Fizjoterapia w stomatologii

Fizjoterapia w stomatologii to szybko rozwijająca się dziedzina medycyny, w której metody stosowane w gabinetach terapeutów, wykorzystywane powszechnie w leczeniu niedomagań układu ruchu, znajdują zastosowanie również w łagodzeniu lub likwidowaniu objawów dysfunkcji związanych z układem stomatognatycznym.

Organizm ludzki to złożona struktura, w której wszystkie elementy oddziałują ze sobą. Dlatego nie zawsze szum w uszach świadczy o kłopotach ze słuchem, a ból głowy o problemie, którego źródło tkwi w samej głowie. W obu przytoczonych przykładach przyczyna bólu może znajdować się w jamie ustnej, w stawach skroniowo-żuchwowych, w kręgosłupie szyjnym, a nawet mieć podłoże psychiczne. I odwrotnie: problemy z otwieraniem ust czy kłopoty z prawidłowym zwarciem szczęki górnej i dolnej mogą wynikać z napięć i naprężeń w układzie szkieletowo-mięśniowym – niekoniecznie zlokalizowanych w odcinku głowy lub szyjnym. Spostrzegawczy stomatolog, konsultując pacjenta, który zgłasza się na wizytę z powodu problemów z gryzieniem czy bólu i trzasków w stawach skroniowo-żuchwowych, które pojawiają się podczas ziewania, może (a wręcz powinien) – poza przeprowadzeniem leczenia dentystycznego lub równolegle do niego – wskazać pacjentowi potencjalne korzyści, jakie przynosi fizjoterapia.

Stomatologia coraz częściej wspomaga leczenie nieinwazyjnymi metodami fizycznymi, dzięki którym w naturalny sposób poprawia się funkcjonalność układu stomatognatycznego i aktywują procesy naprawcze w tkankach. Zastosowanie fizjoterapii w stomatologii przynosi szczególnie dużo korzyści, gdy terapia wymaga współdziałania specjalistów z wielu dziedzin medycyny.

Kiedy do fizjoterapeuty?

Z profitów uzyskiwanych dzięki metodom fizjoterapeutycznym mogą korzystać nie tylko pacjenci, ale także sami dentyści. Oni również, z racji wykonywanego zawodu, dość często borykają się z przesileniem czy nadwyrężeniem pewnych struktur stawowo-mięśniowo-kostnych np. w obrębie kręgosłupa czy z powodu nadmiernie silnego zaciskania szczęk z powodu stresu w pracy. Wskazaniami do wizyty u specjalisty zajmującego się fizjoterapią stomatologiczną są:

• świeże lub dawne urazy w obrębie twarzoczaszki, zlokalizowane w obrębie układu stomatognatycznego;
• problemy ze zwarciem szczęk;
• trzaski, ból i przeskakiwania w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego;
• problemy z ruchomością żuchwy;
• napięcie mięśniowe w obrębie twarzy;
• bóle skroni i mięśni żwaczy;
• szczękościsk;
• bóle i problemy z żuciem związane w leczeniem ortodontycznym i protetycznym;
• rany pozabiegowe i poekstrakcyjne;
• praca w wymuszonej pozycji ciała i ból pojawiające się w trakcie wykonywania określonych czynności.

Zanim dentysta zaproponuje pacjentowi wizytę u fizjoterapeuty, przeprowadzi wywiad medyczny. Podczas rozmowy mogą paść pytania dotyczące wykonywanej pracy, nawyków, o lewo- lub praworęczność, podejmowanie aktywności sportowej, przebyte urazy w obrębie kręgosłupa (głównie szyjnego), przebyte lub aktualnie aktywnie choroby przewlekłe, zakaźne, psychiczne.

Fizjoterapia stomatologiczna – stosowane techniki i metody

Fizjoterapia znajduje zastosowanie we wszystkich dziedzinach stomatologii. Może być podstawową metodą terapeutyczną lub też stanowić jedynie uzupełnienie innych zabiegów dentystycznych. Czerpie z niej stomatologia zachowawcza z endodoncją, protetyka, implantologia, a także ortodoncja i chirurgia szczękowo-twarzowa.

Do poprawy kondycji układu stomatognatycznego stosowane są:

• Laseroterapia – ze względu na silnie kojący wpływ na tkanki jamy ustnej i inne znajdujące się struktury w obrębie głowy, a powiązane funkcjonalnie z jamą ustną, to idealne rozwiązanie na likwidację stanów zapalnych toczących się w zębach, na błonie śluzowej jamy ustnej, na języku, w przyzębiu, a także w zatokach obocznych nosa. Lasery działają przeciwbólowo, przeciwzapalnie. Nadają się także do stosowania w plastyce wędzidełka i likwidacji neuralgii nerwu twarzowego.
• Krioterapia – zdecydowanie zmniejsza ból i obrzęk; tkanki stymulowane uczuciem zimna, stają się bardziej aktywne i szybciej się regenerują.
• Elektroterapia – stosuje się tu prądy o niskiej lub średniej częstotliwości. Jest to metoda pomocna w likwidacji lub zmniejszeniu ostrego bólu związanego z zapaleniem miazgi, bólu pooperacyjnego po usunięciu zęba, dolegliwości bólowych i dyskomfortu w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego, w leczeniu szczękościsku.
• Kinezyterapia, czyli gimnastyka czynna, polegająca m.in. na wykonywaniu ćwiczeń izometrycznych, z oporem oraz przeprowadzana poizometrycznego rozluźnienia mięśni twarzy (technika polega na cyklicznym napinaniu i rozluźnianiu mięśni). Zalecana np. przy bruksizmie czy naprężeniach w obrębie twarzy.
• Terapia światłem, w tym naświetlania lampą sollux, która emituje działające przeciwbólowo światło niebieskie i przeciwzapalne światło podczerwone. Naświetlania aktywują procesy regeneracyjne, dlatego są zalecane po operacjach stomatologicznych i zabiegach interwencyjnych.
• Terapia manualna – polega na ręcznym badaniu i leczeniu napięć mięśniowych i naprężeń między tkankami. Badanie palpacyjne umożliwia precyzyjne określenie punktów, które są źródłem niepokoju, bólu czy fizycznego dyskomfortu, a odpowiednie ruchy dłońmi likwidują stres, napięcia i ból.
• Kinesiotaping – polega na naklejeniu specjalnych plastrów terapeutycznych, dzięki którym naciągają się określone mięśnie i ścięgna. Powoduje to załagodzenie bólu, wymusza prawidłową postawę i wspomaga leczenie problemów z kręgosłupem szyjnym, zapobiega i leczy bóle zębów i wady postawy oraz nawyki o niszczącym wpływie na zdrowie tkanek jamy ustnej.
• Magnetoterapia – zalecana w przypadku chorób przyzębia, do stosowania po ciężkich zabiegach chirurgicznych przeprowadzonych na tkankach jamy ustnej.

Możliwości zastosowania fizjoterapii w stomatologii jest bardzo dużo. Warunkiem koniecznym jest jednak dobra wola dentysty i jego skuteczne wyedukowanie w tej kwestii. Wtedy specjalista potrafi dostrzec w pacjencie całokształt, czyli człowieka potrzebującego  pomocy w radzeniu sobie z określoną dysfunkcją mającą źródło w tkankach jamy ustnej. Potrafi też przekazać wiele cennych informacji praktycznych i nakłonić pacjenta do podjęcia trudu wyzwania w postaci leczenia się.

Źródło: „SE”