Tagi: żuchwa

Żuchwa jest kością o znacznej wytrzymałości na zginanie i rozciąganie, ale położenie anatomiczne i brak osłony innych kości czynią ją podatną na urazy i złamania. Według dostępnych danych, do złamań żuchwy częściej dochodzi u mężczyzn niż u kobiet, najbardziej narażeni są młodzi pacjenci między 20. a 40. rokiem życia. Najpowszechniejszą przyczyną złamań żuchwy u dorosłych są pobicia i wypadki komunikacyjne.

Złamania żuchwy – podział

Złamania żuchwy dzieli się na powstałe w mechanizmie bezpośrednim lub pośrednim. Złamanie w miejscu przyłożenia siły urazu uważa się za złamanie bezpośrednie, natomiast złamanie odległe od punktu przyłożenia siły to złamanie pośrednie. Mechanizm urazowy wpływa na przemieszczanie odłamów żuchwy, największe znaczenie przypisuje się strefie przyłożenia urazu, jego sile i napięciu mięśni przyczepiających się do żuchwy.

Biorąc pod uwagę przebieg linii przełomu przez żuchwę, złamania dzieli się na pełne (całkowite rozdzielenie kości) lub niepełne. Ze względu na liczbę linii przełomu biegnących przez żuchwę wyróżnia się złamania pojedyncze (2 główne odłamy kostne), podwójne (3 odłamy) i wieloodłamowe. Do złamań otwartych należą złamania uzębionego odcinka żuchwy, gdzie dochodzi do rozdarcia błony śluzowej i okostnej, a szpara złamania ma bezpośredni kontakt z zębodołem. Do złamań zamkniętych zalicza się złamania w obszarze gałęzi oraz wyrostka stawowego i dziobiastego żuchwy.

Złamania żuchwy – obraz kliniczny

 Bezpośrednio po urazie występuje ból w miejscu złamania, który narasta podczas prób odwodzenia i przywodzenia żuchwy. Obserwuje się obrzęk tkanek miękkich z typowym zasinieniem powłoki, możliwe jest zniekształcenie twarzy związane z przemieszczeniem odłamów.

W przypadku złamania w odcinku uzębionym ząb w szczelinie złamania może ulec przemieszczeniu w swej osi i rozchwianiu. Złamanie i przemieszczenie odłamów przyczynia się do wystąpienia różnicy w poziomym lub pionowym ustawieniu zębów, które sąsiadują ze szparą złamania. Podczas zwarcia łuków zębowych kontakt zębów jest upośledzony i dochodzi do powstania zaburzeń zgryzowych.

Na obraz kliniczny złamania, prócz typu (złamanie pojedyncze, podwójne, wieloodłamowe), wpływa również okolica, w której doszło do złamania. Centralny kierunek urazu o dużej sile padający na brodę może spowodować obustronne złamanie żuchwy biegnące przez zębodoły kłów. W niektórych przypadkach mniejszy odłam pośredni może zapaść się wraz z językiem, który zaczyna uciskać nagłośnię i przyczynia się do niedrożności górnych dróg oddechowych. Więcej

Kanały korzeniowe i korzenie zębowe – kompendium wiedzy

Korzeń zębowy i kanał zębowy nie są pojęciami tożsamymi. Przygotowaliśmy treściwe kompendium wiedzy na temat tych elementów budowy zębów. Dzięki temu opracowaniu stanie się jasne, dlaczego Kowalski płaci za leczenie kanałowe mniej niż Iksiński, choć terapii endodontycznej u każdego z nich poddawany jest ząb o tym samym numerze w systemie oznaczania uzębienia u człowieka.

Anatomia zęba jest skomplikowana. To dlatego właśnie koszt leczenia endodontycznego dotyczący tego samego typu zęba u dwóch osób może być różny – gdyż liczba korzeni i kanałów korzeniowych dla danego typu zęba nie jest stała, przebieg kanałów korzeniowych oraz ich długości nie są identyczne, a ponadto na przebieg leczenia mogą mieć wpływ nieprawidłowości w budowie, liczbie czy uformowaniu korzenia zębowego lub kanału korzeniowego.

Ząb zbudowany jest z trzech głównych elementów: korony, która wystaje ponad dziąsło, korzenia zagłębionego w przyzębiu i szyjki łączącej koronę z korzeniem. We wnętrzu korzenia zlokalizowany jest kanał korzenia zęba (kanał korzeniowy) – w zależności od typu zęba jeden lub więcej. Z kolei wnętrze kanału korzeniowego wypełnione jest miazgą.

Liczba korzeni zębowych jest charakterystyczna dla danego typu zęba, ale liczba kanałów zębowych jest już uznawana za cechę osobniczą i zależną od konkretnego zęba w szczęce lub w żuchwie. Przykładowo: pierwszy trzonowiec w szczęce Kowalskiego może mieć 4 kanały główne (co jest najbardziej typową sytuacją dla tego typu zęba), natomiast u jego sąsiada Iksińskiego w tym samym zębie (też w szczęce) będzie aż 5 kanałów (co akurat w przypadku trzonowców pierwszych szczęki jest rzadkością, ale się zdarza). Z kolei Nowak będzie miał jedynie 3 kanały główne w trzonowcu, ale liczba kanałów bocznych będzie spora, a delta korzeniowa –  rozbudowana i skomplikowana. U każdej z wymienionych osób kanały korzeniowe w zębie będą miały inny przebieg i zakrzywienie.

Przyjrzyjmy się czynnikom dotyczącym korzeni i kanałów zębowych, które mają wpływ na przebieg i koszt leczenia kanałowego.

Korzenie, kanały zębowe, delta zębowa – definicje

Korzeń to część zęba zakończona w szczytowej części otworem wierzchołkowym, która tkwi w zębodole i jest zagłębiona w tkankach przyzębia, a z wystającą ponad dziąsło koroną łączy się poprzez szyjkę zęba. Korzeń pokryty jest cementem korzeniowym, do którego wnikają włókna ozębnej, która utrzymuje korzeń (a przez to i ząb) w zębodole. Ozębna jest tkanką wchodzącą w skład aparatu zawieszeniowego zęba (parodontu).

Kanał korzeniowy jest elementem strukturalnym w korzeniu zęba, poprzez który pomiędzy jamą zęba znajdującą się w jego koronie a otworem wierzchołkowym korzenia biegną włókna nerwowe, naczynia krwionośne i limfatyczne tworzące miazgę zębową.

Kanały mogą mieć wspólne lub osobne ujścia w korzeniu zębowym. Wyróżnia się:

• kanały główne;
• kanały boczne, które odchodzą od kanałów głównych;
• kanały dodatkowe;
• pseudokanały – kanały, które po oddzieleniu się od kanału głównego biegną jakiś czas samodzielnie, a następnie ponownie włączają się do kanału głównego.

Delta korzeniowa – to odgałęzienia boczne od głównych kanałów zębowych, które tworzą się w okolicy, gdzie kanał zębowy uchodzi do  otworu wierzchołkowego zęba.

Zęby mogą różnić się:

• liczbą korzeni i czasem ich formowania;
• liczbą kanałów, ich długością i przebiegiem;
• liczbą otworów wierzchołkowych.

Najczęściej po jednym korzeniu mają siekacze centralny i boczny, kły, przedtrzonowce pierwsze i drugie. Zębami wielokorzeniowymi najczęściej są trzonowce drugie.

W trzonowcach pierwszych i drugich wyróżnia się kanały:

• w szczęce: policzkowy przyśrodkowy, policzkowy odśrodkowy i podniebienny;
• w żuchwie: przyśrodkowe i odśrodkowy.

Żuchwa – najważniejsze różnice pomiędzy różnymi typami zębów

• Siekacz centralny – zazwyczaj ma jeden korzeń, choć sporadycznie mogą pojawić się dwa. Zazwyczaj ma też jeden kanał zakończony jednym otworem wierzchołkowym, a kiedy ma dwa kanały, wówczas częściej są one zakończone jednym otworem wierzchołkowym niż dwoma.
• Siekacz boczny – podobnie jak siekacz centralny również najczęściej ma jeden korzeń, choć może sporadycznie mieć dwa. I najczęściej ma też jeden kanał z jednym otworem wierzchołkowym. Jeśli ma dwa kanały, to prawie dwukrotnie częściej zakończone są one dwoma otworami niż jednym. Siekacze boczne w porównaniu do siekaczy centralnych częściej mają dwa kanały zakończone dwoma otworami a nie jednym.
• Kieł – zdecydowana większość egzemplarzy ma tylko jeden korzeń, a dwa korzenie ma zaledwie 2% zębów tego typu. Najczęściej kieł też ma jeden kanał zakończony jednym otworem, choć bardzo rzadko trafiają się egzemplarze mające dwa kanały zakończone dwoma otworami.
• Przedtrzonowiec pierwszy – zazwyczaj ma tylko jeden korzeń. Dwa korzenie występują sporadycznie. Najczęściej też ma jeden kanał z jednym otworem. Jeśli ma dwa kanały, to częściej uchodzą one dwoma otworami niż jednym. W znikomej liczbie przypadków mogą w tym typie zęba pojawić się trzy kanały.
• Przedtrzonowiec drugi – zazwyczaj ma jeden korzeń, sporadycznie dwa, i najczęściej jeden kanał zakończony jednym otworem. Rzadziej niż przedtrzonowiec pierwszy może mieć dwa kanały zakończone dwoma otworami. Podobnie jak przy trzonowcu pierwszym, tutaj również tylko sporadycznie pojawiają się zęby z trzema kanałami.
• Trzonowiec pierwszy – zdecydowanie najczęściej ma zaledwie jeden korzeń. W dwa korzenie może być zaopatrzone jedyne niecałe 2% przypadków. Najczęściej ten typ zębów ma trzy kanały zębowe. Nieco rzadziej trafiają się egzemplarze z czterema kanałami a najrzadziej trzonowiec pierwszy dwukanałowy.
• Trzonowiec drugi – w przeciwieństwie do wszystkich poprzednich typów zębów najczęściej występuje w wariancie dwukorzeniowym. Najrzadziej (bo zaledwie 1 egzemplarz na 100) trafiają się zęby tego typu w wariancie trzykorzeniowym.

Więcej