Laserowe podcięcie i modelowanie wędzidełka

Jakiś czas temu media informowały o chłopcu, którego rodzice byli przekonani, że jest niemową. Tymczasem wystarczyło podciąć wędzidełko podjęzykowe, aby dziecko mówić zaczęło. Ten autentyczny przykład pokazuje, jak ogromną rolę pełnią niepozorne i mało w sumie znane struktury jamy ustnej – wędzidełka. Oraz ile korzyści może przynieść prawidłowo przeprowadzony, prosty zabieg. Szczególnie, jeśli podcięcie wędzidełka wykonane jest laserowo.

Zastosowanie lasera do podcięcia wędzidełka przynosi wiele korzyści w porównaniu do zabiegu tradycyjnego przeprowadzanego skalpelem lub chirurgicznymi nożyczkami, ponieważ:

• rana jest mniejsza i nie krwawi – wiązka laserowa działa niczym super cienki i ostry skalpel, gdyż skupia dużą energię w małej średnicy; ponadto dochodzi do błyskawicznej koagulacji białek w miejscu działania wysokoenergetycznej wiązki, co skutkuje natychmiastowym zamknięciem naczyń krwionośnych i zapobiega krwawieniom;
• miejsce cięcia jest natychmiastowo dezynfekowane (wynika to z właściwości wiązki laserowej) – dzięki temu rana jest sterylna i nie ma ryzyka przeniesienia zakażenia mikrobiologicznego poprzez narzędzia chirurgiczne;
• zabieg trwa krótko, nie powoduje dyskomfortu i przynosi doskonałe efekty medyczne oraz estetyczne;
• zabieg nie wymaga zakładania szwów, a zniszczenie włókien białkowych w miejscu podcięcia pobudza procesy regeneracyjne w tkance – zaktywowane fibroblasty wytwarzają sprawnie włókna kolagenowe i elastynowe, co sprzyja gojeniu się rany.

Podcięcie wędzidełka – kiedy należy wykonać zabieg?

Wędzidełka to niewielkie elastyczne płaty lub blaszki tkanki łącznej. W jamie ustnej mamy ich kilka: są wędzidełka podwargowe górne i dolne, podjęzykowe oraz policzkowe. Zadaniem każdego wędzidełka jest łączenie dwóch elementów ze sobą. Każde też pełni rolę swoistego ogranicznika ruchomości elementów, które łączy.

• Wędzidełka wargowe, szczególnie wargi górnej, są nieodzowne do prawidłowej artykulacji głosek. Dzięki prawidłowo przyczepionemu wędzidełku wargi górnej siekacze w łuku są ustawione tak, że zachowane są pomiędzy nimi równomierne i niezbyt duże przestrzenie. Przerost wędzidełka górnego lub jego za niski przyczep do tkanek dziąsła skutkują natomiast powstaniem diastemy, która może być przyczyną wad wymowy, w tym – seplenienia.
• Wędzidełko językowe (zwane inaczej podjęzykowym, ponieważ znajduje się na spodniej stronie tego narządu) z uwagi na fakt, że ma duży wpływ na sprawność ruchową języka, nie tylko warunkuje prawidłową artykulację głosek, ale może być wręcz czynnikiem decydującym o rozwoju umiejętności mowy, o czym świadczy przytoczony na początku tego tekstu przykład rzekomo niemego chłopca. Wędzidełko podjęzykowe ma ponadto zasadniczy wpływ na prawidłowe wykorzystanie języka podczas czynności ssania – co ma ogromne znaczenie w okresie niemowlęcym, kiedy dziecko jest żywione drogą naturalną mlekiem matki. Szacuje się, że nawet prawie połowa niemowląt ze zbyt krótkim wędzidełkiem może mieć z tego powodu problemy ze ssaniem piersi, natomiast matki tych dzieci mogą cierpieć na bóle i urazy brodawek sutkowych, które powstają podczas karmienia[1].

Zabieg podcięcia wędzidełka należy przeprowadzić zatem, kiedy:

• pojawiają się kłopoty z wymową, ssaniem lub ruchomością języka – lekarz przecina wtedy wędzidełko podjęzykowe;
• przy przeroście wędzidełka wargowego lub przy jego zbyt niskim czy wysokim osadzeniu dochodzi do niekorzystnych zmian w tkankach sąsiadujących z miejscem przyczepu – przykładami są wspomniana wyżej diastema w szczęce górnej, wady wymowy czy niemożność mówienia, ale też recesja (cofanie się) dziąseł, do której może dojść, kiedy zbyt krótkie lub nieprawidłowo osadzone wędzidełko „ciągnie” silnie tkanki dziąsłowe w kierunku do wargi, co może doprowadzić do odsłonięcia wrażliwych szyjek zębowych;
• nieprawidłowo wykształcone lub umocowane wędzidełko utrudnia lub uniemożliwia przeprowadzenie leczenia ortodontycznego czy protetycznego z wykorzystaniem uzupełnień ruchomych czy stałych, albo też jest przyczyną stanów zapalnych w obrębie dziąseł;
• z powodu zbyt wysoko przyczepionego wędzidełka wargi górnej pojawia się defekt kosmetyczny tzw. gummy smile, czyli uśmiech, w czasie którego usta unoszą się wysoko, ukazując zbyt wiele tkanki dziąsłowej.

Jak przebiega laserowe podcięcie wędzidełka?

Zabieg przeprowadzony może być przez wykwalifikowanego i przeszkolonego w obsłudze lasera stomatologa czy chirurga. Do zabiegu laserowego pacjent jest przygotowywany tak, jak do podcięcia wędzidełka metodą tradycyjną. Procedura obejmuje:

• wywiad, czyli rozmowę lekarza z pacjentem, oględziny jamy ustnej i diagnostykę obrazową – w oparciu o uzyskane informacje lekarz nakreśla plan i zasięg zabiegu;
• podanie znieczulenia miejscowego;
• przygotowanie lasera – dentysta nakłada jednorazową końcówkę, poprzez którą wydostawać się będzie cienka ale wysokoenergetyczna wiązka, oraz programuje urządzenie pod parametry zabiegu;
• zaopatrzenie pacjenta w okulary chroniące wzrok przed światłem lasera (okulary ochronne zakładają też dentysta i asysta);
• laserowe cięcie i modelowanie wędzidełka.

Zalecenia po laserowym podcięciu wędzidełka

• Porządna porcja lodów – dzięki temu zmniejszy się ryzyko wystąpienia opuchlizny tkanek. Po degustacji należy przepłukać jamę ustną chłodną, niegazowaną wodą – w ten sposób dodatkowo chroni się tkanki przed wystąpieniem opuchlizny, a zęby zabezpiecza przed rozwojem próchnicy z powodu cukrów zawartych w lodach.
• Codzienna, systematyczna i dokładna higiena jamy ustnej zgodnie z zaleceniem stomatologa.
• Systematyczne wykonywanie ćwiczeń struktur jamy ustnej zaleconych przez lekarza wykonującego zabieg.

[1]Geddes D, Langton D, Gollow I i wsp. Frenulotomy for Breastfeeding Infants with Ankyloglossia: Effect on Milk Removal and Sucking Mechanism as Imaged by Ultrasound.Pediatrics 2008:122-194.

Pytania quizowe do artykułu: