Donosowa szczepionka przeciw zapaleniu przyzębia

Bakteria Porphyromonas gingivalis uznawana jest za głównego wroga zdrowia przyzębia. Trwają prace nad donosową szczepionką uodparniającą organizm na ten drobnoustrój. Czynnika immunizacyjnego dostarczałby sam patogenny szczep.

Składniki, które pobudzałyby układ odpornościowy do ochrony przed zakażeniem tkanek przyzębia bakteriami P. gingivalis, pozyskiwane byłyby z pęcherzyków błonowych. To maleńkie kuliste nanociała, które uwalniane są do środowiska zewnętrznego przez te drobnoustroje w różnych fazach ich cyklu życiowego. W naturze służą one bakteriom do komunikowania się z innymi organizmami i wywoływania u nich określonych reakcji, ponieważ we wnętrzu tych struktur znajdują się antygeny, immunomodulanty czy czynniki ułatwiające zakażanie organizmów (czynniki wirulencji). Ponieważ jednocześnie nanociała są strukturami o udowodnionej wysokiej stabilności strukturalnej, od pewnego czasu próbuje się je wykorzystać jako nośniki m.in. w immunoprofilaktyce.

Szczepionka przeciw Porphyromonas gingivalis

– profilaktyka chorób przyzębia

Prace nad donosową szczepionką z bakteryjnych nanociał przeciw P. gingivalis prowadzone są przez naukowców z japońskiego Narodowego Instytutu Chorób Zakaźnych oraz Uniwersytetu Niigata. Badacze skupili się na tych bakteriach, ponieważ odpowiadają one w dużej mierze za rozwój chorób przyzębia o charakterze zapalnym, które – jeśli nie są leczone – mogą doprowadzić do paradontozy i utraty nawet zdrowych, niezniszczonych próchnicą zębów. Skuteczność chorobotwórcza P. gingivalis wynika z kilku unikalnych właściwości tej bakterii – szczegółowo opisujemy to zagadnienie tutaj.

Statystyki potwierdzają, że choroby przyzębia to ogromny problem społeczny – tylko w Polsce aż 98% osób boryka się z tymi schorzeniami. Choroby te – wraz z próchnicą – są największym zagrożeniem zdrowotnym jamy ustnej skutkującym nawet bezzębnością. Z tego powodu szczepionka wykorzystująca podane w niewielkich stężeniach nanociała wytwarzane przez P. gingivalis może stać się prostym i łatwym w aplikacji sposobem profilaktyki chorób przyzębia.

Kiedy szczepionka donosowa dla człowieka?

Szczepienie donosowe

Na razie trwają prace na modelu mysim, ale jeśli próby będą przynosić zadowalające wyniki, donosowa immunizacja skierowana przeciw najważniejszemu wrogowi zdrowia dziąseł i przyzębia może już niebawem być dostępna także dla człowieka.

Oczywiście, szczepionka przeciw P. gingivais nie zwolni nikogo z dbania o higienę jamy ustnej i regularnego usuwania nalotu z zębów, ponieważ za choroby przyzębia i skuteczne niszczenie aparatu zawieszeniowego zęba odpowiedzialne są także inne bakterie.

Źródło: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32815136/#affiliation-1