Choroby miazgi zęba albo też nieprawidłowo lub niedokładnie przeprowadzone leczenie kanałowe czy leczenie próchnicy mogą doprowadzić do rozwoju stanu zapalnego w okolicy wierzchołka korzenia zęba. Jeśli stan ten trwa długo, rozwija się przewlekłe zapalenie tkanek okołowierzchołkowych zęba. Zapalenie to może mieć różny charakter. Jedną z jego postaci jest zapalenie ziarninowe, którego konsekwencją jest powstanie ziarniniaków, czyli skupisk komórek obronnych organizmu i macierzy komórkowej. Komórki układu odpornościowego pojawiają się w okolicy wierzchołkowej korzenia zęba w odpowiedzi na obecność bakterii próchnicotwórczych i wydzielanych przez nie toksyn. Mikroorganizmy wywołujące zapalenie miazgi, w miarę niszczenia tej tkanki, przemieszczają się bowiem w głąb zęba, w kierunku kanału korzeniowego. Wydzielane przez nie toksyny rozpuszczają kość przyzębia. W powstałej przestrzeni pojawiają się bakterie, a w ślad za nimi – walczące z drobnoustrojami komórki układu odpornościowego. Tak właśnie powstaje ziarniniak (określany czasem błędnie nazwą ziarniak).
Ziarniniaki mogą powstawać:
Kiedy próchnica lub trauma powodują ukazanie się miazgi zębowej (część wewnętrzna złożona z naczyń i nerwów) lub powodują jej zapalenie stwarzając ból ta po jakimś czasie wchodzi w stan nekrozy czyli obumarcia.
Produkty rozkładu miazgi i bakterie powodują zapalenie część kości wokół samego korzenia. Aby wyeliminować ból ucieka się do endodoncji (tak zwanej dewitalizacji). Prawidłowa terapia endodontyczna może być konieczna w celu leczenia cyst i ziarniaków spowodowanych poprzednimi stratami witalności zęba (czasem bez objaww bólu) lu poprzednimi niewłaściwymi terapiami.
Ząb, który uległ uszkodzeniu zmienia barwę na ciemniejszą, czasem z ciekawymi chromatycznymi odcieniami od czerwonego do fioletowego.
Odpowiednia w tych przypadkach technika korzysta z wybielających produktów na bazie nadtlenków umieszczanych wewnątrz korony zęba. Estetyczny rezultat wybielania, który uzyskuje się po kilku wizytach u dentysty, na ogół od 3 do 5, jest związany z oksydacją molekuł pigmentów. Zmiana koloru jest głównie związana z krwotocznym wypełnieniem rurek zębiny koronowej, która występuje jako konsekwencja. Ząb przybiera szarawy odcień z powodu oksydacji żelaza hemoglobinowego. Zmiany koloru mają skalę chromatyczną szarości i ich natężenie może z czasem zwiększać się. Stwierdzenie diagnozy o fakcie dewitalizacji następuje w wyniku testu kliniczności witalności zęba.Po niezbędnym leczeniu endodontycznym w celu oczyszczenia nekrotycznych resztek miazgi, koniecznym w celu zapobieżenia konsekwencjom spowodowanym przez nie leczony ząb o nekrotycznej miazdze taki jak ziarniaki czy ostre bóle, ten zębowi może być przywrócony jego naturalny kolor.
Zalecenia, przeciwwskazania, technika i ograniczenia resekcji korzenia zębowego.
Resekcja korzenia zębowego (chirurgia endodontyczna) jest zabiegiem w przypadku, gdy nie jest możliwe wyleczenie zęba posiadającego ziarniak za pomocą leczenia kanałowego. Ziarniak powstaje wtedy, gdy miazga zębowa potocznie nazwana „nerwem” umiera z powodu głębokiej próchnicy lub z powodu uszkodzenia. Ziarniaki mogą też być wynikiem niekompletnego leczenia kanałowego, w których nie można było wyleczyć w zadowalający sposób korzenia z powodu anatomicznych ograniczeń (kanały sklerotyczne, kanały bardzo wykrzywione, zatkania itp.) Jeśli zabieg zostaje wykonany prawidłowo wartości procentowe wyleczenia są wysokie.Ziarniak składa się toksycznych produktów bakterii, które zajmują miazgę zęba. W celu jego wyleczenia wystarczy w prawidłowy sposób potraktować korzeń usuwając miazgę zębową i wypełniając kanał bio-obojętnym materiałem.