Jak samodzielne radzić sobie ze strachem przed dentystą i lękiem przed bólem? Najlepsze sposoby

Większość tych, którzy unikają leczenia zębów, robi tak, ponieważ boi się dentysty, zabiegów lub bólu. Ten lęk powstaje na bazie własnych doświadczeń i wspomnień (przywoływanych z pamięci wtedy, kiedy rozsądek nakazuje podjąć leczenie zębów) oraz w oparciu o zasłyszane opowieści innych. Strach przed dentystą rodzi się zatem w umyśle – dlatego można, i trzeba, uporać się z nim samodzielnie. Jeśli nie podejmie się działań w kierunku poskromienia obawy przed leczeniem zębów, początkowo niewielki lęk może przerodzić się w monstrualnych rozmiarów fobię, która będzie skutecznie blokować działania wynikające z logicznego myślenia o konieczności zadbania o zdrowie jamy ustnej, i którą – często nieświadomie – przekazuje się swoim dzieciom.

Dentofobia jest już trudniejszym przeciwnikiem do pokonania niż zwykły strach, lecz i ją można poskromić – samodzielnie lub przy niewielkiej pomocy ze strony innych. Pomoc ta przyda się choćby po to, aby mieć w sobie budującą świadomość, że jest ktoś, kto rozumie problem strachu przed dentystą i wspiera w pokonywaniu uprzedzeń przed leczeniem zębów. Jeśli o swoim lęku przed zabiegami i przed bólem porozmawia się z kimś kompetentnym, na przykład ze stomatologiem (szczególnie wtedy, gdy latami nie odwiedzało się gabinetu), szybko okaże się, że dotychczasowe obawy należy zlikwidować. Stomatologia obecnie dysponuje nowoczesnymi metodami uśmierzania bólu i bezbolesnego aplikowania znieczulenia, a budzące dawniej grozę borowanie, dziś nie powoduje takiego dyskomfortu, ponieważ dentysta używa szybkoobrotowych, cichych i precyzyjnych narzędzi.

Oto najlepsze sposoby, jak samodzielnie pokonać strach przed dentystą:

• Uświadom sobie swój lęk i poznaj go – to pierwszy krok w kierunku pokonania irracjonalnej przeszkody, która tkwi tylko w twoim umyśle. Odkryj, czego tak naprawdę się boisz i dlaczego: samego dentysty, zapachu i widoku gabinetu stomatologicznego, dźwięków towarzyszących borowaniu, bólu podczas zabiegu, a może stresuje cię brak kontroli nad tym, co w twojej jamie ustnej robi dentysta?
• Jeśli już wiesz, co wywołuje lęk, usuń jego przyczynę: jeżeli twoją niechęć budzi stomatolog, poszukaj takiego, który wzbudzi twoje zaufanie; kiedy nie podoba ci się konkretny gabinet, poszukaj miejsca bardziej przyjaznego. Gdy strach budzą odgłosy narzędzi i widok sprzętu stomatologicznego, odetnij się od tego, oglądając filmy wyświetlane na monitorze w gabinecie albo słuchając muzyki (możesz korzystać ze sprzętu znajdującego się w gabinecie lub przynieść swój odtwarzacz ze słuchawkami).
• Koniecznie przestaw tok myślenia na inny: zamiast zamartwiać się tym, co będzie się działo podczas zabiegu, myśl o tym, że wizyta u dentysty do zdrowa konieczność, dzięki której twój uśmiech będzie znów piękny i kompletny. Uświadom sobie, że obecnie leczenie zębów może być praktycznie bezbolesne: nie tylko z uwagi na doskonałe techniki podawania znieczulenia, ale także poprzez zastosowanie nowoczesnego sprzętu, dzięki któremu minimalizuje się nie tylko ból, ale również dyskomfort odczuwany podczas zabiegu. Myśl pozytywnie także wtedy, kiedy siedzisz już na fotelu: możesz wspominać przyjemne wydarzenia, wykonywać w pamięci skomplikowane obliczenia lub skupiać się na słowach ulubionej piosenki – najważniejsze, aby odwrócić własną uwagę od samego leczenia.
• Stosuj techniki relaksacyjne i autosugestię. Kiedy zapanujesz nad swoim oddechem i nad  myślami, poczujesz psychiczną ulgę i zyskasz władzę nad emocjami (strach przed dentystą jest jedną z nich). Jeśli planujesz wizytę u dentysty, możesz z wyprzedzeniem trenować uzyskiwanie stanu zrelaksowania. Podczas leczenia zębów taka umiejętność będzie jak znalazł.
• Unikaj rozmów z innymi o stresujących sytuacjach u dentysty. Nie słuchaj, kiedy ktoś przywołuje własne wspomnienia o bolesnym borowaniu; jeśli zaś siedząc w poczekalni, przez drzwi gabinetu stomatologicznego usłyszysz płacz czy krzyki dziecka, w ramach przeciwwagi przywołaj własne, jak najprzyjemniejsze wspomnienia, dalekie od atmosfery gabinetu stomatologicznego, np. z wakacji.
• Porozmawiaj o swoich lękach z kimś, komu ufasz lub z dentystą – bo bać się zabiegu to żaden wstyd (w przeciwieństwie demonstrowania ludziom zepsutych zębów). Możesz poprosić, aby bliska osoba towarzyszyła ci podczas zabiegu, natomiast ze stomatologiem możesz opracować indywidualny tok działania na wypadek, gdyby podczas wizyty ogarnął cię strach. Świadomość, że o twoich obawach przed leczeniem zębów wie osoba, która będzie przeprowadzać zabieg, będąca jednocześnie chętną do pomocy w poskramianiu lęku, doda ci wiary w siebie. Nie będziesz się czuć osamotniony na fotelu, kiedy stomatolog będzie przeprowadzał leczenie.
• Odzyskaj kontrolę nad sytuacją – poproś stomatologa o wyjaśnienie, co i w jakiej kolejności będzie robił. Możesz się umówić z dentystą, że kiedy dasz umówiony znak, przerwie na chwilę wykonywane czynności, abyś mógł złapać równowagę emocjonalną. (Technika umówionego sygnału sprawdza się szczególnie dobrze w przypadku dzieci.)
• Poproś o pomoc, kiedy czujesz, że nie dasz rady pokonać strachu przed leczeniem zębów bez wsparcia. Dentysta może zastosować znieczulenie lub gaz rozweselający – używane obecnie metody likwidacji bólu są bardzo skuteczne, a dzięki sedacji poczujesz się całkowicie rozluźniony.
• Nagradzaj siebie i nie szczędź sobie pochwał – nawet za małe osiągnięcia: spraw sobie przyjemność zakupami, umów się z przyjaciółmi, idź na spacer po zabiegu. To nic, że po wizycie u dentysty odczuwasz jeszcze obawę przed kolejnym leczeniem. Skoro raz udało ci się przetrwać zabieg stomatologiczny, podczas każdej kolejnej wizyty będzie łatwiej, a każdy wyleczony ząb to krok w kierunku realizacji marzenia o posiadaniu olśniewającego uśmiechu.