Klasyfikacja wad szczękowo-zgryzowych oparta jest na podziale w stosunku do trzech płaszczyzn przestrzennych.
1) W stosunku do płaszczyzny pośrodkowej (strzałkowej)
2) W stosunku do płaszczyzny oczodołowej
3) W stosunku do płaszczyzny poziomej (horyzontalnej)
Płaszczyzna strzałkowa 1. Zgryz krzyżowy (vestibulocclusio) 2. Boczne przemieszczenie żuchwy (positio mandibulae lateralis) 3. Zgryz przewieszony (linguocclusio) |
Płaszczyzna oczodołowa 1. Tyłozgryz (distocclusio) 2. Tyłożuchwie (positio mandibulae posterior) a) czynnościowe 3. Przodozgryz (mesiocclusio) 4. Przodożuchwie (positio mandibulae anterior) |
Płaszczyzna pozioma 1. Zgryz otwarty (occlusio aperta) 2. Zgryz głęboki (occlusio profunda) |
Pojęcie stawu skroniowo-żuchwowego (SSŻ)
Staw skroniowo-żuchwowy jest to staw twarzoczaszki łączący żuchwę z czaszką, które połączone są mięśniami i więzadłami. Główka stawowa nazywana również kłykciem utworzona jest przez powierzchnię stawową głowy żuchwy a panewkę stanowi przedni odcinek dołu żuchwowego i guzek stawowy wyrostka jarzmowego kości skroniowej. Pomiędzy powierzchniami stawowymi, które pokryte są chrząstką włóknistą, znajduje się krążek stawowy dzielący jamę stawową na dwie części, ściśle od siebie oddzielone. Staw leży ku przodowi od ujścia przewodu słuchowego zewnętrznego i zewnętrznie osłonięty jest przez łuk jarzmowy. Prawidłowe działanie stawu jest podstawą fizjologii narządu żucia. Polega na wykonywaniu ruchów żuchwy:
• wysuwania i cofania
• opuszczania i podnoszenia
• ruchów żucia (ruchy boczne)
Krążek stawowy (łac. discus articularis) jest także zbudowany z chrząstki włóknistej. Kształtem przypomina dwuwklęsłą soczewkę (grubsza na obwodzie, cieńsza pośrodku). Przy zwartych szczękach ustawiona jest niemalże pionowo.
STAW WZMACNIAJĄ WIĘZADŁA:
• więzadło boczne
• więzadło rylcowo-żuchwowe
• więzadło klinowo-żuchwowe
Zaburzenia SSŻ – przyczyny
• głęboki zgryz
• wysunięta do przodu górna szczęka
• brak tylnich zębów
• zgrzytanie zębami (bruksizm)
• częste zaciskanie zębów
• wszelakie urazy (m.in. wypadki, uderzenia, urazy głowy i szczęki)