Fotel dentystyczny i podstawowe wyposażenie gabinetu

Nawet najlepsze umiejętności najlepszego lekarza stomatologa na nic się nie zdadzą, jeśli nie dysponuje on gabinetem wyposażonym w choćby podstawowy sprzęt. Pacjenta trzeba przede wszystkim wygodnie posadzić (lub położyć) na fotelu. Niezbędne są także narzędzia i materiały do diagnozowania i leczenia.

Wyposażenie i organizacja poradni uzależniona jest od rodzaju jej działalności uwzględniając przy tym wymogi ergonomii, zasady BHP i względy estetyczne.

Całość wyposażenia można podzielić na podstawowe, specjalistyczne i pomocnicze.

Dmuchawka wodno-powietrzna to urządzenie dostarczające wodę, sprężone powietrze i ich mieszaninę do pola operacyjnego. Może być nazywana strzykawką trójfunkcyjną. Udoskonaloną wersją jest strzykawka sześciofunkcyjna, podgrzewająca wodę i powietrze. Dmuchawka może też posiadać źródło światła, co stanowi duże udogodnienie dla lekarza.

Ssak usuwa wodę, ślinę i resztki materiałów z pola operacyjnego. Może służyć także do odciągania tkanek. Jest niezastąpiony przy zabiegach wymagających intensywnego chłodzenia wodą. Operowany przez wyszkoloną asystę stanowi ogromną pomoc dla stomatologa.

Ślinociąg składa się z przewodów wyprowadzających i wymiennej plastikowej końcówki. Można go dogiąć haczykowato tak, że spoczywa w najgłębszym miejscu jamy ustnej. Służy do odciągania wody i śliny, ale nie jest tak wydajny jak ssak.

Ze względu na przeznaczenie narzędzia stomatologiczne dzielimy na:
–    diagnostyczne,
–    do opracowania twardych tkanek zęba,
–    do odtwarzania brakujących ścian zęba,
–    do izolowania zębów od śliny oraz osuszania pola operacyjnego,
–    do zarabiania materiałów do wypełnień,
–    do wypełniania ubytków,
–    do opracowywania wypełnień.

Oto, bez czego dentysta nie zaczyna pracy, czyli podstawowy zestaw diagnostyczny:
Lusterko dentystyczne służy do oglądania tego, co niewidoczne w widzeniu bezpośrednim. Jak większość narzędzi ręcznych jest zbudowane z trzonka i części pracującej, którą w tym przypadku jest lusterko płaskie lub powiększające. W obu przypadkach powstający obraz jest odwrócony. Używa się go także do kierowania snopa światła na powierzchnię zęba lub odciągania tkanek miękkich.

Zgłębnik stomatologiczny (sonda) – zbudowany z trzonu i ostrej końcówki. Używany jest do badania powierzchni zęba, powierzchni wypełnienia oraz badania twardości zębiny. Nie należy usuwać nim wypełnień czasowych. Odchodzi się również od użycia tego narzędzia w celu diagnozowania próchnicy ze względu na ryzyko uszkodzenia szkliwa. Zgłębnik z kulistym końcem i zaznaczoną skalą służy do pomiaru głębokości kieszonek. Trzonem zgłębnika, podobnie jak lusterka, opukuje się ząb w celu sprawdzenia stanu ozębnej.

Szczypczyki dentystyczne (pęsety) do przenoszenia wałków ligniny, tamponów, wacików itp. Dzięki poprzecznym rowkom można nimi uchwycić drobne instrumenty, na przykład: miazgociągi, wiertła, igły czy ćwieki.  Składają się z dwóch ramion sprężyście połączonych, zakończonych dziobami.

Czasem jako element podstawowego zestawu traktuje się również nakładacz. Jest to urządzenie najczęściej dwustronne; na obu końcach rękojeści znajdują się małe łopatki, ustawione pod różnymi kątami w stosunku do uchwytu. Są również instrumenty mające z jednej strony łopatkę, a z drugiej – kulkę upychadła. Służą do wprowadzania materiału wypełniającego do ubytku. Można nimi także kształtować wypełnienia bądź usuwać nadmiar materiału.

W każdym gabinecie spotkać można również lampę do polimeryzacji materiałów światłoutwardzalnych. Lampy mogą być halogenowe, plazmowe lub diodowe.

Na koniec coś dla dociekliwych pacjentów, co spędza sen z powiek studentom stomatologii i świeżo upieczonym lekarzom. Dobry unit stomatologiczny to zakup w cenie samochodu. Całkowity koszt trudno oszacować, gdyż cena zależy od konfiguracji urządzenia i wyposażenia dodatkowego, ale na polskim rynku waha się od 15 tys. do ponad 100 tys. zł.

Bibliografia:
1)    „Zarys kariologii” prof. dr hab. med. D. Piątkowska
2)    „Podręcznik dla asystentek i higienistek stomatologicznych” Z. Jańczuk