Ergonomia to nauka badająca relacje pomiędzy człowiekiem a elementami obecnymi w procesie wykonywanej przez niego pracy, z gr. ergon = praca, a nomos = prawo. Ergonomia zajmuje się zarówno pracą fizyczną, jak i umysłową – o klasyfikacji danej pracy do jednej z tych kategorii decyduje przewaga organów w niej wykorzystywanych – wykonywanie większości czynności przez mięśnie cechuje pracę fizyczną, natomiast w pracy umysłowej praca mózgu i układu nerwowego góruje nad pracą wykonywaną przez mięśnie.
Pracę fizyczną można podzielić na statyczną – wtedy, gdy pojawia się napięcie mięśni bez ich skurczu, i dynamiczną – mięśnie wykonują ruchy. Praca stomatologa zaliczana jest do czynności bardzo precyzyjnych, gdzie wykorzystuje się zarówno mózg i układ nerwowy – do kontroli ruchów rąk przy pracy narzędziami, jak i pracę mięśni – głównie są to mięśnie kończyn górnych i kręgosłupa. Ważnym czynnikiem wpływającym na ergonomię pracy jest urządzenie gabinetu, rozmieszczenie fotela, asystora i szafek, a także natężenie światła, w jakim stomatolog pracuje. Dla ułatwienia stomatologom pracy ergonomicznej opracowano szereg zasad, których przestrzeganie pozwala na mniejszą eksploatację fizyczną i psychiczną organizmu, co w dalszej perspektywie zapewnia lepszy stan zdrowia i samopoczucia.
W celu ograniczenia napięcia mięśni opracowano klasy podparcia – pomagają one utrzymać precyzję ruchów na wysokim poziomie. Wyróżnia się pięć stopni podparcia, zależnie od zaangażowanych w nie części ciała:
• I stopień – to podparcie palców o części jamy ustnej
• II stopień – stanowi podparcie dłoni i nadgarstka o części twarzy pacjenta
• III stopień – jest to podparcie łokci, np. o własny tułów, oparcie fotela lekarza
• IV stopień – obejmuje podparcie tułowia, miednicy i ud
• V stopień – jest to podparcie stóp o podłogę.
Racjonalne wykorzystanie możliwości ruchu kończyn w pracy przy pacjencie pozwala na ograniczenie zużycia energii, a co za tym idzie na zmniejszenie zmęczenia mięśni w trakcie wykonywania zabiegów. W ergonomicznej pracy stomatologa wyróżnia się pięć klas ruchów:
• Klasa I – ruch palców,
• Klasa II – ruch palców i nadgarstka,
• Klasa III – ruch palców, nadgarstka i łokcia,
• Klasa IV – ruch całego ramienia,
• Klasa V – ruch ramienia i tułowia
natomiast dąży się przede wszystkim do ograniczenia klas czwartej i piątej, które są najbardziej męczące w trakcie długiej pracy. Użycie tych dwóch ostatnich klas ruchu minimalizuje się poprzez odpowiednie przygotowanie sprzętu i narzędzi dla każdego pacjenta, oraz pracę z asystą.
Trudno wyobrazić sobie pracę stomatologa bez asystentki.
Jest to figura zawodowa, której zadaniem jest pomaganie dentyście w czasie wykonywania pracy w gabinecie stomatologicznym oraz przygotowanie stanowiska pracy. Pomoc dentystyczna czynnie asystuje podczas zabiegu podając lekarzowi narzędzia i leki, przygotowując materiały do wypełnienia lub wycisków, opiekując się pacjentem. Przygotowuje także materiały do zabiegów profilaktycznych, w których może czynnie uczestniczyć.Ze względu na specyfikę jest to zawód nadający się dla kobiet. Przed rozpoczęciem zabiegów stomatologicznych asystentka stomatologa przygotowuje gabinet i stanowisko do pracy. W tym celu kompletuje znajdujący się w gabinecie sprzęt, narzędzia oraz materiały opatrunkowe. Jej zadaniem jest także dbałość o stan czystości wykorzystywanych narzędzi dentystycznych i urządzeń, które po zabiegach musi uporządkować, odkazić, wyjałowić i zdezynfekować. Asystentka pomaga dentyście prowadzić dokumentację lekarską oraz dba o organizację pracy gabinetu.