Diagnostyka wad zgryzu

Klasyfikacja wad szczękowo-zgryzowych oparta jest na podziale w stosunku do trzech płaszczyzn przestrzennych.

1) W stosunku do płaszczyzny pośrodkowej (strzałkowej)

2) W stosunku do płaszczyzny oczodołowej

3) W stosunku do płaszczyzny poziomej (horyzontalnej)

Wady poprzeczne

1.    Zgryz krzyżowy całkowity:
•    Zachodzenie połowy łuku zębodołowego dolnego na górny (dopuszczalne jest zmniejszenie lub zwiększenie o jeden ząb sieczny liczby zębów objętych zgryzem krzyżowym)
•    Linia symetrii może (ale nie musi) być zachowana
•    W rysach twarzy: asymetryczny układ warg po stronie wady (zapadnięcie wargi górnej i uwypuklenie wargi dolnej)

2.    Zgryz krzyżowy częściowy przedni:
•    Zachodzenie części lub całej grupy dolnych zębów przednich na górne
•    Przesunięcie linii pośrodkowej
•    W rysach twarzy: asymetryczny układ wad (zapadnięcie wargi górnej i uwypuklenie wargi dolnej po stronie wady)

3.    Zgryz krzyżowy częściowy boczny:
•    Odwrotny nagryz  w obrębie zębów bocznych (zęby boczne żuchwy zachodzą na zęby boczne szczęki)
•    Linia pośrodkowa nie jest przesunięta
•    Rysy twarzy bez zmian

4.    Boczne czynnościowe przemieszczenie żuchwy:
•    Po stronie przemieszczenia zgryz krzyżowy częściowy lub całkowity (po stronie przeciwnej może być mniej lub bardziej zaznaczony zgryz przewieszony)
•    Przesunięcie linii pośrodkowej
•    W rysach twarzy: asymetryczny układ warg po stronie wady (zapadnięcie wargi górnej i uwypuklenie wargi dolnej), przesunięcie bródki w stronę zgryzu krzyżowego
•    Test czynnościowy jest dodatni – asymetria twarzy spowodowana jest nieprawidłowym zwieraniem łuków zębowych

5.    Boczne morfologiczne przemieszczenie żuchwy:
•    Po stronie przemieszczenia zgryz krzyżowy częściowy lub całkowity (po stronie przeciwnej może być mniej lub bardziej zaznaczony zgryz przewieszony)
•    Przesunięcie linii pośrodkowej
•    W rysach twarzy: asymetryczny układ warg po stronie wady (zapadnięcie wargi górnej i uwypuklenie wargi dolnej), przesunięcie bródki w stronę zgryzu krzyżowego
•    Test czynnościowy ujemny – asymetria twarzy jest spowodowana niedorozwojem lub przerostem trzonu i gałęzi żuchwy

6.    Zgryz przewieszony
•    Zęby boczne górne swoimi powierzchniami podniebiennymi stykają się z powierzchniami policzkowymi zębów dolnych
•    W rysach twarzy: dysproporcja szerokości górnej i dolnej twarzy

Wady dotylne

1.    Tyłozgryz częściowy
•    I klasa Angle’a
•    II klasa kłowa (zahamowanie wzrostu doprzedniego części zębodołowej żuchwy w odcinku przednim)
•    Szpara przednio-tylna między górnymi i dolnymi siekaczami
•    W rysach twarzy: cofnięcie lub wywinięcie wargi dolnej, pogłębienie bruzdy wargowo-bródkowej

2.    Tyłozgryz całkowity
•    Cofnięcie całego łuku zębodołowego dolnego w stosunku do górnego
•    II klasa Angle’a / w uzębieniu mlecznym płaszczyzna końcowa łamana do tyłu
•    II klasa kłowa
•    Szpara przednio-tylna między górnymi i dolnymi siekaczami
•    W rysach twarzy: cofnięcie lub wywinięcie wargi dolnej, pogłębienie bruzdy wargowo-bródkowej

3.    Tyłozgryz rzekomy
•    Pozorne cofnięcie dolnego łuku zębowego, spowodowane nadmiernym wzrostem doprzednim wyrostka zębodołowego szczęki w stosunku do mózgowej części czaszki
•    I lub II klasa Angle’a
•    II klasa kłowa
•    W rysach twarzy: wysunięcie wargi górnej i okolicy podnoskowej

4.    Tyłożuchwie czynnościowe
•    II klasa Angle’a / w uzębieniu mlecznym płaszczyzna końcowa łamana do tyłu
•    II klasa kłowa
•    Szpara przednio-tylna między górnymi i dolnymi siekaczami
•    W rysach twarzy: cofnięcie lub wywinięcie wargi dolnej, pogłębienie bruzdy wargowo-bródkowej, cofnięcie bródki poza pole biometryczne
•    Test czynnościowy wysuwania żuchwy dodatni (dotylne ustawienie prawidłowo zbudowanej żuchwy w stosunku do szczęki)

5.    Tyłożuchwie morfologiczne
•    II klasa Angle’a / w uzębieniu mlecznym płaszczyzna końcowa łamana do tyłu
•    II klasa kłowa
•    Szpara przednio-tylna między górnymi i dolnymi siekaczami
•    W rysach twarzy: cofnięcie lub wywinięcie wargi dolnej, pogłębienie bruzdy wargowo-bródkowej, cofnięcie bródki poza pole biometryczne
•    Test czynnościowy wysuwania żuchwy ujemny (zaburzona budowa żuchwy)

Wady doprzednie

1.    Przodozgryz częściowy
•    I klasa Angle’a
•    III klasa kłowa (zwiększenie doprzedniego wzrostu części zębodołowej żuchwy w odcinku przednim)
•    Odwrotny nagryz zębów przednich
•    W rysach twarzy: wysunięcie wargi dolnej, wygładzenie bruzdy wargowo-bródkowej

2.   Przodozgryz całkowity
•    Wysunięcie całego dolnego łuku zębowego w stosunku do górnego
•    III klasa Angle’a / w uzębieniu mlecznym płaszczyzna końcowa łamana do przodu
•    III klasa kłowa
•    Odwrotny nagryz zębów przednich
•    W rysach twarzy: wysunięcie wargi dolnej, wygładzenie bruzdy wargowo-bródkowej

3.    Przodozgryz rzekomy
•    Pozorne wysunięcie dolnego łuku zębowego na tle zahamowania doprzedniego wzrostu szczęki w odniesieniu do mózgowej części czaszki
•    I lub III klasa Angle’a
•    III klasa kłowa
•    Odwrotny nagryz zębów przednich
•    W rysach twarzy: zapadnięcie wargi górnej i okolicy wargi górnej

4.    Przodożuchwie czynnościowe
•    III klasa Angle’a / w uzębieniu mlecznym płaszczyzna końcowa łamana do przodu
•    III klasa kłowa
•    Odwrotny nagryz zębów przednich
•    W rysach twarzy: wysunięcie wargi dolnej i bródki, wygładzenie bruzdy wargowo-bródkowej
•    Test czynnościowy cofania bródki dodatni

5.    Przodożuchwie morfologiczne
•    III klasa Angle’a / w uzębieniu mlecznym płaszczyzna końcowa łamana do przodu
•    III klasa kłowa
•    Odwrotny nagryz zębów przednich
•    W rysach twarzy: wysunięcie wargi dolnej i bródki, wygładzenie bruzdy wargowo-bródkowej
•    Test czynnościowy cofania bródki ujemny

Zgryzy otwarte

1.    Zgryz otwarty częściowy przedni
•    Szpara niedogryzowa między zębami przednimi (skrócenie wyrostka zębodołowego szczęki i części zębodołowej żuchwy w odcinku przednim)
•    Rysy twarzy bez zmian

2.    Zgryz otwarty częściowy boczny
•    Szpara niedogryzowa  po jednej lub po obu stronach łuków zębowych (skrócenie wyrostków zębodołowych w odcinkach bocznych)
•    Rysy twarzy bez zmian

3.    Zgryz otwarty całkowity
•    Rozległa szpara niedogryzowa, związana ze znacznym rozchyleniem podstaw szczęk
•    W rysach twarzy – wydłużenie odcinka szczękowego

Zgryzy głębokie

1.    Zgryz głęboki częściowy
•    Zwiekszenie nagryzu pionowego zębów siecznych (spowodowane nadmiernym wzrostem przedniej części wyrostka zębodołowego szczęki)
•    Dwupoziomowa płaszczyzna zgryzu
•    Rysy twarzy bez zmian (w nadgryzie niepowikłanym)

2.    Zgryz głęboki całkowity
•    Głębokiemu nagryzowi pionowemu zębów siecznych towarzyszą niskie wyrostki zębodołowe w odcinkach bocznych
•    W rysach twarzy – skrócenie odcinka szczękowego

3.    Zgryz głęboki rzekomy
•    Obniżenie zwarcia na skutek utraty uzębienia lub zniszczenia powierzchni żujących zębów bocznych
•    W rysach twarzy – skrócenie szczękowego odcinka twarzy

Bibliografia:
„Zarys współczesnej ortodoncji”  Irena Karłowska
„Ortopedia szczękowa”  Florentyna Łabiszewska-Jaruzelska