Tomografia CBCT – najnowsza jakość zdjęć 3D RTG w stomatologii

W gabinecie Dentysta.eu zaczyna się nowa era diagnostyki obrazowej: pacjenci będą mogli skorzystać z najnowocześniejszego rozwiązania 3D, jakim jest tomografia stomatologiczna CBCT. Uzyskane dzięki niej obrazy dostarczają większej ilości informacji, niż wszystkie dotychczas znane techniki obrazowania razem wzięte.

Jeśli dentysta podczas oglądania zdjęć RTG tradycyjnych lub radiograficznych nie zauważył np. resorpcji korzenia zębowego, rozpoczynającego się stanu zapalnego w tkankach przyzębia lub tkwiącego w kanale zębowym fragmentu ułamanego narzędzia endodontycznego, dzięki badaniu CBCT już tego nie przeoczy.

Tomografia CBCT (z ang. Cone Beam Computed Tomography), znana też jako tomografia wolumetryczna lub stożkowa, to rozwiązanie, które od kilku lat rewolucjonizuje światową stomatologię – tu nic się nie ukryje, gdyż dzięki temu krótkiemu badaniu dentysta uzyskuje obrazy badanego obszaru, na których bardzo dokładnie widać szczegóły anatomicznej budowy o wielkości zaledwie 75 mikrometrów. To na chwilę obecną jedyne dostępne na świecie rozwiązanie do diagnostyki stomatologicznej, poprzez które można uzyskać jednocześnie obrazy struktur kostnych i tkanek miękkich.

Jak działa tomografia zębów CBCT i jak przebiega badanie?

CBCT to tomografia stożkowa, zatem wiązka promieni X (promieni Roentgena) emitowana przez urządzenie przyjmuje – zgodnie z nazwą – kształt stożka. Pacjent podczas badania może stać lub siedzieć (także na wózku inwalidzkim), a wokół jego głowy w zakresie 360º porusza się specjalny moduł z elementem emitującym promienie X. W trakcie badania wykonywane są liczne skany – zdjęcia RTG, które trafiają do pamięci urządzenia i przesyłane są na komputer. Ponieważ skanów jest dużo i wykonywane są z różnych pozycji, w ostatecznym obrazie uzyskuje się głębię i wyraźny, trójwymiarowy obraz badanego obszaru. Stomatolog poddaje skany obróbce i wyłuszcza z nich interesujące go informacje o stanie zdrowia badanego obszaru jamy ustnej.

Zalety tomografii CBCT

• Badanie trwa bardzo krótko, bo zaledwie 10-20 sekund. Jest to jednak wystarczająco długi czas na to, aby uzyskać liczne skany badanego obszaru.
• Dzięki uzyskanym skanom badany obszar można oglądać w trzech płaszczyznach jednocześnie. Możliwe jest też otrzymanie przekrojów badanego obszaru wzdłuż wybranych płaszczyzn, co dostarcza dodatkowych szczegółów na temat badanego obszaru.
• Krótki czas naświetlania to duży komfort dla pacjenta oraz zdecydowanie mniejsze ryzyko, że podczas badania dojdzie do poruszenia ciała, co mogłoby pogorszyć jakość skanowania.
• Bardzo mała dawka promieniowania – przeciętnie jest to ok. 10-krotnie mniej niż przy tradycyjnym badaniu tomografem komputerowym i przy wykonywaniu zwykłych, „płaskich” zdjęć RTG (dla porównania większą dawkę promieniowania otrzymujemy odbywając kilkugodzinny lot samolotem).
• Natychmiastowy wgląd w szczegóły budowy anatomicznej głowy pacjenta – dzięki temu dentysta od razu po wykonaniu badania może wdrożyć odpowiednie działania lecznicze.
• Bardzo wysokie wykrywanie zmian chorobowych w tkankach. Szwedzcy naukowcy oszacowali, że częstość wykrywania zmian w tkankach okołowierzhołkowych dla zdjęć RTG pantomograficznych wynosi zaledwie 17,6%, 35,3% dla zdjęć punktowych okołowierzchołkowych i aż 63,3% dla tomografii CBCT[1].
• Większe bezpieczeństwo zabiegów, gdyż stomatolog ma możliwość wykonania bardzo dokładnych pomiarów struktur znajdujących się w badanym obszarze.
• Tomografia stożkowa wykonana po przeprowadzonym leczeniu lub jako monitoring umożliwia precyzyjne określenie postępu leczenia, procesów gojenia się tkanek. Może służyć także jako narzędzie wspomagające profilaktykę – kiedy podczas analizy skanów uzyskanych w badaniu przesiewowym dentysta zauważy niepokojące zmiany w obrębie tkanek zęba lub przyzębia.

Jak tomografia CBCT jest wykorzystywana w stomatologii?

• Stomatologia zachowawcza z endodoncją – badanie umożliwia:
  • określenie liczby i ułożenia kanałów zębowych (również dzięki możliwości wykonania przekrojów osiowych), zdrowia tkanek okołowierzchołkowych, zniszczeń dokonanych przez próchnicę (głównie w zębinie);
  • zdiagnozować przyczynę dolegliwości bólowych, których nie udało się wykryć innymi metodami, np. w sytuacji, kiedy powodem bólu są niewykrywalne na zdjęciach RTG tradycyjnych lub radiograficznych zmiany chorobowe w tkankach okołowierzchołkowych korzeni zębowych.
• Chirurgia stomatologiczna i szczękowo-twarzowa – dzięki skanom można:
  • oszacować, na ile głęboki i poważny jest uraz zęba (np. przy wtłoczeniu wierzchołka korzenia zębowego w szczęce do zatoki szczękowej) lub kości (np. określić przebieg i głębokość pęknięcia kości, zlokalizować odłamki kostne);
  • zaplanować zabiegi mikrochirurgiczne w obrębie korzeni zębowych lub zabiegi związane z niewyrośniętymi zębami.
• Ortodoncja – badanie umożliwia:
  • precyzyjne lokalizowanie zębów nadliczbowych;
  • wykrycie zębów zatrzymanych;
  • monitorowanie przebiegu poszerzania szczęk i podniebienia oraz przesunięć zębów w procesie leczenia.
• Periodontologia – dzięki tomografii CBCT możliwe są:
  • lepsze wizualizacje ubytków tkanki kostnej w przyzębiu;
  • oszacowanie jakości kości i wykrycie słabszych obszarów tej tkanki;
  • monitoring postępów leczenia po zabiegu odtwarzania lub nadbudowy tkanki kostnej.
• Protetyka i implantologia – poprzez badanie uzyskuje się:
  • wgląd w strukturę kości, przebieg kanałów zębowych oraz nerwów, dzięki czemu możliwe jest precyzyjne zaplanowanie zabiegu implantowania, w tym wybór odpowiedniego kąta wprowadzenia wszczepu w kość oraz długości implantu;
  • oszacowanie grubości i jakości kości oraz wielkości wyrostka zębodołowego – jeśli nie są wystarczające, pacjent przed osadzeniem wszczepu w przyzębiu zostaje poddany leczeniu odtwarzającemu tkankę kostną. W ostatecznym rozrachunku znacznie zwiększa to prawdopodobieństwo sukcesu podczas implantowania.

[1]Lofthang-Hansen S., Huumonen S., Grondahl K. i in. Limited cone-beam CT and intraoral radiography for the diagnosis of periapical pathology. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 2007;103:114–119.