwycić ewentualne problemy natury technicznej i in.

W bezpośrednim wypełnieniu ubytków w odcinku przednim zastosowanie znajduje też woskowy model estetyczny (wax-up) i indeks silikonowy. Na początku leczenia pobierany jest anatomiczny wycisk łuków odwzorowujący opracowany ubytek tkanek. W oparciu o wyciski wykonuje się modele gipsowe, a na nich model woskowy – wax-up, który ułatwia precyzyjne zaprojektowanie odpowiednich konturów, wymiarów zęba, okluzji. Wax-up, czyli diagnostyczny model woskowy, wykorzystywany jest do wykonania matrycy silikonowej, która umożliwia dokładne wykonanie estetycznego wypełnienia w technice warstwowej.

Bezpośrednie licówki kompozytowe

Jako bezpośrednie odbudowy kompozytowe wykorzystuje się też licówki kompozytowe stosowane w celu:

• zmiany wyglądu stożkowatych siekaczy bocznych szczęki
• zamykania diastemy
• korekty nieestetycznego zabarwienia zębów.

Licówki to uzupełnienia pokrywające przedsionkową (licową) powierzchnię zęba; zależnie od preparacji mogą nieznacznie pokrywać powierzchnię językową/podniebienną. Należy zachować oszczędność w redukcji szkliwa (0,3–0,5 mm).

Wykonanie licówek metodą bezpośrednią może nie wymagać preparacji lub wiązać się z koniecznością wykonania tylko zmatowienia powierzchni szkliwa.

Bezpośrednie odbudowy kompozytowe uważa się również za „złoty standard” w leczeniu ubytków niepróchnicowych (erozja, atrycja, abfrakcja).

Odbudowa kompozytowa jest odwracalna i umożliwia późniejsze zastosowanie metod bardziej inwazyjnych. W perspektywie długoterminowej może wymagać jednak kontroli stomatologicznej i monitoringu (trwałość, estetyka).

Fot. 1. Licówki przed i po

Odbudowy pośrednie; licówki i korony

Do metod estetycznej odbudowy należą także odbudowy pośrednie, w których prace protetyczne przeprowadza się poza jamą ustną pacjenta, na podstawie wycisków (np. korony, licówki porcelanowe, licówki kompozytowe). W takich przypadkach konieczna bywa większa inwazyjność preparacji niż przy wypełnieniach bezpośrednich.

Za pomocą licówek porcelanowych wykonuje się estetyczne korekty: barwy zębów, nieprawidłowości ustawienia w łuku, diastem, a także starć, malformacji wrodzonych i złamań zębów. Zależnie od wykorzystanej porcelany grubość licówek wynosi 0,3–0,8 mm. Zbyt duża redukcja tkanek może skutkować urazem miazgi i osłabiać wiązanie licówki z tkanką.

Bardzo często licówki wykonywane są dla wszystkich siekaczy lub wszystkich zębów w odcinku przednim.

Ryc. 1. Wizualizacja licówek

Utrudnieniem i estetycznym wyzywaniem bywa korona pojedyncza w odcinku przednim, która wymaga wysokiej precyzji dopasowania barwy, wypukłości, długości, szerokości, ukształtowania idealnego profilu wyłaniania.

Fot. 2. Korony cyrkonowe

Korona protetyczna całkowicie pokrywa część naddziąsłową zęba (jego obwód jest redukowany podczas preparacji). Metalowa albo cyrkonowa struktura koron jest licowana porcelaną lub kompozytem; może być też w całości wykonana z ceramiki dentystycznej.