Leczenie dotylnych i doprzednich wad zgryzu

Celem leczenia dotylnych wad zgryzu jest doprzednia rozbudowa dolnego łuku zębowego, a w tyłożuchwiu również trwałe wysunięcie żuchwy. Jednocześnie dąży się do hamowania doprzedniego wzrostu szczęki, co umożliwia szybkie zharmonizowanie wzajemnego położenia szczęk. W przypadku doprzednich wad zgryzu leczenie ma hamować doprzedni wzrost żuchwy, równocześnie dąży się do rozbudowy szczęki do przodu oraz na boki.

Leczenie dotylnych wad zgryzu

Przed włączeniem aparatu do leczenia uzębienia mlecznego często konieczne jest oszlifowanie kłów mlecznych, co wpływa na poprawę toru wysuwania żuchwy. W leczeniu wykorzystuje się aktywator Andresena z odpowiednim wysunięciem żuchwy. Praktycznie w każdym przypadku stosuje się łuk wargowy górny umiejscowiony bliżej brzegów dziąsła, jeśli zęby przednie powinno się cofać; gdy należy je przechylać, łuk przebiega blisko brzegów siecznych, stosownie usuwa się spod nich masę akrylową. Zęby przednie dolne i część zębodołową wysuwa się przez podkładanie masy szybko polimeryzującej. Płaszczyzny prowadzące umożliwiają przesunięcia zębów bocznych. W leczeniu wad dotylnych stosuje się usunięcie masy akrylowej spod przednich ścian zębów bocznych dolnych, natomiast spod tylnych – przy zębach bocznych górnych. Płaszczyzny prowadzące powinny być co kilka miesięcy odnawiane masą szybko polimeryzującą, aż uzyska się pierwszą klasę trzonowcową i kłową. Do rozbudowy służą coffiny i śruby.

W leczeniu uzębienia mieszanego i stałego wykorzystuje się różne odmiany aktywatora, w szczególności aparaty Klammta i podstawowy typ aparatu Baltersa. W celu leczenia tyłozgryzów powikłanych stłoczeniem dolnych siekaczy zastosowanie znajduje przede wszystkim aparat Metzeldera. Aparaty elastyczne zaleca się wykorzystywać do leczenia wad dotylnych z zakresu II klasy szkieletowej. W terapii II klasy trzonowcowej z retruzją siekaczy lepsze wyniki można uzyskać, stosując aparaty mechaniczno-czynnościowe (płyty aktywne Schwarza i in.).

W leczeniu tyłozgryzu z wychyleniem zębów siecznych i zwężeniem przedniej szczęki początkowo można zastosować płytę aktywną górną. Terapię można kontynuować z wykorzystaniem aparatu czynnościowego lub aparatów stałych cienkołukowych.

Tyłozgryz rzekomy w uzębieniu mieszanym i wczesnym stałym leczy się podobnie jak inne postaci tyłozgryzu. Terapia po zakończeniu skoku wzrostowego (dojrzewanie) polega zwykle na usunięciu pierwszych lub drugich przedtrzonowców górnych oraz na cofnięciu zębów przednich górnych za pomocą aparatu stałego z wyciągiem karkowym.

W tyłożuchwiu morfologicznym nie ma możliwości poprawy rysów twarzy za pomocą leczenia ortodontycznego. Ale można dążyć do poprawy warunków zgryzowych i zwierania  warg przez usunięcie pierwszych górnych przedtrzonowców oraz cofnięcie sześciu zębów szczęki.

Leczenie doprzednich wad zgryzu

W uzębieniu mlecznym zaleca się uzyskanie wstępnej korekty zgryzu przez szlifowanie, które ułatwi cofanie zębów dolnych. W leczeniu zastosowanie znajduje przede wszystkim aktywator Andresena, w którym żuchwa ustawiona jest w maksymalnym cofnięciu, zaś  brzegi zębów siecznych są oddalone (1–3 mm).

W leczeniu uzębienia mieszanego lub stałego wykorzystuje się również aparaty Klammta, Baltersa i Metzeldera. W przypadku wad doprzednich z płytkim nagryzem siekaczy dobre wyniki kliniczne można uzyskać za pomocą aparatu sprężynowego Karłowskiej typu B.

W terapii wad doprzednich z dodatnim testem cofania i głębszym ujemnym nagryzem pionowym, ale bez stłoczenia zębów, można zastosować równię akrylową z czepcem i procą bródkową. Po kilku tygodniach (gdy uzyska się nagryz zębów przednich górnych na dolne) leczenie kontynuowane jest z wykorzystaniem płyty aktywnej górnej z łukiem zstępującym. (Niewskazane jest przewlekłe stosowanie czepca z procą bródkową w celu hamowania wzrostu żuchwy ze względu na jatrogenny wpływ na stawy skroniowo-żuchwowe.)

Rozpoznanie morfologicznego charakteru wady doprzedniej związane jest z leczeniem przygotowawczym do leczenia chirurgicznego, które ma na celu poszerzenie szczęki tak, by po operacji objęła cofniętą żuchwę. Postępowanie pooperacyjne dąży do poprawy ustawienia zębów przednich z zastosowaniem aparatów czynnych.

W nielicznych przypadkach nadmierny wzrost żuchwy połączony jest z zahamowaniem wzrostu szczęki w związku z ciężkim urazem w dzieciństwie lub niepomyślnym leczeniem operacyjnym (wad rozszczepowych). Wówczas za pomocą aparatów stałych należy kształtować obydwa łuki zębowe (niezależnie). W leczeniu powinno się pamiętać o zachowaniu odpowiednich proporcji – w taki sposób, by (po chirurgicznym wysunięciu szczęki i cofnięciu żuchwy) możliwe było uzyskanie właściwej okluzji.