Włókno szklane – ratunek dla zęba po kanałówce

Po leczeniu kanałowym konieczne jest odbudowanie zęba. Problem w tym, że obojętnie, jakich materiałów i technologii by się nie użyło, to – przynajmniej na czas obecny – nie da się przywrócić zębowi wytrzymałości identycznej z naturalną. Można jednak zastosować rozwiązania, dzięki którym uzyska się wytrzymałość do naturalnej zbliżoną. Jednym z takich sposobów jest zastosowanie wkładu z włókna szklanego. To jednocześnie jedno z najbardziej eleganckich rozwiązań, bo odbudowany ząb na włóknie szklanym cechuje wysoka estetyka.

Włókno szklane – różna postać, różna jakość

Włókno szklane stosuje się w stomatologii od kilku dekad. Jednym ze sposobów wykorzystania tego materiału jest wzmocnienie zęba poddanego leczeniu kanałowemu poprzez zastosowanie wkładu koronowo-korzeniowego, w którym kompozyt jest wzmacniany właśnie włóknem szklanym. Tego typu wkłady określane są skrótem FRC (skrót od ang. fibreglass – reiforced composite). Dzięki właściwościom samego włókna znakomicie nadają się do estetycznej odbudowy zęba.

Obecnie obowiązujące przepisy unijne stawiają tym materiałom bardzo wysokie wymagania pod względem parametrów biofizyczno-chemicznych oraz estetycznych. Jednak – jak z każdą inną technologią i materiałem bywa – na rynku dostępne są wkłady FRC różnej jakości. Jak można się domyślić, przekłada się to na cenę wkładu, ale też na jego parametry wytrzymałościowe. Tańsze oferty dotyczą generalnie odpowiedników właściwych włókien szklanych, tzw. „mielonych” włókien szklanych. Materiały te nie działają jednak wzmacniająco. Aby ta funkcja była spełniona, musi to być produkt, w którym komponent szklany ma postać pełnego włókna. W gabinecie Dentysta.eu sięgamy tylko po takie – wykorzystujemy w pracy wkłady firmy GC. Są dość drogie, ale cena wynika z jakości: materiał ten, poza postacią pełnych włókien, cechują właściwości zbliżone do zębiny i odpowiednio wysoki poziom przewodnictwa świetlnego. Dzięki temu możliwa jest całkowita polimeryzacja cementu nawet w najgłębszej części korzenia po zacementowaniu cementem dualnym (chemo- i światłoutwardzalnym).

Wkłady wzmacniane włóknem szklanym a wkłady z metalu

Naukowcy wciąż jeszcze dyskutują nad ustaleniem ostatecznej wersji wad i zalet różnego rodzaju wkładów koronowo-korzeniowych, ale choć ich opinie bywają czasem rozbieżne w kwestiach dotyczących rozmaitych badanych parametrów różnych wkładów, zgodni są w dwóch punktach: że wkłady wzmacniane włóknem szklanym cechuje niezwykle wysoka estetyka oraz że nie mają one wad metalu:

• stopień uginalności zbliżony jest do tego, jaki wykazuje naturalny ząb; przykładowo: moduł Younga, który charakteryzuje stopień uginalności dla zębiny wynosi 18,6 GPa, dla wkładu FRC 16-40 GPa a dla stopów metali mieści się w przedziale od 95 GPa (dla stopów złota) do 200 GPa (dla stopów Cr-Co)[i];
• nie ulegają korozji w wilgotnym środowisku jamy ustnej ani reakcjom elektrolitycznym – skutkiem tych procesów jest uwalnianie jonów, które mogą działać cytotoksycznie i sprzyjać rozwojowi nowotworów;
• nie są przyczyną przebarwień w odbudowanych koronach;
• w przypadku ułamania się korony, ząb najczęściej nadaje się do dalszego leczenia – przy pęknięciu zęba z wkładem metalowym najczęściej uraz zlokalizowany jest w takim miejscu, że dalsze leczenie jest wykluczone (np. pęknięcie w okolicy poddziąsłowej); taka sytuacja nie zdarza się praktycznie wcale przy wkładach z włóknem szklanym: tu pęknięcia zębów notuje się w okolicy szyjkowej zęba[ii] a nie przy korzeniu (częste dla metalu);
• nie wymagają dwóch lub większej liczby wizyt, aby zakończyć leczenie – jeśli dentysta zastosuje wkład wzmacniany włóknem szklanym, leczenie można przeprowadzić w ciągu jednej wizyty.

W badaniu przeprowadzonym w 2011 r. wykazano, że w zębach z pozostawioną jedną ścianą, bądź całkowitym brakiem korony, umieszczenie wkładu koronowo-korzeniowego FRC zwiększyło wytrzymałość odbudowy o 35%-60%[iii]. Z kolei elastyczność wkładów FRC zbliżona do tej, którą charakteryzuje się zębina, powoduje, że wzmocnienie zębów poddanych leczeniu kanałowemu włóknem szklanym zalecane jest m.in. osobom z epilepsją[iv].

[i]               Góra K., Kochanowski M., Dejak B., Wpływ długości wkładów koronowo-korzeniowych wzmocnionych                włóknem szklanym na odporność zębów na złamania – badanie in vitro, 2013, Protetyka Stomatologiczna,              LXIII, 2, 127-133.

[ii]              Dejak B., Matysiak-Konarska D.,Porównanie właściwości zębów bocznych odbudowanych standardowymi                 kompozytowymi wkładami koronowo-korzeniowymi wzmacnianymi włóknami szklanymi i endokoronami –        przegląd piśmiennictwa, 2013, Protetyka Stomatologiczna, 3, 201-207.

[iii]             Mangold J.T., Kern M., Influence of glass-fiber posts on the fracture resistance and failure pattern of          endodontically treated premolars with varying substance loss: an in vitro study, 2011, Journal of Prosthetic |       Dentistry, 105(6), 387-93.

[iv]             Gawlak D., Mańka-Malara K., Łuniewska J., Hovhannisyan A., Stojak W., Stróżyńska A., Kamiński T.,      Profilaktyka obrażeń urazowych i leczenie problemów stomatologicznych u pacjentów chorych na padaczkę,               2015, Journal of Stomatology, 68 (4), 468-475.