Gdyby zapytać przeciętnego Kowalskiego, na czym opiera się higiena jamy ustnej, odpowiedziałby że na systematycznym używaniu szczoteczki i pasty do zębów, dopasowanych do indywidualnych potrzeb, i na stosowaniu płynów do płukania. Mniej osób wspomniałoby najprawdopodobniej o nitkowaniu, a jeszcze mniej wskazałoby na irygatory, flossery, wykałaczki dentystyczne i inne produkty. Tymczasem znajomość asortymentu akcesoriów, które wspomagają higienę jamy ustnej, to przydatna umiejętność, bo dzięki temu można kompleksowo zadbać o zęby (własne i protezy), ułatwić sobie oczyszczanie miejsc trudno dostępnych i dodatkowo zabezpieczyć twarde i miękkie tkanki przed inwazją drobnoustrojów patogennych.

Dobór właściwego produktu z listy akcesoriów wspomagających higienę może być skomplikowany, ponieważ oferta jest urozmaicona. Przygotowaliśmy praktyczny poradnik, który to ułatwi.

JAKIE AKCESORIA WSPOMAGAJĄCE HIGIENĘ JAMY USTNEJ SĄ DOSTĘPNE NA RYNKU?

Wyróżniamy tu kilka kategorii:

• Nici dentystyczne – idealne do oczyszczania przestrzeni międzyzębowych i bocznych powierzchni zębów, czyli tych zakamarków, z których najczęściej nie da się usunąć nalotu szczoteczką. Pierwsze nici dentystyczne były wykonywane z bawełny, potem z jedwabiu, a obecnie do ich produkcji wykorzystuje się nylon i politetrafluoroetylen (PTFE), znany szerzej jako teflon (Miradent Mirafloss Tape PTFE – niewoskowana taśma dentystyczna powlekana teflonem).
• Irygatory dentystyczne – doczyszczają trudno dostępne miejsca i przestrzenie międzyzębowe oraz poprawiają krążenie w dziąsłach i wzmacniają je dzięki strumieniowi wody o odpowiednio wysokim ciśnieniu lub dzięki strumieniowi wody i powietrza (Philips Sonicare AirFloss). Polecane są osobom noszącym protezy, aparaty ortodontyczne, chorujące na zapalenia przyzębia oraz ze stłoczonymi zębami.

W irygacji można wykorzystywać samą wodę lub też płukankę do jamy ustnej, którą wlewa        się do pojemnika (Visiomed WaterJet 2000).

• Flossery – to niewielkie elektryczne urządzenia do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych, które mogą zastąpić nitkę dentystyczną. Trzyma się je w dłoni, ustawiając pod odpowiednim kątem do dziąseł, i wsuwa końcówkę w przestrzeń międzyzębową. Zamocowana na końcówce elastyczna żyłka/nitka po uruchomieniu urządzenia zaczyna się poruszać i skutecznie usuwa zanieczyszczenia ze szczelin. Flossery są tak samo skuteczne, jak nitka, ale bezpieczniejsze dla dziąseł. Polecane są również do utrzymania bieli szkliwa w szczelinach międzyzębowych (Waterpik FL-220).
• Wykałaczki dentystyczne – świetnie sprawdzają się w oczyszczaniu przestrzeni międzyzębowych lub obszarów między zębem a dziąsłem z zalegających, zaklinowanych lub wciśniętych częściowo pod dziąsło większych resztek pokarmowych. Od wykałaczek tradycyjnych różnią się jakością wykonania i bezpieczeństwem stosowania. Mogą być wytwarzane z drewna lub plastiku twardego albo elastycznego.
• Niciowykałaczki (zwane też flosserami ręcznymi) – to niewielkie plastikowe akcesoria z rączką i z rozpiętą pomiędzy dwoma ramionami nicią dentystyczną. Bezpiecznie i skutecznie czyszczą przestrzenie międzyzębowe. Niciowykałaczkę można złapać na kilka sposobów i ustawić w stosunku do czyszczonej powierzchni pod różnym kątem, co umożliwia skuteczne oczyszczenie danego obszaru. Używa się ich podobnie jak nici dentystycznych, prowadząc element czyszczący w górę i w dół. Przybory te mogą mieć kształt litery F lub Y. Pakowane są po kilkadziesiąt sztuk (Active Dental Flossers).
• Skrobaczki i szczoteczki do języka – przypominają zwykłą szczoteczkę do zębów, ale mają główkę zaopatrzoną albo w skrobaczkę (TePe – skrobaczka dla świeżego oddechu), albo w dwustronny element szczotkująco-skrobiący (GUM Butler Tongue Cleaner 760). Uwaga: akcesoriów tych można używać w połączeniu z tradycyjnymi szczoteczkami do wzmocnienia efektu czyszczącego, ale nigdy zamiast szczoteczki do zębów!
• Gumki do zębów – to osadzone na cienkiej rękojeści elementy z elastycznego, miękkiego tworzywa, którymi pociera się po szkliwie, usuwając w ten sposób nalot i powierzchniowe przebarwienia (Wisdom Tooth Stain Eraiser – gumka do przebarwień nazębnych).
• Stymulatory do masażu dziąseł – to manualne przybory zaopatrzone w miękką, stożkowatą końcówkę z kauczukowej gumy, osadzone na cienkiej i wyprofilowanej rękojeści. Używa się ich do masażu dziąseł i delikatnego odchylania ich brzegów w celu doprowadzenia tlenu pod tkankę. Stosowanie stymulatora poprawia krążenie w przyzębiu, likwiduje wrażliwe na tlen bakterie beztlenowe i wspomaga leczenie zapalenia dziąseł we wczesnych stadiach (GUM Butler Stimulator #600).
• Lusterka dentystyczne – mogą być płaskie lub powiększające; służą do obserwacji tkanek jamy ustnej, wspomagają wykrywanie zmian próchniczych oraz miejsc niedoczyszczonych. Bardzo dobrze sprawdzają się w kontroli skuteczności szczotkowania po użyciu tabletek wybarwiających płytkę nazębną, dlatego stanowią idealne narzędzie wspomagające dla rodziców dzieci uczących się samodzielnego szczotkowania lub dla opiekunów osób o ograniczonej sprawności manualnej (Miradent Mundspiegel).
• Gumy do żucia – stanowią idealne rozwiązanie, kiedy po posiłku lub przekąsce nie ma możliwości umycia zębów. Poza gumami dostępnymi w każdym sklepie, istnieją również produkty specjalistyczne. Wszystkie gumy profilaktyczne nie zawierają cukru, a słodki smak zawdzięczają zastosowaniu słodzików (np. ksylitol w miętowej gumie Miradent).
• Akcesoria pomocnicze i uzupełniające – mieszczą się tu:
  • Pętelki do nawlekania nici dentystycznych – polecane osobom, które mają trudności ze stosowaniem samej nitki, mającym bardzo wąskie przestrzenie międzyzębowe lub stłoczone zęby oraz użytkownikom aparatów ortodontycznych i mostów. To plastikowe elementy, w które nawleka się nić i przeciąga się je przez szczelinę międzyzębową albo przez przestrzeń między zamkiem aparatu lub mocowaniem mostu dentystycznego.
  • Uchwyty do nici dentystycznych – w plastikowym uchwycie z dwoma ramionami rozpina się kawałek nici dentystycznej i czyści zęby. Działają identycznie jak fabryczne niciowykałaczki (GUM Butler FlossMate).

Zapewnienie higieny jamy ustnej zależy od troski o czystość uzupełnień i aparatów             ortodontycznych, a tę zapewnią im:

• Tabletki do czyszczenia wyjmowanych protez lub ruchomych aparatów ortodontycznych (Corega Tabs).
• Pudełka do higienicznego przechowywania i transportu aparatów i protez – mogą być jedno- lub wieloczęściowe, a nawet z sitkiem dla wygodnego odsączania po wyjęciu aparatu lub protezy z płynu czyszczącego (Wellsamed Wellsabox).

  Więcej

Według statystyk 7 na 10 osób w naszym kraju choruje na parodontozę, czyli skutek nie usuwania kamienia. Często nasze domowe zabiegi takie jak szczotkowanie zębów, płukanie płynem do jamy ustnej czy używanie nici dentystycznej nie są w stanie poradzić sobie z tym problemem. Jeżeli chcemy mieć czyste zęby, uniknąć borowania, leczenia kanałowego i innych mało przyjemnych zabiegów dentystycznych należy regularnie usuwać kamień nazębny. 

Zabieg czyszczenia z kamienia ma za zadanie ustrzec nasze zęby przed rozwojem próchnicy i zmniejszyć ryzyko występowania wielu chorób dziąseł.

Jak powstaje kamień?

Substancje mineralne, zawarte w ślinie wraz z płytką bakteryjną tworzą kamień nazębny. Jego częścią mineralną są fosforany wapnia ze śliny. Jest to osad, o zabarwieniu szarym bądź brunatnym, twardy i trudny do usunięcia.

Zabiegi

Więcej

Aparat na zęby. Aparaty ortodontyczne z roku na rok stają się coraz mniejsze, ładniejsze i mniej widoczne. Noszą je dzieci, młodzież, ale także coraz więcej osób dorosłych.

Można śmiało stwierdzić, że w ostatnich latach nastał istny boom w przełomie aparatów ortodontycznych, które na chwilę obecną nie tylko nie są już kojarzone z „nieestetycznym żelastwem”- wręcz przeciwnie, są trendy. Aparaty ortodontyczne korygują problemy związane z zębami i szczękami, a są nimi m.in. korekcja szpar pomiędzy zębami, zębów stłoczonych, skrzywionych, cofnięcia żuchwy, zgryzu krzyżowego czy też przodozgryzu górnego. Aby sprawdzić stan uzębienia niezbędna jest diagnoza, którą przeprowadzi lekarz ortodonta. Badanie początkowe polega na zbadaniu zgryzu, ułożenia zębów, jak również sprawdzenie stanu szczękowego i skroniowo-żuchwowego. Dodatkowo lekarz zapewne zaleci wykonanie zdjęcia RTG oraz zrobi wycisk dla łuku górnego i dolnego. Wszelkie te zadania mają na celu precyzyjne ustalenie proporcji i niedoskonałości twarzy, a także późniejsze opracowanie planu leczenia.

Aparat i co dalej?

Najskuteczniejszymi aparatami ortodontycznymi są aparaty stałe. Mogą być one metalowe, porcelanowe, białe, kolorowe lub przezroczyste. Wówczas, gdy aparat zostanie założony pacjent przez kilka-kilkanaście dni odczuwa dyskomfort w postaci m.in. uczucia zdrętwienia i bólu zębów, podrażnienie błony śluzowej warg, a nawet policzków. Są to całkowicie naturalne reakcje – potrzeba czasu, aby wszystko powróciło do normy, a zęby, policzki, dziąsła czy wargi przyzwyczaiły się do obecności aparatu.

Więcej

Choroby dziąseł i przyzębia to oprócz próchnicy najpowszechniejsze schodzenia występujące w jamie ustnej.

Bardzo często prowadzą one do wczesnej utraty uzębienia, aczkolwiek oprócz przyczyn, na które osoba borykająca się z tą dolegliwością nie ma żadnego wpływu istnieją takie, które można całkowicie wyeliminować.

Przyczyny chorób przyzębia

Miejscowe i ogólne, na które człowiek nie ma bezpośredniego wpływu:
• wadliwe wypełnienia ubytków tworzące, tzw. nawisy
• nieszczelne korony i mosty
• cukrzyca
• niedobory witamin
• zaburzenia hormonalne
• bruksizm
• uciskające, źle wykonane protezy zębowe

Miejscowe i ogólne do występowania, których przyczynia się człowiek :
• płytka i kamień nazębny powstający w wyniku nieprawidłowej higieny jamy ustnej, a także m.in. picia kawy i palenia papierosów
• nawyk zaciskania zębów
• nadmierny stres
• źle zbilansowana dieta tudzież nieprawidłowe odżywianie

Objawy 

Do najczęstszych objawów występowania chorób dziąseł i przyzębia można zaliczyć krwawienie z dziąseł (np. przy szczotkowaniu zębów), obrzęki, ból i wrażliwość dziąseł, odsłanianie szyjek zębowych w wyniku, czego bardzo często dochodzi do rozchwiania zębów.

Należy wziąć pod uwagę, że zdrowe dziąsła nigdy nie krwawią, nie powodują bólu, nie są nadwrażliwe, oraz absolutnie nie cofają się – nie odsłaniają korzeni zębowych. Zauważone pierwsze, niepokojące objawy z reguły są całkowicie do wyleczenia, aczkolwiek, jeżeli zorientujemy się zbyt późno np. gdy zęby zaczną się chwiać, może to oznaczać paradontozę, a co za tym idzie długotrwałe, kosztowne i inwazyjne leczenie.

Więcej

Po zabiegu paradontalnym należy przestrzegać kilku rad w czasie czyszczenia zębów i pilnie przestrzegać zaleceń paradontologa. 

Szczotkowanie zębówElementy związane z zabiegiem powinny być czyszczone tylko po stronie korony szczególnie zwracając uwagę na to, by nie dotykać zdrowiejącego dziąsła, aż do usunięcia szwów, chyba że zaleca się inaczej. Natomiast inne zęby mogą być szczotkowane normalnie. W przypadku odczuwania nadwrażliwości według zaleceń lekarza należy używać pasty do zębów Plakontrol. Najodpowiedniejszą szczoteczką jest szczoteczka miękka typu Butler. Użycie płynu do płukania jamy ustnejZalecanym płynem do płukania jest płyn” Plakontrol 15”, który ma skuteczne działanie dezynfekujące. Podczas zabiegu trzeba płukać usta trzy razy dziennie, przez 15 sekund i nie należy rozcieńczać wodą płynu do płukania. Ostatnie płukanie powinno być wykonane przed udaniem się na nocny spoczynek, aby działanie chlorexydyny było skuteczniejsze. Po zabiegu przewiduje się użycie płynu Dentosan 2.9 przez minutę raz dziennie przez tydzień w miesiącu.

Więcej

Dentyści zalecają używanie pasty do zębów trzy razy dziennie: rano, we południe i wieczorem.  Kancerogenna pasta?

Najlepiej jeśli ich czyszczenie odbywa się z zastosowaniem elektrycznej szczoteczki do zębów, nici dentystycznej i płynu do płukania jamy ustnej. Są to zabiegi korzystne dla ust, ale nie jest powiedziane, że są równie pożyteczne dla całego organizmu. Według serwisu czasopisma Oeko-Test są pasty do zębów zawierające substancje alergiczne i kancerogenne. Test wykazał, że zaledwie 14 z 36 analizowanych artykułów można zalecać bez zastrzeżeń. Te najbardziej kosztowne i reklamowane nie muszą być wcale najlepsze. Wręcz przeciwnie, pośród past do zębów, które uzyskały bardzo dobrą opinię są tylko trzy spośród najdroższych i najbardziej znanych (Elmex, Lavera, El-Ce med. Brillant 40 Vital). Tak bardzo reklamowane pasty Odol med3 40 Plus i Dentagard na bazie ziół znalazły się na końcu listy z niewystarczającą oceną z powodu Triclosanu, który może doprowadzić do odporności na antybiotyki. Inne zawierają związki organiczne, które mogą być kancerogenne. Inną substancją, której nie powinno być w pastach do zębów jest Tensid Naturiumlaurysulfat drażniący śluzówki.

kancerogenna-pasta kancerogenna-pasta/

Przeciętny Włoch poświęca czterdzieści sześć sekund na szczotkowanie zębów.

Zaleca się sto dwadzieścia sekund. Wszyscy chcą olśnić rozmówców swoim białym uśmiechem, ale niewielu stosuje praktycznie podstawowe zasady higieny jamy ustnej: dwie kontrole rocznie u stomatologa, użycie nici dentystycznej i mycie zębów po każdym posiłku przez dwie minuty, najlepiej szczoteczką elektryczną. Tak wynika z przeprowadzonych badań na temat użycia szczoteczki elektrycznej z okazji zgromadzenia na temat higieny jamy ustnej, które odbyło się w Mediolanie. Według badania, pomimo, iż 76 % kobiet i 54 % mężczyzn pragnie mieć bielsze zęby we Włoszech ludzie mają skłonność do pośpiesznego ich szczotkowania. Tylko 35% Włochów myje zęby trzy razy dziennie, po każdym posiłku. Czas szczotkowania wynosi mniej więcej 46 sekund. Ponadto tylko 23% mężczyzn i 27 % kobiet dokonuje czyszczenia zębów w gabinecie stomatologicznym dwa razy na rok, jak jest zalecane przez lekarzy. Brak prawidłowej higieny jamy ustnej przekłada się na rozwój próchnicy, która dotyczy 90% osób dorosłych.

Więcej

Bardzo ważne jest, aby posiadacz aparatów ortodontycznych zarówno stałych jak i ruchomych, dokładnie czyścił zęby, dziąsła i sam aparat.

Aparaty ortodontyczne mogą zatrzymywać cząsteczki pożywienia i utrudniać usuwanie płytki z zębów. Płytka jest miękką i lepką substancją, pełną bakterii, nadzwyczaj niebezpieczną, gdyż może atakować zęby i dziąsła powodując próchnicę i zapalenie dziąseł.Czyszczenie szczoteczką oraz używanie nici dentystycznej po każdym posiłku czy jedzeniu jest sposobem na to, by zapobiec jej powstawaniu. Bez codziennego usuwania płytki z zębów i miejsc między zębami, dziąsła będą krwawić, dając pierwszy objaw infekcji dziąsłowej. Może pojawić się zapalenie dziąseł lub parodontopatia. Płytka odkładająca się wokół zaczepów ortodontycznych może spowodować też demineralizację szkliwa i spowodować rozwój prawdziwej próchnicy.

Więcej

Nić dentystyczna  ten niezbędny przybór do uzupełnienia codziennej higieny jamy ustnej nie stał się jeszcze przyzwyczajeniem większości ludzi.

Użycie jej z początku może wydawać się trudne, zostaje szybko opanowane po jakimś czasie z dużymi korzyściami. Po przyzwyczajeniu się pozostanie nam ten nawyk na zawsze.Dlaczego stosowanie nici dentystycznej jest niezbędne? Nić dentystyczna – rodzaj nici wykonanej ze splecionych włókien nylonowych (lub innych materiałów syntetycznych, jak np.  teflon czy polietylen).Nić dentystyczna jest używana w celu usuwania resztek pożywienia oraz płytki nazębnej z powierzchni zębów. Nić jest wsadzana pomiędzy zęby a następnie przesuwana po powierzchni zębów od ich nasady (tj. dziąseł) na zewnątrz. Ruch taki należy powtórzyć 3-4 razy dla każdej czyszczonej powierzchni. Należy wykonywać tylko ruchy góra-dół, gdzie oba końce nici pociągane są równocześnie przez obie ręce.

Więcej

Poziom higieny jamy ustnej wśród Polaków.

Dnia 7 września 2007 roku zamieściłem w internecie ankietę stomatologiczną. W przeciągu kilku miesięcy, aż do 19 kwietnia 2008 roku, wypełniło ją około 35 000 osób. W pierwszej kolejności, z wyników usunąłem ankiety, które wypełniano z tego samego komputera (każdy unikalny numer IP mógł wypełnić ankietę tylko raz), dzięki czemu wyniki są bardziej wiarygodne. Po usunięciu ankiet wypełnianych z tego samego IP, poddałem analizie całość wyników, czyli około 30 000 ankiet.

Ankieta składa się z kilku rozdziałów: Dane ogólne, higiena, zgryz, uzębienie, wizyty u stomatologa, zdrowie i estetyka, inne sprawy. Dane przedstawione zostaną w postaci wykresów a liczba ankietowanych, którzy odpowiedzieli na dane pytanie wyrażona będzie w procentach, każdy jeden procent to około 300 osób.

Dane ogólne

W ankiecie wzięło udział 85% kobiet (niebieski kolor na wykresie) oraz 15% mężczyzn (czerwony kolor), być może dlatego iż kobiety w każdym przedziale wiekowym znacznie częściej odwiedzają swojego stomatologa. W obu przypadkach dominujący przedział wiekowy to 14-20 lat, lecz ankietę wypełniały także osoby poniżej siódmego roku życia oraz osoby starsze powyżej pięćdziesiątego roku życia. Większość ankietowanych podała swój wzrost oraz wagę mieszczącą się w krajowej średniej (tj. 161-180 centymetrów, oraz wagę 51-70 kilogramów).

Więcej