Leczenie stomatologiczne – na NFZ, czy prywatnie?

Rynek usług stomatologicznych w naszym kraju ma charakter mieszany, ograniczona część świadczeń jest oferowana w ramach ubezpieczenia zdrowotnego w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, natomiast duża część świadczeń jest dostępna jedynie w ramach prywatnych praktyk stomatologicznych. Wielu z nas stawało lub staje przed wyborem leczenia na Fundusz lub prywatnego. Czasem podjęcie decyzji może być trudne, dlatego przed jej podjęciem korzystne jest rozważenie wszystkich argumentów za i przeciw leczeniu w ramach NFZ w stosunku do odniesienia prywatnego. Warto jest porównać nie tylko sam zakres usług na Fundusz i prywatnych, ale i ich trwałość i jakość, ponieważ są one wymiernym wyznacznikiem wartości samego leczenia dla pacjenta. Przy ocenie wad i zalet leczenia w ramach Funduszu warto także wziąć pod uwagę zastosowanie nowoczesnych technologii w procesie leczenia. Inną sprawą, która jest zwłaszcza obecnie istotna, jest czas potrzebny do wykonania leczenia. W wielu przypadkach prywatne gabinety są czynne w godzinach dogodniejszych dla osób pracujących, również w weekendy. Poza tym limity punktowe, które muszą być uwzględniane w trakcie wykonywania zabiegów na NFZ nie mają zastosowania przy leczeniu prywatnym.

Leczenie stomatologiczne w Polsce dla osób ubezpieczonych jest w pewnym zakresie refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Świadczenia objęte refundacja NFZ są różne w zależności od wieku. Niewątpliwie mankamentem świadczeń stomatologicznych na NFZ, oprócz jakości oferowanych materiałów, jest zazwyczaj długi czas oczekiwania na przyjęcie. Poza tym system usług finansowanych przez NFZ oparty jest na systemie punktacji za wykonane usługi – w momencie, kiedy brakuje punktów świadczenia nie są one realizowane, niezależnie od tego, czy dany pacjent korzystał w okresie ubezpieczenia z usług stomatologicznych.
Narodowy Fundusz Zdrowia w ramach profilaktyki chorób jamy ustnej gwarantuje osobom ubezpieczonym wykonanie jednego bezpłatnego przeglądu i badania jamy ustnej wraz z instruktażem higienicznym oraz trzech przeglądów kontrolnych w ciągu 12 miesięcy. Poza tym objęte świadczeniem jest także usunięcie złogów nazębnych raz w roku na każdą połowę łuku zębowego. NFZ nie refunduje natomiast piaskowania, które jest zabiegiem zalecanym po wykonaniu skalingu. Dla wielu pacjentów zabieg usuwania kamienia nazębnego jedynie raz w roku nie jest wystarczający dla zachowania odpowiedniego stanu tkanek przyzębia. Połączenie skalingu z piaskowaniem pozwala na zachowanie optymalnej higieny przyzębia i pełni ważną role w profilaktyce chorób tkanek miękkich jamy ustnej.
U dzieci w ramach NFZ realizowane są zabiegi o charakterze profilaktycznym, oraz zabiegi lecznicze. Do nich należy np. fluorkowanie zębów mlecznych i stałych oraz lakowanie zębów trzonowych. Do zabiegów leczniczych należy impregnacja zębów objętych próchnicą oraz leczenie inwazyjne. Ubytki próchnicowe u dzieci zaopatrywane są za pomocą materiałów chemoutwardzalnych. Materiały światłoutwardzalne na Narodowy Fundusz Zdrowia są stosowane u dzieci w przypadku występowania hipoplazji szkliwa oraz złamania zębów. Pacjenci do 18. roku życia mają w pełni refundowane leczenie kanałowe zębów. Dzieci do 12. roku życia mają w ramach NFZ zagwarantowane leczenie ortodontyczne aparatami zdejmowanymi. Raz w roku dzieciom do 13. lat leczonym ortodontycznie przysługuje także prawo do naprawy założonego aparatu, o ile nie został on uszkodzony w wyniku niewłaściwego użytkowania. Dzieci do 13. roku życia, które były leczone ortodontycznie w ramach Funduszu mają prawo do bezpłatnych kontroli wyników leczenia. Dla osób dorosłych NFZ nie przewidział żadnych opcji leczenia ortodontycznego.
W ramach NFZ pacjenci po 18. roku życia mogą skorzystać z wypełnień amalgamatowych dla zębów trzonowych i przedtrzonowych, oraz z białych wypełnień chemoutwardzalnych dla zębów od kła do kła. Wypełnienia materiałami światłoutwardzalnymi u osób dorosłych nie są w ogóle refundowane. Wypełnienia amalgamatowe oferowane w ramach NFZ wzbudzają sporo kontrowersji, mających związek nie tylko z toksycznością zawartej w amalgamacie rtęci, ale i estetyką. Prawdą jest, że dobrze założone wypełnienie amalgamatowe może dobrze służyć przez całe lata, jednak do jego założenia wymagane jest usunięcie większej ilości tkanek zęba, niż w przypadku innych wypełnień. Ponadto amalgamaty, które są przecież stopami metali mają dobre zdolności przewodzenia ciepła, co może prowadzić do podrażnienia miazgi zęba. Amalgamaty przewodzą także prąd elektryczny, dlatego nie jest zalecane posiadanie amalgamatu i koron metalowych, gdyż w obecności śliny wytwarza się ogniwo elektryczne. Wypełnienia te posiadają jeszcze jedną wadę – powodują powstawanie zielonkawych przebarwień tkanek zęba. Materiały chemoutwardzalne oferowane w ramach NFZ dla zębów od kła do kła mają co prawda kolor biały, lecz odznaczają się one od tkanek zęba, nie jest możliwe mieszanie odcieni, które pozwalałoby na odtworzenie naturalnego gradientu barwy tkanek zęba. Poza tym takie wypełnienia są dość kruche, przez co nie są tak trwałe jak wypełnienia kompozytowe.
W ramach NFZ oferowane jest wykonanie protez akrylowych całkowitych oraz częściowych z prostymi zaginanymi klamrami. Protezy częściowe przysługują pacjentom, u których braki obejmują 5-8 lub powyżej 8 zębów w jednym łuku. Protezy całkowite akrylowe są wykonywane u pacjentów z bezzębiem. Świadczenie to przysługuje raz na 5 lat. Należy zaznaczyć, że protezy akrylowe, zarówno częściowe jak i całkowite są rozwiązaniem najgorszym z obecnie oferowanych, ponieważ powodują najszybszy zanik tkanek podłoża protetycznego, w porównaniu z uzupełnieniami takimi jak protezy szkieletowe, czy implanty. Poza tym świadczenie przysługuje dopiero wówczas, gdy brakuje 5 lub więcej zębów w jednym łuku, co nie przewiduje korzystnego rozwiązania dla osób, u których braki zębowe nie są aż tak znaczne. A przecież nawet brak jednego zęba znacząco wpływa na funkcjonowanie narządu żucia, a często również i narządu mowy. NFZ nie refunduje wykonania ani koron protetycznych u osób dorosłych, ani mostów, które są przecież korzystnym rozwiązaniem dla osób z mniejszymi brakami zębowymi. Tymczasem pacjenci tacy nie mają zagwarantowanych odpowiednich bezpłatnych świadczeń, w sytuacji, kiedy można by było zastosować u nich leczenie stałymi uzupełnieniami. Takie świadczenia w ramach protetyki oferowane są natomiast w korzystnych cenach w gabinetach prywatnych, dzięki czemu pacjenci nie są skazani na czekanie na pojawienie się większych braków w uzębieniu, aby mogli być zakwalifikowani do leczenia.
Zabiegi chirurgiczne, takie jak usuwanie zębów jedno- i wielokorzeniowych są wykonywane w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego z NFZ. Natomiast na Fundusz nie przysługuje wykonanie resekcji wierzchołka korzenia, czy też całego korzenia, które są szansą dla niektórych pacjentów na zachowanie zęba w jamie ustnej. W ramach ubezpieczenia oferowane jest usunięcie zęba – nie zawsze jest to dobre rozwiązanie, choć za to najszybsze. Należy pamiętać, że brak zęba w łuku pociąga za sobą zmiany w rozkładzie sił żucia i prowadzi do rozchwiania i przechylenia zębów sąsiednich, oraz zaniku kości wyrostka zębodołowego, o ile nie jest wdrażana protetyka i/lub implantologia.
W ramach periodontologii pacjenci ubezpieczeni mogą liczyć na wykonanie konwencjonalnego kiretażu oraz plastykę wędzidełka. Ponadto refundowana jest stabilizacja rozchwianych zębów przez ligaturę metalową. Także zmiany występujące na błonach śluzowych jamy ustnej są przedmiotem świadczeń gwarantowanych przez NFZ. Niestety bardziej skomplikowane zabiegi z zakresu chorób błon śluzowych i przyzębia nie są realizowane bezpłatnie. Choroby przyzębia nie należą do rzadkich przypadków, a ich wczesna diagnoza i odpowiednio prowadzone leczenie chroni w wielu przypadkach przed wczesną utrata uzębienia. Nowoczesne zabiegi wykorzystujące sterowaną regeneracje tkanek są oferowane jedynie w gabinetach prywatnych.
W związku z oferowanymi na NFZ świadczeniami, do których wykonania są stosowane zazwyczaj materiały oparte o przestarzałe technologie, oraz ze zmianą przepisów, która uniemożliwia lekarzom oferowanie lepszych jakościowo wypełnień za dopłatą, nasuwa się wniosek, że często lepiej jest jednak skorzystać z usług oferowanych przez prywatne gabinety stomatologiczne. Gabinety oferujące usługi prywatne korzystają z nowszych, lepszych technologii, co zapewnia nie tylko wysoką trwałość wypełnień ubytków, ale i ich lepszą estetykę. Zabiegi wymagające znieczulenia w gabinetach prywatnych wykonywane są często nie tylko przy zastosowaniu technik tradycyjnych, ale wykorzystują nowoczesne technologie, które umożliwiają podanie środka znieczulającego w sposób praktycznie bezbolesny. Urządzeniami takimi są chociażby Wand lub SleeperOne, które dzięki sterowaniu mikroprocesorowemu pozwalają na podanie środka pod optymalnym ciśnieniem, w stosunku do oporu tkanek jamy ustnej. Jest to korzystne ze względu na zniesienie ryzyka powstania krwiaka, który może tworzyć się w przypadku tradycyjnej metody, zależnej od operatora. Również stosowane w ramach NFZ środki znieczulające okazują się nie zawsze tak skuteczne, jak te stosowane w prywatnych gabinetach. Ma to związek ze stosowaniem znieczuleń z dodatkiem noradrenaliny zamiast adrenaliny. Wielu pacjentów ma negatywne doświadczenia z leczeniem stomatologicznym właśnie ze względu na pojawianie się bólu w trakcie trwania zabiegu. W placówkach prywatnych dzięki zastosowaniu nowoczesnych środków znieczulających ból w trakcie zabiegu praktycznie nie występuje, lub jego zakres jest mocno ograniczony.
Dla niektórych osób koszty leczenia stomatologicznego są dużym wydatkiem, jednak warto pamiętać o tym, że wiele gabinetów oferuje obecnie korzystne rozłożenie kosztów na raty, często nie oprocentowane lub niskooprocentowane. Poza tym wizyty u stomatologa wymagają także zarezerwowania odpowiedniej ilości czasu. Żyjemy w czasach, w których czas bardzo się liczy, w placówkach NFZ bardzo często musimy czekać w kolejkach, a zaplanowany czas przyjęcia często nie jest adekwatny do realnego. W placówkach prywatnych zazwyczaj przestrzega się umówionego czasu przyjęcia szanując czas pacjenta, opóźnienia jeśli się zdarzają nie są zbyt duże. W przypadku nietrwałych wypełnień prawdopodobieństwo konieczności kolejnej wizyty jest o wiele większe, niż wówczas, gdy stosowane są wypełnienia dobrej jakości. Nieprzewidziane wizyty w celu naprawy wypełnień na NFZ zabierają mnóstwo czasu i dezorganizują wcześniej ustalony plan zajęć. Inwestując środki finansowe w leczenie jamy ustnej inwestujemy we własne zdrowie i dobre samopoczucie. Na wykonane usługi udzielane są także gwarancje, które zapewniają w razie potrzeby bezpłatne naprawy wypełnień czy też prac protetycznych. Pieniądze włożone w leczenie jamy ustnej nie są daremnym wydatkiem, ponieważ gwarantują nam zachowanie zdrowia i pewności siebie. Dobry stan jamy ustnej ogranicza także ryzyko wystąpienia nagłych, nieprzewidzianych i niekorzystnych sytuacji, w których musimy zrezygnować z zaplanowanych wcześniej zadań, z uwagi na ból. Inwestycja w zdrowie jamy ustnej jest kluczem do bardziej udanego i spokojniejszego życia, ponieważ dobrze wyleczone zęby raczej nie sprawiają nieprzyjemnych niespodzianek.

Bibliografia:

http://www.nfz.gov.pl/new/index.php?katnr=3&;dzialnr=12&artnr=2839