Do tej pory zęby mleczne nie były leczone. Królowało przekonanie, że zębów mlecznych nie należy leczyć, bo i tak wypadną. Mleczaki rzeczywiście wypadają, ale zanim jednak do tego dojdzie „zarażają” sąsiadujące z nimi zęby stałe. Próchnica to choroba infekcyjna, która może przenosić się wraz z bakteriami na zdrowe zęby!

Zęby mleczne też się leczy!

Zarażanie zębów stałych nie jest jednak jedynym problem. Zaatakowane przez próchnicę mleczaki mogą wypaść zbyt wcześnie robiąc zbyt dużo miejsca w szczęce dla zębów stałych. Jest to głównym powodem przemieszczania się zębów co pociąga za sobą nie tylko problemy krzywych zębów w przyszłości, ale również braku miejsca dla wyrzynających się zębów stałych. Aby temu zapobiec stosowane są tzw. „utrzymywacze przestrzeni”. Zabezpieczają one miejsca po zębach mlecznych, utrzymując przestrzeń do czasu pojawienia się zębów stałych. Istnieją dwa typy utrzymywaczy: ruchome, blokowe oraz mikroprotezy. Mikroprotezy odtwarzają również powierzchnię żującą, jednak to te ruchome stosowane są częściej, ponieważ uciskana błona śluzowa nie włóknieje – nie utrudnia wyrzynania zębom stałym.

Należy również pamiętać, że pierwsze zęby to nie tylko mleczaki. Z tyłu szczęki wyrzynają się bowiem zęby trzonowe stałe (szóstki). Pojawiają się zwykle między piątym a szóstym rokiem życia i dlatego rodzice zapominają, że nie są to zęby mleczne. To te zęby najczęściej atakowane są przez próchnicę, dlatego zawsze należy pamiętać, aby od najmłodszych lat dopilnować i uczyć dzieci codziennej higieny jamy ustnej oraz wykształcać odpowiednie i zdrowe nawyki żywieniowe. Niska mineralizacja oraz niekorzystna anatomia powierzchni zgryzowych sprawia, że zęby trzonowe są najczęstszym miejscem występowania próchnicy u dzieci między 6 a 12 rokiem życia.

Próchnica u dzieci

Warto zwrócić szczególna uwagę na zęby dziecka, ponieważ najczęstszą odmiana próchnicy w tym wieku, jest tzw. próchnica wczesna (butelkowa). Próchnica ta jest często nierozpoznawalna i mylona ze zwykłym osadem. Charakteryzuje się ostrym i szybkim przebiegiem. Na początku pojawia się kredowobiałe odwapnienie, które szybko zmienia kolor kolejno na jasnożółty , brązowy a nawet czarny. Rozprzestrzenia się od okolicy przydziąsłowej do brzegu siecznego i powierzchni stycznych (próchnica okrężna). Aby zapobiec takim sytuacjom należy uważnie pilnować aby dziecko nie zasypiało przy piersi lub z butelką. Należy również zabronić dziecku używania butelki jako maskotki lub zabawki.

Jeśli próchnica zniszczyła dużą część zęba, co uniemożliwia jego wypełnienie, stosuje się zabieg lapisowania. Lapisowanie to inaczej impregnacja zębiny azotanem srebra. Dzięki takiemu zabiegowi możliwe jest zatrzymanie próchnicy co często ratuje zęba przed usunięciem. Jedynym minusem to czarne zabarwienie zęba spowodowane wytrącającym się srebrem.

Więcej

PRÓCHNICA WTÓRNA (caries secundaria, secondary caries, recurrent caries) jest próchnicą występującą pod wypełnieniem lub wokół niego. 

Do przyczyn jej powstania zalicza się głównie:
– błędy popełnione przez lekarza w czasie opracowywania bądź wypełniania ubytku,
– użycie materiałów słabej jakości,
– brak odpowiedniej szczelności brzeżnej,
– odłamanie brzegów wypełnienia.

Próchnicę wtórną można podzielić na:
• PRÓCHNICĘ WTÓRNĄ ZEWNETRZNĄ, inaczej powierzchowną (ang. outer = surface lesion)
Jest następstwem działania bakterii płytki nazębnej. Rozwija się tuż pod powierzchnią zęba.
• PRÓCHNICĘ WTÓRNĄ WEWNĘTRZNĄ, inaczej ścienną (ang. inner = wall lesion)
Rozwija się wzdłuż ściany wypełnienia. Jest następstwem mikroprzecieku bakteryjnego, bądź też jest niezależna od niego i wynika z przebiegu pryzmatów szkliwa, jako kontynuacja próchnicy wtórnej zewnętrznej.

Udowodniono, że sam mikroprzeciek bez wytworzenia się płytki nazębnej nie spowoduje próchnicy wtórnej. Dlatego też wysnuto wniosek, iż próchnica wtórna wewnętrzna nie rozwinie się bez zaistnienia próchnicy wtórnej zewnętrznej. Innym znanym podziałem próchnicy wtórnej jest podział na AKTYWNĄ (ang. active secondary caries) i na ZATRZYMANĄ (ang. arrested secondary caries). Jednak występują duże trudności w określeniu dokładnych kryteriów diagnostycznych tych typów próchnicy.

Do CHARAKTERYSTYCZNYCH OBJAWÓW PRÓCHNICY WTÓRNEJ możemy zaliczyć :
• plamę próchnicową pojawiającą się wokół wypełnienia,
• przebarwienia tkanki zęba wokół wypełnienia oraz brzegów samego wypełnienia (typowa brązowa obwódka),
• szczelinę brzeżną,
• miękkość i wilgotność cementu korzeniowego,
• ubytki otwarte z widoczną zębiną próchnicową.

Więcej

Pojęcie stawu skroniowo-żuchwowego (SSŻ)

Staw skroniowo-żuchwowy jest to staw twarzoczaszki łączący żuchwę z czaszką, które połączone są mięśniami i więzadłami. Główka stawowa nazywana również kłykciem utworzona jest przez powierzchnię stawową głowy żuchwy a panewkę stanowi przedni odcinek dołu żuchwowego i guzek stawowy wyrostka jarzmowego kości skroniowej. Pomiędzy powierzchniami stawowymi, które pokryte są chrząstką włóknistą, znajduje się krążek stawowy dzielący jamę stawową na dwie części, ściśle od siebie oddzielone. Staw leży ku przodowi od ujścia przewodu słuchowego zewnętrznego i zewnętrznie osłonięty jest przez łuk jarzmowy. Prawidłowe działanie stawu jest podstawą fizjologii narządu żucia. Polega na wykonywaniu ruchów żuchwy:
• wysuwania i cofania
• opuszczania i podnoszenia
• ruchów żucia (ruchy boczne)

Krążek stawowy (łac. discus articularis) jest także zbudowany z chrząstki włóknistej. Kształtem przypomina dwuwklęsłą soczewkę (grubsza na obwodzie, cieńsza pośrodku). Przy zwartych szczękach ustawiona jest niemalże pionowo.

STAW WZMACNIAJĄ WIĘZADŁA:
• więzadło boczne
• więzadło rylcowo-żuchwowe
• więzadło klinowo-żuchwowe

Zaburzenia SSŻ – przyczyny 
• głęboki zgryz
• wysunięta do przodu górna szczęka
• brak tylnich zębów
• zgrzytanie zębami (bruksizm)
• częste zaciskanie zębów
• wszelakie urazy (m.in. wypadki, uderzenia, urazy głowy i szczęki)

Więcej

Rodzaje utraty tkanek zęba niezwiązanych z procesem próchnicowym. Nie każdy ubytek w zębie to próchnica, deficyty tkanek twardych zęba mogą mieć podłoże od diety po parafunkcjcje jak np. obgryzanie paznokci.

Demastykacja

– utrata tkanek zęba pod wpływem czynników fizycznych zewnętrznych (żucie i miażdżenie pokarmów). Powstaje wskutek m.in. nieprawidłowego szczotkowania zębów czy stałego spożywania „szorstkich” pokarmów.

Abrazja

– występuje wówczas, gdy tkanka zęba zostaje starta, zazwyczaj na powierzchniach zgryzowych całych łuków zębowych. Do tego stanu rzeczy przyczynia się energiczne szczotkowanie zębów „twardą szczoteczką” oraz używanie nieodpowiednich past zawierających bardzo niskie pH.

Starcie (atrycja)

– występuje w przypadku zgrzytania zębami (bruksizm), a nawet w czasie mowy. Stopień ścierania zębów pogłębia się wraz z wiekiem.

Abfrakcja

– utrata szkliwa na granicy korony i korzenia zęba. Te niepróchnicowego pochodzenia klinowe ubytki powstają na skutek działania sił żucia i objawiają się w postaci mikrozłamań szkliwa i zębiny w okolicy szyjki zęba.

Resorpcja

– proces fizjologiczny lub patologiczny polegający na utracie tkanek zęba w wyniku aktywnej czynności cementoklastów, dentinoklastów i ameloklastów. Resorpcja może dotyczyć korzeni zębów mlecznych (pr. fizjologiczny) lub mieć związek z obecnością torbieli, być wynikiem przebytego urazu, a w najgorszym przypadku choroby nowotworowej.

Więcej

Coraz więcej ludzi w Polsce decyduje się na zastosowanie aparatów ortodontycznych. Pozwalają one na korekcję wad uzębienia (np. krzywego zgryzu). Nie jest to efekt żadnej mody i nie robi się tego, aby ładnie wyglądać. Jest to bardzo ważne dla zdrowia zębów. Jak wiadomo efektem nieleczenia krzywego zgryzu może być przedwczesne wypadanie zębów (nawet w bardzo młodym wieku) lub ścieranie szkliwa, co sprzyja powstawaniu różnego rodzaju chorób zębów oraz jamy ustnej.

Aby dopasować aparat ortodontyczny do uzębienia pacjenta, należy najpierw stworzyć formę (tzw. wycisk), na podstawie której taki aparat powstanie. Do tego celu niezbędne są masy wyciskowe. Są to różnego rodzaju materiały, które służą do wykonywania wycisków. Służą one również do dopasowywania protez. Masa taka w stanie plastyczności daje się ukształtować dzięki tlenkom. Po uzyskaniu sztywności lub elastyczności, masy te zachowują nadany im kształt. Dzięki tym właściwościom tworzone są wyciski. Utrata plastyczności tych mas jest wywołana obniżeniem temperatury lub reakcjami chemicznymi.

Istnieje bardzo wiele rodzajów mas wyciskowych oraz dużo kryteriów ich podziału. Najpopularniejszym jest podział mas wyciskowych według Wajsa.

I. MASY WYCISKOWE SZTYWNE

a) gips
b) masy Stentsa
c) pasty tlenkowo – cynkowo – eugenolowe
d) woski wyciskowe
e) masy wyciskowe na podłożu z tworzyw sztucznych
f) gutaperka

II. MASY ELASTYCZNE 

a) masy alginatowe
b) masy wyciskowe na podłożu z agaru
c) elastyczne masy wyciskowe (elastomery silikonowe, polisulfidowe, polieterowe).

Więcej

Zdjęcie rentgenowskie uwidacznia tkankę kostną żuchwy i szczęki, pozwala określić stan kości twarzoczaszki, staw skroniowo-żuchwowy, oraz zęby i otaczające je tkanki kostne. Wprawne oko stomatologa „wypatrzy” ze zdjęcia RTG wczesne ogniska próchnicy, zęby zatrzymane, wszelakie zmiany przy korzeniach, ropnie, torbiele oraz zmiany nowotworowe.

Badanie: Do wykonania zdjęć RTG pacjent ubierany jest w „kubraczek ochronny”, którego celem jest ochrona przed promieniowaniem. W dobie stale rozwijających się technologii oczekiwanie na wywołanie zdjęcia trwa zaledwie kilka minut, a cały zabieg jest całkowicie bezpieczny i bezbolesny.

BADANIA RADIOLOGICZNE WYKONYWANE W STOMATOLOGII DZIELĄ SIĘ NA:

• wewnątrzustne (przylegające i zgryzowe)
• zewnątrzustne (pantomograficzne i warstwowe)

Więcej

Każda kobieta decydująca się zajść w ciąże powinna bezwzględnie wyleczyć wszystkie ubytki próchnicowe. Niemniej nie zawsze jest to możliwe, ponieważ ciąża niejednokrotnie nie jest planowana. 

Prawidłowa higiena jamy ustnej u kobiet ciężarnych jest bardzo ważna – szalejąca w organizmie burza hormonów bardzo często prowadzi do chorób dziąseł, a te z kolei są podatne na zapalenie, wówczas, gdy zalega płytka nazębna. Ciężarna, aby zapewnić swojemu jeszcze nienarodzonemu maleństwu silne i zdrowe żeby powinna przestrzegać zbilansowanej diety, w której swoje miejsce znajdą nie tylko owoce i warzywa, ale również pełnoziarniste pieczywo, mięso, ryby, oraz produkty mleczne. Ponadto codzienna higiena jamy ustnej powinna odbywać się przy pomocy past z dużą zawartością fluoru, płynów do płukania jak również chroniących dziąsła żeli. Po porodzie dziecko jest karmione przez matkę piersią. Badania naukowe dowiodły, że maluchy karmione piersią, rzadziej borykają się z próchnicą – o ile jest taka możliwość, dziecko należy karmić piersią jak najdłużej. Maluszki karmione butelką bardzo często dotyka próchnica butelkowa.

W obrębie jamy ustnej małego dziecka występuje około 300 różnych szczepów bakteryjnych – przeważająca część z nich jest odpowiedzialna za rozwój próchnicy. Pediatrzy i stomatolodzy ostrzegają, aby unikać kontaktu śliny dorosłego człowieka z jamą ustną malucha; nie należy oblizywać smoczków ani łyżeczek, ponieważ odpowiedzialne za powstawanie próchnicy bakterie przenikają przez ślinę i zwiększają ryzyko wystąpienia próchnicy nawet u rocznego dziecka.

ZĄBKOWANIE 

Nie można precyzyjnie określić terminu wyrzynania się pierwszych ząbków mlecznych – zazwyczaj maluch zaczyna ząbkować około 4-6 miesiąca życia, ale zdarza się, że ząb zacznie się wyrzynać już w 3 miesiącu, lub wprost odwrotnie, w 11-12 miesiącu. Do trzeciego roku życia dziecko ma już wyrżnięte 20 zębów mlecznych.

Więcej

Aparat na zęby. Aparaty ortodontyczne z roku na rok stają się coraz mniejsze, ładniejsze i mniej widoczne. Noszą je dzieci, młodzież, ale także coraz więcej osób dorosłych.

Można śmiało stwierdzić, że w ostatnich latach nastał istny boom w przełomie aparatów ortodontycznych, które na chwilę obecną nie tylko nie są już kojarzone z „nieestetycznym żelastwem”- wręcz przeciwnie, są trendy. Aparaty ortodontyczne korygują problemy związane z zębami i szczękami, a są nimi m.in. korekcja szpar pomiędzy zębami, zębów stłoczonych, skrzywionych, cofnięcia żuchwy, zgryzu krzyżowego czy też przodozgryzu górnego. Aby sprawdzić stan uzębienia niezbędna jest diagnoza, którą przeprowadzi lekarz ortodonta. Badanie początkowe polega na zbadaniu zgryzu, ułożenia zębów, jak również sprawdzenie stanu szczękowego i skroniowo-żuchwowego. Dodatkowo lekarz zapewne zaleci wykonanie zdjęcia RTG oraz zrobi wycisk dla łuku górnego i dolnego. Wszelkie te zadania mają na celu precyzyjne ustalenie proporcji i niedoskonałości twarzy, a także późniejsze opracowanie planu leczenia.

Aparat i co dalej?

Najskuteczniejszymi aparatami ortodontycznymi są aparaty stałe. Mogą być one metalowe, porcelanowe, białe, kolorowe lub przezroczyste. Wówczas, gdy aparat zostanie założony pacjent przez kilka-kilkanaście dni odczuwa dyskomfort w postaci m.in. uczucia zdrętwienia i bólu zębów, podrażnienie błony śluzowej warg, a nawet policzków. Są to całkowicie naturalne reakcje – potrzeba czasu, aby wszystko powróciło do normy, a zęby, policzki, dziąsła czy wargi przyzwyczaiły się do obecności aparatu.

Więcej

Pedodoncja jest działem stomatologii zajmujący się profilaktyką oraz leczeniem zębów dzieci i młodzieży.

Głównym naciskiem jest zapobieganie powstawaniu problemów w obrębie jamy ustnej, aniżeli samo leczenie, dlatego też bardzo ważne jest, aby kontrola uzębienia maluszka była prowadzona już od najmłodszych lat, celem wykluczenia potencjalnych problemów.

Pedodonta czyli stomatolog dziecięcy

Czym zajmuje się pedodoncja?

• leczenie zębów mlecznych
• leczenie niedojrzałych zębów stałych
• leczenie chorób jamy ustnej
• leczenie wad zgryzu
• ząbkowanie
• zaburzenia ząbkowania
• profilaktyka próchnicy
• nauka prawidłowej higieny jamy ustnej

Więcej

Proteza stomatologiczna jest to ciało obce, które uzupełnia utracone tkanki (zęby) w jamie ustnej.

Protezy szkieletowe

Proteza ma na celu odtworzenie zniszczonych i/lub utraconych zębów – przy braku uzębienia występują problemy z przeżuwaniem pokarmów jak również problemy z mową, co z kolei może prowadzić do innych zaburzeń i schorzeń (m.in. wrzody żołądka).

Braki zębowe należy uzupełniać na bieżąco np. poprzez stosowanie implantów. Jeżeli jednak braki w uzębieniu są znaczne konieczne jest zastosowanie uzupełnień protetycznych.

Wyróżniamy:

• protezy stałe, czyli wkłady, korony i mosty
• protezy ruchome, czyli nakładkowe i szkieletowe, osiadające częściowe i całkowite

Najpopularniejszym uzupełnieniem protetycznym są protezy szkieletowe, których nazwa wzięła się od ich głównego elementu konstrukcyjnego, jakim jest metal powleczony tworzywem do złudzenia przypominającym dziąsło (kolor). Wykonywane są z wosku odlewniczego za pomocą, którego modeluje się konstrukcję protezy, co pozwala uzyskać dokładny i precyzyjny wycisk.

Ów szkielet wykonany jest najczęściej z różnorodnych stopów w skład, których wchodzą m.in. chrom, kobalt, molibden, złoto, platyna lub tytan. Konstrukcja zaopatrzona jest swego rodzaju wypustkami, które przylegają tudzież opierają się na powierzchniach żujących zębów. Protezy te utrzymywane są za pomocą sprężystych klamer, które uniemożliwiają jakiekolwiek jej ruchy np. podczas jedzenia.

Więcej